Inleiding

Voormalige MOLENAARSWONING met bedrijfsruimte uit 1894 in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant gecombineerd met enkele Eclectische elementen, behorende bij de molen De Drie Lelies uit 1767. Het gebouw is gesitueerd aan de doorgaande weg van Schipluiden naar Maasland. Aan de achterzijde van het erf grenzen de open polders.

Omschrijving

Voormalige molenaarswoning op samengestelde plattegrond bestaande uit drie gekoppelde delen: in het midden het woonhuis geflankeerd door een bedrijfsruimte op rechthoekig grondplan aan de straatzijde en door een tweede rechthoekig woon/bedrijfsgedeelte aan de polderkant.

Het woonhuis is opgetrokken in baksteen in kruisverband en telt één bouwlaag onder een dubbel zadeldak met wolfseinden, gedekt met gesmoorde kruispannen. Het woonhuis heeft een dubbele oriëntering: een decoratieve rechter zijgevel met rolwerk gericht op de Molenweg en een meer sobere, symmetrische voorgevel op het erf en naar de molen gericht. De relatief eenvoudige voorgevel met kroonlijst en gepleisterde plint heeft een deur uit het tweede kwart van de twintigste eeuw, onder een getoogd bovenlicht, geflankeerd door twee paar schuiframen met glas-in-lood. Een sierband van gele verblendsteen verbindt de houten lekdorpels van de kozijnen en is tevens toegepast in de getoogde strekken en de blokken aan weerszijden van de vensters. In de kap bevinden zich twee dakkapellen met frontons, wangen en vierruits vensters. De achtergevel heeft twee eenvoudige dakkapellen en een aangekapte serre onder een lessenaardak gedekt met rode oudhollandse pannen. Tussen de woning en de serre bevindt zich de oorspronkelijke achtermuur met daarin een tweeruits venster, een nieuwe deur en een rondboogvenster met ijzeren roedenverdeling.

De rijk uitgevoerde rechter zijgevel heeft op de begane grond drie schuiframen en in de tweede en derde as van links twee blinde vensters, afgesloten met strekken zoals in de voorgevel. De verdieping heeft een sierband in het metselwerk en twee schuiframen zoals op de begane grond, voorzien van persiennes. In het midden een octogonaal raam met radiale roedenverdeling boven een stichtingssteen, beide in een omlijsting van gele verblendsteen. De kroonlijst boven deze gevel is versierd met een getand fries. Aan beide zijden is de gevel met rolwerk afgewerkt.

De linker zijgevel heeft op de begane grond een schuifraam als in de voorgevel, boven een pleisterlaag met kelderraam. Op de verdieping een iets breder schuifraam met dezelfde detaillering. In het muurwerk gekrulde, smeedijzeren ankers.

Het woon/bedrijfsgedeelte aan de westelijke polderkant is een rechthoekig bouwlichaam onder een zadeldak met windveren, haaks op het woonhuis. In de strekken is gele verblendsteen verwerkt. De voorgevel, gericht op het molenerf, heeft op de begane grond twee keer twee vierruits rondboogvensters met stenen lekdorpels. De voordeur heeft vulstukken in de omlijsting. Op de verdieping een kozijn met vast kalf voorzien van een negenruits roedeverdeling in het onderraam en een zesruits bovenlicht. Het onderste raam heeft luiken. De gepleisterde zijgevel van deze aanbouw heeft een raam en staafankers, de achtergevel twee rondboogvensters op de begane grond en een vierkant raam met luik op de verdieping.

Het bedrijfsgedeelte aan de rechter zijde van het woonhuis heeft een zadeldak rustend op schenkelspanten en voorzien van windveren en een makelaar. De aanbouw met gepleisterde plint, heeft in de voorgevel op de begane grond twee ijzeren rondboogvensters met negenruits onderraam en een waaierroedeverdeling in het bovenlicht. Daartussen dubbele opgeklampte deuren onder een drieruits bovenlicht. Op de verdieping een getoogd achtruits raam tussen twee vierruits vensters met scharnierend eenruits bovendeel onder een getoogde rollaag. In de nok een achtpas venster. Het bedrijfsgedeelte is door de doorgetrokken kap aan het woonhuis verbonden. In dit tussenlid bevinden zich dubbele, opgeklampte getoogde deuren.

Het zichtbare deel van de oostelijke zijgevel aan de binnenzijde heeft drie rondboogvensters met ijzeren roedeverdeling, negenruits onder en in het scharnierend bovendeel een waaierroedeverdeling. De achterkant van het bedrijfsgedeelte heeft in het aangekapte bouwdeel een eenvoudige toegangsdeur met ruitvormig venster, onder een bovenlicht, een rond raam en een raam met facetroedeverdeling. Op de verdieping een zesruits stolpstel onder een tweeruits bovenlicht, geflankeerd door twee ramen met facetroedeverdeling. In de nok een vierruits rond raam. De zijgevel heeft vier vensters met facetroedeverdeling, een vierkant raam onder een anderhalfsteens strek en op de verdieping een raam onder een getoogde rollaag. In het metselwerk staafankers.

In het interieur zijn onder meer van belang in de kelder de troggewelven en plavuizen, in de gang plavuizen met stermotieven. Deuren en stucplafonds in de kamers en in de voorkamer een marmeren schouw.

Waardering

De molenaarswoning is van algemeen belang vanwege cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de sociaal- economische ontwikkeling van Maasland en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het dorpswoonhuis.

De molenaarswoning heeft architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een traditioneel dorpswoonhuis, waarbij de rijke detaillering en het voorkomen van een 'dubbele voorgevel' opvallend is.

De molenaarswoning heeft ensemblewaarde vanwege de ruimtelijke en functionele samenhang met de overige complexonderdelen.

De molenaarswoning is stedenbouwkundig van belang vanwege de beeldbepalende ligging aan de dijk.

De molenaarswoning is gaaf in hoofdvorm en in onderdelen.