Sandenburg, Langbroek

Omschrijving

Het LANDHUIS is opgetrokken op een in hoofdvorm T-vormige plattegrond. De hoofdtoren heeft een vierkant grondplan en telt vier bouwlagen onder een ingesnoerd, achthoekig tentdak. Aan de voorzijde (oost) is dwars op de hoofdtoren een vleugel gezet op rechthoekige plattegrond van twee bouwlagen onder een plat zinken roevendak, dat aan drie zijden wordt beëindigd met achthoekige torens met torenhelmen. Tegen de achtergevel van het hoofdvolume is op elke hoek een toren geplaatst. De gevels zijn voorzien van cordonlijsten, kantelen, torenachtige elementen en balustrades. De vensters in de voor- en linker zijgevel van het hoofdvolume zijn over het algemeen voorzien van persiennes.

De voorgevel van de rechthoekige aanbouw telt boven een kelderverdieping met vensters twee bouwlagen. Het iets terugliggende middendeel bevat de hoofdentree, die bestaat uit een moderne (?) dubbele glasdeur met bovenlicht en zijlichten aan weerszijden. Voor de entree is een hardstenen bordes met vijf treden en basementen met gietijzeren tuinvazen. De tweede bouwlaag van het terugliggende middendeel bevat balkondeuren en vensters ter weerszijden, met lamberkijns. Ervoor is een balkon met een houten balustrade. De geveltop is als getrapte gevel uitgevoerd met een balkonhek en torenachtige pinakels op consoles. In het midden is het alliantiewapen van de familie Van Lynden geplaatst. Ter weerszijden van de entreepartij is de gevel geaccentueerd door torenachtige hoekelementen. De gevels zijn bekroond met een gietijzeren balustrade. In elke bouwlaag zijn twee vensters aangebracht. De hoektorens zijn, in beide bouwlagen, omgaand voorzien van vensters met lamberkijns dan wel als spaarveld uitgevoerd. De linker-, rechterzijgevel en de achtergevel van de hoofdtoren tellen alle drie vensterassen. De linkerzijgevel is uitgevoerd met twee cordonlijsten en bezit boven de vensters wenkbrauwen. Tegen de eerste bouwlaag is een houten aanbouw gezet. Op de hoek van de linkerzijgevel en de achtergevel is een toren geplaatst.

Het interieur is oorspronkelijk met eenvoudige schouwen, plafonds met ornamenten en badkamers. De indeling van de beletage is als volgt: Aan de zuidoostzijde bevindt zich in het midden een hal die toegang geeft tot de toren. Aan weerszijden van deze hal is een vertrek gelegen, waarvan de linker met twee torenkamers en de rechter met één torenkamer is uitgevoerd. De plattegrond van de hoofdtoren bestaat uit een drietal vertrekken, die uitkomen op een hal. Aan de zuidzijde is het trappenhuis gelegen met een bordestrap die de bouwlagen met elkaar verbindt. In de vertrekken aan de noordwestzijde en de zuidwestzijde zijn schouwen aangebracht met achttiende eeuwse bloemstillevens boven de haard. De eetkamer heeft een schouw met een spiegel en een grisaille met putti die sterrebeelden symboliseren. De tweede bouwlaag heeft een nagenoeg identieke indeling. In de noordwestelijke kamer is een marmeren schouw met spiegel en erboven een medaillon waarin geschilderd een Japanse voorstelling. De derde bouwlaag is nagenoeg identiek van indeling. In de vierde bouwlaag zijn rond een waterreservoir de bediendenkamers gesitueerd. Op de zolder staat, in een glazen kast, het torenuurwerk. De kelderverdieping herbergt de keuken met aanrecht, kasten en schouw alsmede een aantal kleinere vertrekken. De gang onder de aanbouw is uitgevoerd met kruisgewelven. Onder het terras aan de noordoostzijde van het kasteel liggen twee kelders, die een restant vormen van het in de achttiende eeuw gesloopte kasteel.

