Bredaseweg 45, Tilburg
Inleiding.
Op de katholieke begraafplaats aan de Bredaseweg bevindt zich de Neo-Gotische GRAFKAPEL van de familie Bogaers. De kapel werd omstreeks 1901 gebouwd. De maker is L. Petit.
Omschrijving.
Neogotische, geheel uit hardsteen opgetrokken grafkapel op rechthoekige basis onder zadeldak. De grafkapel heeft in de topgevel aan de voorzijde een ingang met opgeklampte deur onder geprofileerde spitsboog, rustende op zuilen waarvan de basementen en bladkapitelen zijn uitgevoerd in wit marmer. Boven de ingang een rondvenster met driepastracering. Hierboven, evenwijdig aan het rondvenster, in een boog het opschrift 'Aan onze dierbare ouders'. De voorgevel wordt geflankeerd door pinakels in twee geledingen, de tweede overhoeks geplaatst. Op de schachten van de pinakels witmarmeren casementen. De pinakels worden bekroond door een kepel en finaal met hogels. Op de toplijn van de voorgevel een hardstenen ezelsrug waarop hogels. Op de top een witmarmeren kruis op kruisbloem, het geheel op een hardstenen basement. In de zijgevels elk een spitsboogvenster met ojief en driepastracering. De achtergevel heeft op de hoeken smalle zuilen die reiken tot de dakvoet. De zuilen hebben witmarmeren basementen en bladkapitelen. In de top van de achtergevel een venster in de vorm van een kruis met, uitgezonderd aan de voet, in driepas eindigende kruisarmen. De achtergevel wordt bekroond door een marmeren kruisbloem op hardstenen basis. De kapel heeft een zadeldak met licht overstekende, geprofileerde hardstenen dakvoet. Aan de achterzijde een licht overstek. Het dak is gedekt met bitumen en wordt bekroond door een hardstenen geprofileerde vorstkam. De kapel heeft een hardstenen plint. In het interieur witmarmeren platen met de namen der overledenen (deze zijn door de vensters nauwelijks leesbaar), een altaarmensa op consoles en een columbarium uit hout. Aan de voor- en rechterzijde van kapel een lage buxusheg met voor de ingang twee geprofileerde hardstenen paaltjes met bronzen haken voor een (verdwenen) ketting. De vensters in de zijgevels hebben een glas-in-lood vulling, daterend uit ca. 1901 en 1975-1980. In het venster in de linkerzijgevel (ca. 1901) de tekst 'Gratia memoria plena / nostri Guilielmi Bogaers / qui in urbe Bruxellis / christi formam hominis / caelestis expectat / et matris nostrae / Theodora Smit / festum resurrectionis / expectans in urbe / Hagae Comitis'. Boven de tekst de wapens Bogaers en Smit onder helmteken. Onder de tekst de wapens Pollet en Brantjes, geheel onder de wapens Van Dooren, Van der Hulst, Ypma en Truffino. In het venster in de rechterzijgevel een vrouw zittende op een dier (fenix?), met tekst 'Laeta memoria / Antoinettae / in vita mea / sol / serotinus'. Onder de vrouw een roos en tulp en twee onbekende wapens.
Waardering.
Het monument is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociale en geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de katholieke grafcultuur. Het object is van belang vanwege de typologie en de gaafheid van de geheel in hardsteen uitgevoerde neogotische grafkapel. De grafkapel is bovendien van belang als onderdeel van een groter geheel dat cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig van belang is als de eerste katholieke begraafplaats van Tilburg.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Op de overigens niet beschermde R.K. begraafplaats aan de Bredaseweg te Tilburg vormen de hieronder beschreven GRAFMONUMENTEN (nrs. 1-25) een uitbreiding van het reeds beschermde complex bestaande uit de Calvarieberg en het hekwerk rond de begraafplaats*.
Onder invloed van de ideeën van de Verlichting trad in de loop van de 18e eeuw een verandering op in de houding ten opzichte van de gewoonte de doden in en om de kerken te begraven. Na eerdere, vruchteloze pogingen werd in 1810, na de inlijving van ons land door de Fransen, definitief een algeheel verbod van kracht welk uiteindelijk ook in Tilburg een einde maakte aan het begraven in en om de kerken. Na het vertrek van de Fransen volgde in 1829 een gelijkluidend Koninlijk Besluit dat het begraven van de doden binnen de bebouwde kom verbood. In Tilburg werd dientengevolge uitgeweken naar een in 1811 gekocht terrein, geheten De Schijf, dat de bestemming van algemene begraafplaats kreeg. In december 1813 werd hier de eerste overledene begraven. Het feit echter dat de katholieke ingezetenen van Tilburg zich bleven verzetten tegen het begraven op een niet-katholieke begraafplaats leidde er in 1832 toe dat een groot deel van de tot dan toe algemene begraafplaats overging in katholieke handen. In latere jaren werd de begraafplaats uitgebreid. De protestanten bleven tot 1930 hun doden eveneens op de begraafplaats aan de Bredaseweg begraven, zij het op de aangrenzende algemene begraafplaats welke via een eigen, nu verdwenen ingang toegankelijk was. De ingang van de katholieke begraafplaats, met de latere beeldengalerij, ligt aan de Bredaseweg. De rijen graven op de begraafplaats lopen allen van noord naar zuid. De beschermde monumenten concentreren zich aan weerszijden van de paden die vanaf de ingang in het hekwerk leiden naar de centraal op de begraafplaats gelegen Calvarieberg. In de noord-oosthoek van de begraafplaats bevinden zich de kindergraven. Slechts een klein aantal van de oudste grafmonumenten op de begraafplaats is nog aanwezig. Het meerendeel van de grafmonumenten dateert uit ca. 1900-1910. Een tweede serie monumenten werd in de jaren '30 geplaatst.
Waardering
Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van een sociale en geestelijke ontwikkeling, met name van de katholieke grafcultuur, die hun uitdrukking vinden in de technische, typologische en deels innovatieve ontwikkelingen. De objecten zijn eveneens van belang voor de kunstgeschiedenis vanwege stijl en detaillering. Ze hebben ensemblewaarde daar zij tezamen een beeld schetsen van de typologische ontwikkelingen en de diversiteit daarin. De objecten zijn tenslotte van belang vanwege hun gaafheid.
* De Calvarieberg (1865) en het smeedijzeren hekwerk met de gietijzeren beelden (vanaf 1887) werden reeds eerder op de Rijksmonumentenlijst geplaatst (monumentnummer 35694).
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Grafkapel(H) | Uitvaartcentra en begraafplaatsen | Begraafplaats en -onderdelen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bredaseweg | 45 | – | 5038 NA | Tilburg | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | P | 6711 | – | Tilburg |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1901 | 1901 | Betreft grafkapel familie Bogaers. | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Petit, L. ; Noord-Brabant | beeldhouwer / steenhouwer / schrijnwerker | – |