Boerderijcomplex, Wijk en Aalburg
Inleiding
KOOK- OF BAKHUIS, westelijk gelegen van de boerderij Grote Kerkstraat 69-71 in Aalburg. Het bakhuis in Ambachtelijk-Traditionele trant dateert in oorsprong uit de late 18de eeuw en bleef in opmerkelijk gave staat bewaard.
Omschrijving
Het bak- of kookhuis bezit een rechthoekige plattegrond, één bouwlaag en een zadeldak met de nokrichting haaks op de naar de boerderij gerichte voorgevel. Dit dak is gedekt met gesmoorde oud-Hollandse pannen en draagt midden op de nok een bakstenen schoorsteen. De gevels zijn gemetseld in oude gele handvormsteen in kruisverband. Beide kopgevels hebben bakstenen vlechtingen, rechte schouders en worden bekroond door een getrapte tuit. Voorts in alle gevels eenvoudige staafankers.
De voorgevel bezit links een ingang met kozijn met duivejagerprofiel, opgeklampte deur en klein enkelruits bovenlicht, rechts een venster met 18de-eeuws kozijn met aan boven- en onderzijde een rollaag. Het kozijn heeft een T-indeling en bezit bij de twee zesruits onderramen luiksponningen. Het brede vaste bovenlicht is tienruits. De oorspronkelijk bij de onderramen aanwezige luiken zijn verdwenen. In de top van de gevel een klein venster onder een rollaag, voorzien van een vierruits schuifraampje.
De rechter zijgevel heeft in het linker gedeelte een klein venstertje met enkelruits raam en rechts hiervan een groot laat-18de-eeuws venster met kozijn met luiksponning, rollaag aan de onderzijde en een 25-ruits schuifraam. De luiken zijn niet meer aanwezig. Geheel rechts in deze gevel bevindt zich een ingang met kozijn met kraalprofiel en een houten deur.
De linker zijgevel heeft rechts een deels dichtgemetseld venster met vijfruits bovenlicht. Links hiervan een klein venstertje met enkelruits raampje.
De achtergevel heeft een vernieuwd raam in authentieke gevelopening. In de top van de gevel bevond zich oorspronkelijk een klein venstertje. Het inwendige bevat een authentieke schouw met houten kroonlijst en stookplaats met witte tegels (deels bewaard).
Waardering
Het object is van algemeen belang. Het heeft als onderdeel van een gaaf boerderijcomplex buiten de bebouwde kom van Aalburg en daarmee verwijzend naar de vroegere agrarische betekenis van dit gebied cultuurhistorische waarde. Het heeft architectuurhistorische waarde vanwege de esthetische kwaliteiten van het ontwerp, de detaillering en het materiaalgebruik. Het betreft een in opmerkelijk gave staat bewaard gebleven voorbeeld van een 18de-eeuws bak-/kookhuis, met diverse voor deze bouwperiode kenmerkende elementen. Het object heeft in deze streek zeldzaamheidswaarde. Het heeft ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een harmonisch geheel, te weten een boerderijcomplex, verder bestaande uit een boerderij met dwarsdeel en een vrijstaande veeschuur. Voorts is het van belang wegens de typologische en functionele zeldzaamheid.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Boerderijcomplex buiten de bebouwde kom van Aalburg, opgetrokken in Ambachtelijk-Traditionele stijl. Het is gelegen aan de westelijke zijde van de Grote Kerkstraat in Aalburg, nabij de aansluiting van deze straat op De Kroon, bestaande uit een forse BOERDERIJ (onderdeel 1) met dwarsdeel, voor een deel daterend uit de 18de eeuw, met 19de-eeuwse detailleringen, voorts een KOOK- OF BAKHUIS (onderdeel 2), westelijk gelegen van de boerderij en een VARKENSSCHUUR, gelegen ten noordwesten van de boerderij. Ook deze bijgebouwen bezitten 17de- of 18de-eeuwse elementen. De boerderij kan typerend worden genoemd voor het westelijke deel van het rivierengebied en in het bijzonder het Land van Altena, gekenmerkt door het voorhuis met voorname, hoog opgaande symmetrisch ingedeelde voorgevel, het zadeldak met klein wolfeind boven de kopgevels en de dwarsdeelopzet met deeldeuren in één der zijgevels, veelal onder een licht opgewipt dak. Ook het materiaalgebruik, gele IJsselsteen, is typerend voor deze streek. De bebouwing is gesitueerd op een erf met verschillende karakteristieke historische elementen, zoals een voortuin met hekwerken, drie oude leilinden en enkele oude vruchtbomen.
Waardering
Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als een karakteristiek en gaaf voorbeeld van een in zijn huidige vorm 18de- en 19de-eeuws ogend historisch boerderijcomplex met forse kortgevelboerderij met dwarsdeel, vrijstaand bak-/kookhuis, een varkensschuur en verschillende erfelementen.
De boerderij heeft architectuurhistorisch belang als goed en redelijk gaaf voorbeeld van een middelgrote boerderij met dwarsdeel, van een in het Land van Altena streekeigen boerderijtype. De beide bijgebouwen (bak-/kookhuis en varkensschuur) zijn eveneens van belang als voorbeelden van historische erfbebouwing bij een grote boerderij.
Het complex heeft een hoge ensemblewaarde vanwege de prominente ligging langs een doorgaande weg noordelijk van de bebouwde kom van Aalburg. Het betreft één van de weinige nog vrij gaaf gebleven boerenerven in de gemeente Aalburg.
Het complex heeft gaafheids- en herkenbaarheidswaarde, daar het van belang is vanwege de kwaliteit van de samenstellende onderdelen, bestaande uit de boerderij, de bijgebouwen, sierhekwerken en diverse markante groenelementen, waaronder de monumentale leilinden.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Kookhuisje | Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Grote Kerkstraat | 69 | – | 4261 BC | Wijk en Aalburg | – | BY | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | F | 2759 | – | Aalburg |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1780 | 1800 | Betreft kook-/bakhuisje | vervaardiging |