Waardering

Het landhuis is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als gaaf en zeldzaam voorbeeld van een door Tudor stijlmotieven gekenmerkte neo-gotische stijl. Tevens van belang als onderdeel in het oeuvre van architect S.A. van Lunteren. Het landhuis is van cultuurhistorische waarde vanwege de onstaans- en bewoningsgeschiedenis. Van ensemblewaarde in relatie met de overige complexonderdelen.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
518104
Complexnaam
Sandenburg
Provincie
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

BUITENPLAATS 'Sandenburg' is in eigendom bij de grafelijke familie Van Lynden. De bebouwingsgeschiedenis gaat terug tot het dertiende eeuwse kasteel dat als riderhofstad fungeerde. Waarschijnlijk heeft Johan Singendonk, ter gelegenheid van zijn huwelijk met Isabella Reynen tussen 1770 en 1786 het oude huis laten vervangen door een nieuw, torenachtig huis. Tussen 1860 en 1864 kreeg 'Sandenburg' zijn huidige aanzien door een verbouwing en uitbreiding door de Utrechtse architect S.A. van Lunteren. Dit gebeurde in opdracht van Constantijn Theodoor, graaf van Lynden van Sandenburg. Bij de verbouwing werd de toren deels vergroot en voorzien van een nieuw dak. Aan de oostzijde werd een aanbouw gezet en het geheel werd, met uitzondering van de rechterzij- en achtergevel bepleisterd, voorzien van torens en kantelen en ornamenten in neo-gotische vormgeving (zg. stucadoorsgotiek) met Tudor stijlkenmerken.

Binnen dit complex zijn het hoofdgebouw, koetshuis, oranjerie en tuinmanswoning in dezelfde stijl uitgevoerd door S.A. van Lunteren.

De buitenplaats ligt aan de Langbroekerwetering. De Langbroekerdijk is ten behoeve van de landschappelijke aanleg deels verlegd. Schuin tegenover Sandenburg ligt Walenburg, dat door de familie Van Lynden van Sandenburg in 1803 werd aangekocht.

De gronden direkt om de voormalige ridderhofstad werden rond 1900 geëxploiteerd als fruitbedrijf, waartoe een grote ommuurde tuin werd aangelegd met kassen en schuren. In 1903 werd een schuur annex stal gebouwd achter het omgrachtte gedeelte van de buitenplaats. De fruitschuur en de boerderij zijn in 1996 ingrijpend verbouwd en zijn van ondergeschikt belang.

Omschrijving

De BUITENPLAATS 'Sandenburg' is gelegen ten noorden van de Langbroekerwetering, tussen de kernen Neerlangbroek en Overlangbroek. Het complex wordt begrensd door de Langbroekerdijk in het zuiden, een waterpartij met bomenrand in het westen, een muur aan de oostzijde, een deel van een ontsluitingsweg en een sloot aan de noordzijde.

Het complex bestaat uit de volgende onderdelen:

1. parkaanleg

2. landhuis

3. koetshuis

4. oranjerie

5. tuinmanswoning

6. toegangshek met brug

7. hek

Waardering

De buitenplaats Sandenburg is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als redelijk gaaf bewaard voorbeeld van een laat 19de eeuwse buitenplaats met verschillende onderdelen in overwegend neogotische stijl ontworpen door S.A. van Lunteren. Tevens is het complex van belang vanwege de herkenbare aanleg in landschappelijke stijl. Het complex is van cultuurhistorische waarde vanwege de ontstaans- en bewoningsgeschiedenis en van ensemblewaarde vanwege de bijzondere ligging aan de Langbroekerwetering tussen de twee kernen van Langbroek en in relatie tot de nabijgelegen buitenplaats Walenburg.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kasteel Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Langbroekerdijk A 28 3947 BH Langbroek Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
A 1903 Langbroek
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1275 1325 vervaardiging
1855 1865 verbouwing
Ambachten
Name Beroep Notitie
Lunteren, S.A. van ; Utrecht architect / bouwkundige / constructeur
Naar boven