Inleiding

Direct aan de Zaanweg, in de gesloten gevelwand gelegen en met de noklijn haaks hierop gericht PAKHUIS, genaamd "Amsterdam", gebouwd in 1884 in opdracht van Jacob Martinus van Gelder, handelaar in fijne zaden en peulvruchten. In 1938 is de dubbele deur op de begane grond in de middenrisaliet geplaatst. De kap is na een interne brand omstreeks 1942 vernieuwd en de achtergevel op de begane grond doorgebroken om toegang te verschaffen tot de loods die in 1953 achter het pakhuis is geplaatst.

Omschrijving:

Pakhuis op vrijwel vierkante plattegrond, van drie bouwlagen onder een zadeldak bedekt met opnieuw verbeterde Hollandse pannen. Het pakhuis heeft een bakstenen voorgevel en houten, gepotdekselde achter- en zijgevels die thans aan de buitenzijde met metalen platen zijn bekleed.

De voorgevel is opgemetseld in grauwe baksteen in kruisverband met de toepassing van gele baksteen in decoratieve banden en in aanzetten en sluitstenen van vensterbogen. De tuitgevel is uitgevoerd met schouders en een iets risalerend middendeel. In deze middenrisaliet bevinden zich in de eerste en tweede bouwlaag dubbele deuren in een over de twee bouwlagen doorlopend kozijn ontlast door een segmentboog. De derde bouwlaag bevat een drietal kleine vensters en in de top bevindt zich een paar boogvensters onder een uitkragende ontlastingsboog die op uitgemetselde lisenen rust. Onder de boogvensters bevindt zich een natuursteen gevelsteen met de naam "Amsterdam". De top van de middenrisaliet is uitgevoerd als een tuitgevel bekroond door een obelisk-achtig ornament van natuursteen. Aan weerszijden van de risaliet heeft de begane grond een getoogde dubbele deur met aan weerskanten een klein venster. Links van de linker deur bevindt zich in plaats van een venster een getoogde deur waarin twee ijzeren deurroosters. Op de etage bevinden zich links en rechts een paar getoogde vensters. De tweede etage heeft links en rechts van de risaliet twee paar kleine vensters en in de driehoekige velden van de geveltop zijn drie, naar buiten toe kleiner wordende, vensters geplaatst. Langs de daklijst loopt een klimmend tandfries. Inwendig heeft het pakhuis een vierbeukig houtskelet. De linker beuk is op alle drie de bouwlagen bijna twee maal zo breed als de overige drie beuken. De zolder wordt gevormd door één groot spant. De standvinken verjongen zich naar boven toe en aan de straatzijde heeft in de zuidhoek op de eerste etage vermoedelijk een kantoor gezeten aangezien de spanten hier zijn verrijkt met sleutelstukken en gedecoreerde korbelen. De zij- en achtergevels worden aan de binnenzijde gevormd door een getrapte weeg die in de stijlen is ingelaten.

Waardering

Het pakhuis "Amsterdam" is van algemeen belang uit cultuur- en architectuurhistorisch oogpunt als gaaf bewaard voorbeeld van een laat 19de-eeuwse pakhuis langs de Zaan. Het pakhuis heeft ensemblewaarde als onderdeel van de Zaanwand te Wormerveer.