Complex Rijkesluisstraat 50-52 Oirschot

Inleiding

De in 1860 opgerichte Oirschotse STOELEN- EN MEUBELFABRIEK Teurlincx & Meyers bestaat uit een direct aan de straat gesitueerde voormalig WOONHUIS (1), in de huidige vorm daterend uit omstreeks 1870 maar met een oudere kern, een achterliggend, langgerekt FABRIEKSGEBOUW uit 1899 (2), en een daar achter gesitueerd tweede FABRIEKSGEBOUW uit 1917-'19 (3).

Omschrijving

Alle naoorlogse uitbreidingen van de fabriek, voornamelijk gelegen aan de westelijke en noordelijke zijde van het fabrieksterrein, vallen niet binnen de bescherming. De fabriek is in de negentiende eeuw groot geworden door de fabricage van de z.g. 'Amerikaanse stoel' (na 1918 'Oirschotse stoel' genaamd), die steviger was en een beter zitcomfort gaf dan de traditionele Brabantse knopstoel. Omstreeks 1875 werd door de aankoop van een stoommachine een deel van de produktie geautomatiseerd. In 1883 is een nieuwe stoomhoutdraaierij met zagerij opgericht, die in 1899 werd vervangen (2). Door een brand in 1900 werd een deel van dit gebouw, aangrenzend aan het woonhuis (1), verwoest en in soberder vormen vervangen. In 1917 verkochten de firmanten Meyers, na enkele jaren van zeer voorspoedige groei tijdens de Eerste Wereldoorlog, de fabriek aan de gebroeders Nuyens. Dezen lieten achter de bestaande fabriek een moderne, van sheddaken voorziene fabriekshal (3) bouwen. Het stoomvermogen werd door de bouw van een nieuw ketelhuis opgevoerd van 16 naar 100 P.K. In 1925 kreeg het bedrijf een nieuwe naam: "N.V. Stoom Stoelen- en Meubelfabriek v/h C.H. Teurlincx & Meyers". In deze jaren werd de modellencollectie sterk uitgebreid. Tussen 1930 en 1945 liep door de beurskrach, door stakingen en door grondstoffenschaarste de produktie terug. Na 1945 is het machinepark van het bedrijf sterk gemoderniseerd en de bebouwing in omvang verveelvoudigd, waarbij de oude houtloodsen zijn gesloopt. De vooroorlogse bedrijfshallen zijn echter in hun oorspronkelijke vorm gehandhaafd. In 1969 is de uit 1918 daterende boomzagerij stilgelegd. Men kocht voortaan op maat gezaagd hout in.

Waardering

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de sociaal-economische ontwikkeling van de meubelnijverheid in de negentiende en twintigste eeuw en als staalkaart van de typologische ontwikkeling van de gebouwen voor de meubelindustrie tussen 1860 en 1920. Het is architectuurhistorisch van belang vanwege de stijl en de ornamentiek en als voorbeeld van de toegepaste combinatie van bouwelementen. Het is tevens van belang vanwege de gaafheid van het ex- en interieur. Het is zeldzaam omdat uiteenlopende gebouwen binnen het complex bewaard zijn gebleven.