Complex Antonius van Padua (Korvel), Tilburg
Inleiding
De PASTORIE werd gebouwd in 1904 en vertoont Neo-Renaissance invloeden. Bij de bouw van de kerk werd in 1923 tegen de rechter zijgevel een loggia aangebouwd, waarin drie beelden van de vorige kerk werden geplaatst. Het gebouw werd rond 1980 inwendig verbouwd waarbij met name op de etage kamers werden onderverdeeld. Het pand dient als huisvesting voor geestelijken met emeritaat.
Omschrijving
Het tweelaagse pand heeft een vrijwel rechthoekige plattegrond en een mansardedak waarop leien in maasdekking. De gevels zijn opgetrokken uit machinale baksteen en worden geleed door baksteen pilasters bij de hoeken en de entree. Plint, cordonlijsten, dorpels en sluitstenen zijn uitgevoerd in hardsteen. De bogen en het baksteenmozaïek hebben een afwisseling van rode en gele baksteen. De muren worden verder verlevendigd door gekrulde smeedijzeren sierankers. Het pand heeft links een risaliet met topgevel en een halfsteens risaliet bij de entree, met trapgevel. De linkerrisaliet heeft twee gekoppelde schuifvensters. Deze ramen hebben een zesruits indeling met achtroedige verdeling van het bovenlicht. De vensters van de begane grond worden afgesloten door een segmentboog met baksteenmozaïek, die op de verdieping worden afgesloten door een keperboog. In de rechtergevel van de risaliet bevindt zich ook een raam. Het rechte deel met entree telt vier traveeën. In de tweede van links bevindt zich een portiek met vleugeldeuren. Het bovenste deel van het getoogde portiek wordt ingevuld door een latei met daarop twee gemetselde getoogde openingen. De geverniste deuren zijn voorzien van diamantkoppen, kussens en sierroosters. Het bovenlicht is voorzien van glas-in-lood. Het fries is voorzien van siermetselwerk met onder meer een dubbele tandlijst. De gootlijst wordt doorbroken door de beide topgevels. Het topgeveltje van de linkerrisaliet heeft tussen het sier- metselwerk een rondboograam. In de trapgevel boven de ingangstravee bevindt zich een raam onder een segmentboog. Beide topgevels worden bekroond door een smeedijzeren piron.
De linkerzijgevel bevat op de begane grond en de etage twee vensters. In de keukenuitbouw is een paneeldeur geplaatst. Een poort sluit het achtererf van de pastorie af. De rechterzijgevel sluit aan op de kerk. Links bevindt zich een achtruits schuifvenster. De muur is verder vrijwel geheel ingekapseld door de bouw van een korte zuilengang met beelden, behorende bij de kerk. Deze loggia met rondbogige doorgangen rust op vierkante pilaren en is voorzien van staand siermetselwerk. In de bogen staan drie witte stenen heiligenbeelden die afkomstig zijn van de Waterstaatskerk, de voorganger van de huidige kerk uit 1923.
Achter de voordeur bevindt zich het tochtportaal. Dubbele deuren met geornamenteerd glas geven toegang tot de gang er achter. Het glas van de deuren en het bovenlicht is voorzien van arabesken, fruitschalen en festoenen met druiven en bloemen. Aan het einde van de gang bevindt zich een portaal met identieke set deuren. Tegen het plafond van de hal bevindt zich een ronde stucrozet als een krans met linten. Links van het tochtportaal bevindt zich een zijgang. Rechts bevinden zich de toegangsdeuren tot de kamer-en-suite, met daarachter een serre. De oorspronkelijke doorgang naar de kerk die zich hier bevond is dichtgemetseld. De binnendeuren zijn alle voorzien van kussens en sober snijwerk. In zowel de voor- als de achterkamer bevindt zich een schouw. In beide gevallen is dit een Neo-classicistische schouw van zwart marmer met groen marmer sierblokken. In de schouw zijn geglazuurde blauw met witte Neo-Renaissance tegels gezet, voor de schouw liggen matte zeshoekige tegels. Boven het verlaagde plafond bevinden zich fors gedimensioneerde ronde stucrozetten. Parallel aan de zijgang loopt de bordestrap. Deze is uitgevoerd in donker eikenhout. De hoofdbaluster met vierkante basis is voorzien van Vlaamse Neo-Renaissance wortels en een sierkogel. De houten balusters hebben een vaasvorm. Onder de trap is de toegang naar de kelder. In de zijkamer links van de hoofdingang is de schouw geamoveerd.
Via een zijgang die naar de achtergevel leidt, is de vernieuwde keuken bereikbaar.
De indeling van de etage komt overeen met die van de begane grond, al zijn de oorspronkelijk grote kamers merendeels opgedeeld in kleinere ruimten.
De rijk uitgevoerde van de trap blijft tot en met de zolderetage gehandhaafd. De trap wordt hier van bovenaf verlicht door een legraam met geornamenteerd mousselineglas. De zolder is een grote ongedeelde ruimte met een mansardekap van grenenhout. De tuin van het pand wordt afgeschermd door een rijk geornamenteerd gietijzeren hekwerk op hardstenen voet, onder meer voorzien van gedraaide staven, spiralen en krullen.
Waardering
De pastorie is van algemeen belang. Het pand heeft cultuurhistorischbelang als voorbeeld van de ontwikkeling van het katholicisme en de bouw of herbouw van kerkelijke complexen binnen de bestaande oudere stedelijke structuur. Het heeft architectuurhistorische waarde vanwege de stijl en de ornamentiek van in- en exterieur. Het complex heeft ensemblewaarde vanwege de situering, verbonden met de ontwikkeling van de wijk. Het complex is waardevol vanwege de gaafheid van in- en exterieur en in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de stedelijke omgeving, met name het Korvelplein. De pastorie is gaaf bewaard gebleven.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Het complex bestaat uit de ST. ANTONIUSKERK (1) en de ernaast gelegen PASTORIE (2) De pastorie, met Neo-Renaissance invloeden, is het oudste onderdeel en gebouwd in 1904. De kerk is een Expressionistische schepping van de architect Ed. Cuypers uit 1923. De kerk staat markant op een hoek van het Korvelplein en twee uitlopers daarvan, namelijk de Laarstraat en de Berkdijksestraat. De Neo-Classicistische voorloper van de kerk stond midden op het plein.
Waardering
Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de ontwikkeling van het katholicisme en de bouw of herbouw van kerken binnen de bestaande oudere stedelijke structuur, het is tevens van typologisch belang als voorbeeld van de ontwikkeling van de volkskerk in het interbellum. Het heeft architectuurhistorische waarde vanwege de stijl en de ornamentiek. Het complex heeft ensemblewaarde vanwege de situering, verbonden met de ontwikkeling van de wijk. Het complex is waardevol vanwege de gaafheid van in- en exterieur en in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de stedelijke omgeving, met name het Korvelse plein.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Pastorie(F) | Religieuze gebouwen | Kerkelijke dienstwoning | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Korvelplein | 182 | – | 5025 JX | Tilburg | – | – | Ja |
Korvelplein | 182 | a | 5025 JX | Tilburg | – | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | Q | 8079 | – | Tilburg |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1904 | 1904 | – | vervaardiging |
1923 | 1923 | – | verbouwing |
1980 | 1980 | – | verbouwing |