Inleiding.

De PORTIERSWONING van het eveneens beschermde kasteel Henkenshage uit 1909 in Hollandse Neo-Renaissancestijl ligt even buiten het centrum van Sint-Oedenrode en nabij het kasteel. Hoewel de zichtrelatie tussen beide is verstoord door nieuwe bebouwing, is de functionele relatie tussen de woning met het kasteel nog wel af te lezen aan de vormgeving en de ligging.

Omschrijving.

De eenlaags PORTIERSWONING onder zadeldak is op rechthoekig grondplan gebouwd en heeft aan de zuidzijde een lagere, eveneens eenlaags aanbouw onder zadeldak. Voor- en zijgevels van de woning zijn opgetrokken uit machinale bakstenen, terwijl de achtergevel van de woning en de aanbouw zijn opgetrokken uit hergebruikte handvormbakstenen. Voorgevel en zijgevels van het woonhuis zijn rijkelijk voorzien van speklagen en hoekblokken van cement. Uit deze gevels steken gekrulde sierankers. Het dak van de woning en de aanbouw is belegd met Oud-Hollandse pannen. De twee zijgevels van het woonhuis zijn voorzien van een trapgevel en hetzelfde geldt voor de dakkapel in de langsgevel aan de voorzijde, die uit het midden en boven de deur is gelegen en waarvan de gevel doorloopt in de voorgevel. De toppen van de trapgevels worden door smeedijzeren siersteunen met de daknok verbonden. De rechtgesloten vensters onder segmentboog zijn voorzien van houten kruiskozijnen in zeventiende-eeuwse trant. De segmentbogen kennen een cementen sluitsteen en zijn opgevuld met siermetselwerk. De ramen zijn voorzien van halve luiken met een zandloperbeschildering die hoort bij kasteel Henkenshage. In de voorgevel is rechts naast de deur een gedenksteen geplaatst die herinnert aan de eerste steenlegging in 1909 door de kasteelheer Jan van Gulick. Uit het dak steekt rechts van het midden en kleine dakkapel, die is gelegd met leien in Maasdekking.

De aanbouw is in later tijd uitgebreid, wat aan de daklijst is te herkennen. De gevelindeling is in later tijd gewijzigd en hetzelfde geldt voor de raaminvulling.

De indeling van het interieur op de begane grond is gewijzigd en bestaat nu uit één ongedeelde ruimte. De eenvoudige trap naar de bovenverdieping is nog oorspronkelijk. De indeling van de zoldervedieping is ongewijzigd. De indeling van de aanbouw is recentelijk gewijzigd.

Waardering.

De portierswoning is van algemeen belang. Zij heeft cultuur-historische waarde als representant van een bouwwerk voor de maatschappelijke elite kort na 1900. Het heeft architectuur-historische waarde als rijk voorbeeld van Hollandse Neo-Renaissancestijl. Zij heeft bouwhistorische waarde vanwege de toegepaste materialen, met name de cementen speklagen en hoekblokken. Het heeft ensemblewaarde vanwege de functionele samenhang met kasteel Henkenshage. Het object is gaaf behouden en is zeldzaam als portierswoning.