Inleiding

Het SLUISKANTOOR annex GARENSKANTOOR uit 1931-1932 is gebouwd voor het innen van de sluisgelden en maakt deel uit van de Julianasluis. In een van de vleugels van het sluiskantoor het gebouw bevindt zich tevens een transformatorhuisje. Het halverwege de sluis, aan de westzijde staande kantoorgebouw wordt gekenmerkt door een enigszins Expressionistische vormgeving, die een stilistische verwantschap vertoont met de architectuur van de latere fase van de Amsterdamse School en de strakkere variant hierop, de Nieuwe Haagse School. Ook een overkoepelende term als INTERBELLUM-ARCHITECTUUR is in deze een bruikbare stijlbenaming. Het gebouw heeft in de jaren tachtig van de 20ste eeuw een modernisering ondergaan, die voornamelijk het inwendige betrof.

Omschrijving

Vanuit een kruis-vormige plattegrond in schone baksteen boven trasramen van klinkers opgetrokken kantoorgebouw met uitkragende, in hoogte variërende en met leien (maasdekking) gedekte schilddaken met gewelfde zeeg en geprofileerde gootranden.

Het gebouw is voorzien van rechtgesloten gevelopeningen met onderdorpels van grèstegels onder de vensters; een deel van de vensters is bovendien voorzien van de oorspronkelijke stalen ramen. De symmetrische, naar de sluis gerichte kopse zijde van gebouw is vijfzijdig en is voorzien van een brede, over alle zijden doorgetrokken vensterpartij, die een vrij zicht biedt over de sluis. Het iets bredere en iets hoger opgaande centrale deel van het gebouw is voorzien van een met zinken platen beklede dakruiter met uurwek en een wijzerplaat aan de noord- en de zuidzijde; afgesnoten hoeken en een tentdakje bekroond door een windwijzer met leeuw. Op de nok staat tevens een vrij kleine, gemetselde schoorsteen. De noordgevel van het centrale deel bevat een terugliggende glasdeur met smeedijzeren raamdecoratie. Het naar links om de hoek lopende venster hier rechts van staat met de entree onder een brede, betonnen latei. Links in deze gevel bevindt zich het onder een rollaag staande wapen van de provincie Zuid-Holland in de vorm een geglazuurde keramische plaquette met een staande, in reliëf uitgevoerde heraldische leeuw. De rechter (noordelijke) vleugel bevat een deur in de naar de sluis gerichte gevel en een reeks van vijf smalle vensters in de noordgevel. De achtergevel bevat een middenrisaliet met een glasdeur, een smal venstertje en een groter venster, die alle onder een latei staan. De zuidelijke vleugel bevat onder meer een stalen deur, waarachter zich een transformator bevindt. De zuidgevel van het centrale deel bevat een tussen rollagen staande stichtingsplaquette met de in reliëf uitgevoerde tekst "JULIANASLUIS GEBOUWD IN DE JAREN 1931-1932 INGEVOLGE HET BESLUIT DER STATEN VAN ZUID HOLLAND D.D. 16 JULI 1918 no. LX MET MEDEWERKING VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN".

Waardering

Het multifunctionele sluisgebouw is van algemeen belang als beeldbepalend onderdeel van een in cultuurhistorisch en architectuurhistorisch opzicht waardevol sluiscomplex.

Het gebouw is van cultuurhistorisch belang als onderdeel van een sluis, die een bijzondere uitdrukking is van een typologische ontwikkeling in de sluizenbouw in Nederland.

Het gebouw is van architectuurhistorisch belang vanwege de voor de bouwtijd karakteristieke hoofdmassa, vanwege de detaillering en vanwege het materiaalgebruik.

Het gebouw heeft situationele en ensemblewaarde als prominent onderdeel van een complex en een grootschalige waterstaatkundige structuur, die zowel van belang is voor de scheepvaart als voor de waterhuishouding van Gouda en omstreken.

Het gebouw is ook van belang vanwege de herkenbaarheid en vanwege de ruime mate van gaafheid van het exterieur.