De Utrecht, Esbeek

Inleiding.

DIENSTWONING met grote SCHUUR, de eerste uit een reeks van vier, gebouwd in Traditionalistische stijl omstreeks 1920, is gelegen op de zuidoostelijke hoek van de T-kruising De Vier Winden - Lage Mierdseweg. Het gebouw staat haaks op het onverharde De Vier Winden. Achter het huis (met kleine stal) is een schuur met karschop en tasruimte.

Omschrijving.

Het eenlaagse huis heeft een rechthoekige plattegrond en wordt gedekt door een afgewolfd zadeldak met muldenpannen en een gemetselde schoorsteen.

De gevels zijn opgetrokken in baksteen. In de noordelijke gevel bevinden zich twee samengestelde houten vensters met tienruits bovenlicht en twee vierruits onderlichten, voorzien van paneelluiken met diabolobeschildering.

De kapverdieping wordt belicht door een dubbel openslaand vierruits venster. De oostelijke gevel heeft een driedelig samengesteld houten kruisvenster, voorzien van kleine roedenverdeling (zesruits bovenlichten, vierruits onderlichten). Links daarvan is in de oostelijke gevel waarschijnlijk omstreeks 1950 een dubbel openslaande zesruitse deur aangebracht. Het zuidelijke deel van het huis was in gebruik als stal. In de topgevel van de zuidelijke gevel is een vierruits venster.

De achter het huis aan de zuidelijke zijde van het perceel gelegen schuur met gepotdekselde wanden heeft een rechthoekige plattegrond en een met riet gedekt schilddak, dat aan de gedeeltelijk open noordelijke zijde hoger is aangezet. Het houten gebint met vier spanten, waarvan de stijlen op bakstenen poeren zijn gesteld, heeft een op korbelen rustende overstek en is nog geheel compleet.

Waardering.

De voormalige dienstwoning met schuur is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de sociaal-economische ontwikkeling van de landbouw in Nederland, in het bijzonder de grootschalige ontginning van woeste gronden in de 20ste eeuw en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de dienstwoning. Architectuurhistorisch is het pand van belang vanwege de aan de landschappelijke omgeving aangepaste sobere ornamentiek. Het heeft ensemblewaarden als onderdeel van het te beschermen grootschalige landgoed 'De Utrecht'. Het is belangrijk vanwege de gaafheid van het exterieur.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
518898
Complexnaam
De Utrecht Vakantiehuizen complex
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding.

Het complex bestaat uit de in 1920-'22 door de levensverzekeringsmaatschappij 'De Utrecht' op het gelijknamige, sinds 1899 ontgonnen landgoed gebouwde, voormalige VAKANTIEHUIS "Rustoord" met bijbehorende voormalige BEHEERDERSWONING, eveneens uit 1920, en de tegen de noordelijke gevel van het vakantiehuis gesitueerde VLEUGEL, een uitbreiding uit omstreeks 1935 (1). Tevens vallen binnen de bescherming de op het achterterrein gesitueerde IJSKELDER (2) uit omstreeks 1925, de bij de hoofdingang gesitueerde, door het personeel geschonken hardstenen FONTEIN (3) uit omstreeks 1930, de drie aan de westelijke zijde van het gebouw gesitueerde, eveneens door het personeel geschonken groepen SIERVAZEN (4) uit omstreeks 1935, inclusief het onderliggende gemetselde muurwerk met banken en trappartijen, de twee op de zuidoostelijke hoek van de T-kruising De Vier Winden - Lage Mierdseweg gelegen DIENSTWONINGEN met SCHUREN (5 en 6), een JACHTHUIS uit 1900 gelegen aan de Roovertsebaan 1 (7) en een voormalige TUINMANSWONING gelegen nabij De Merel en de Lage Mierdseweg, aan de zuidelijke zijde van de Prins Hendriklaan (8). Het complex onderstreept de recreatieve functie die het landgoed omstreeks 1920 kreeg: fiets- en wandelpaden werden aangelegd, een klein café geopend, en -uitsluitend bestemd voor het personeel van de maatschappij- Rustoord werd geopend, zodat men ten volle kon genieten van het nieuwe natuurschoon, dat op de heide was aangelegd.

Waardering.

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling van de landbouw en recreatie in Nederland, in het bijzonder de grootschalige ontginning van woeste gronden in de 20ste eeuw, waarbij ook aandacht werd besteed aan recreatieve mogelijkheden, en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het buitenverblijf. Architectuurhistorisch is het pand van belang vanwege de aan de landschappelijke omgeving aangepaste stijl en ornamentiek, het is van belang binnen het oeuvre van architect W.H. Hanrath. Het heeft ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een groter geheel, het te beschermen grootschalige landgoed 'De Utrecht'. Het geheel is belangrijk vanwege de gaafheid van het ex- en interieur en is als voorbeeld van een vakantiehuis zeldzaam.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Schuur(M) Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) oorspronkelijke functie
Dienstwoning(K4) Woningen en woningbouwcomplexen Dienstwoning(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Vier Winden 1 5085 NM Esbeek Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
F 1237 Hilvarenbeek
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1920 1920 vervaardiging
Naar boven