Inleiding

Het HERENHUIS is gelegen aan de westelijke zijde van de Taalstraat, op de hoek van de Zeeldraaierssteeg. Het pand, dat elementen van het Eclecticisme vertoont, werd omstreeks 1880 gebouwd door de aannemer Van Seeters (die was betrokken bij de uitgraving van de IJzeren Man), als woonhuis voor zichzelf en zijn gezin. In het begin van de 20ste eeuw kwam het herenhuis in bezit van de gemeentelijke ontvanger G. de Leier, die een ontvangkantoortje in de voorkamer van het huis vestigde: een loket herinnert nog aan deze functie. Bijzonder is het door mevr. De Leier vervaardigde postzegelbehang in de voorkamer en het uit het einde van de 19de eeuw daterende beschilderde behang in de serre achter het herenhuis. Sinds de bouw is er weinig aan het herenhuis gewijzigd: Er is een stukje van de serre aan de achterzijde afgehaald, ten behoeve van de bouw van een toilet en garderobekasten achter de hal. Op de zolder -waar oorspronkelijk slechts twee meidenkamertjes waren ondergebracht- zijn omstreeks 1938 een aantal extra kamers aangebracht.

Omschrijving

Het gedeeltelijk onderkelderde pand heeft een rechthoekige plattegrond en telt twee bouwlagen onder een schilddak, gedekt met oud Hollandse pannen. Hieronder loopt een geprofileerde lijstgoot. Aan de achterzijde van het herenhuis een eenlaags aanbouw onder zadeldak voor schuur en spoelkeuken en een serre. De gevels zijn opgetrokken in baksteen: de westelijke (achter-)gevel en zuidelijke gevel zijn bepleisterd. In de voorgevel tevens gebruik van natuursteen: hardstenen plint en stoep. Kroonlijst, aanzet- en sluitstukken en boogvormige lijsten in stuc.

De voorgevel (oostelijke gevel) toont een symmetrische opbouw: een met fronton bekroonde middenrisaliet, met aan weerszijden hiervan twee traveeën/vensterassen. Rondom de ingangspartij en op de hoeken van deze gevel geblokte pilasters. Ter hoogte van de begane grond zijn deze gepleisterd. De ingangspartij bevindt zich in de middenrisaliet en bestaat uit een houten paneeldeur met getoogd bovenlicht, bereikbaar via een laag hardstenen stoepje. Hierboven een balkon met smeedijzeren sierhek en natuurstenen balustrade, rustend op voluutvormige zandstenen consoles, waarin leeuwenkoppen en draperieën zijn weergegeven. Dubbele openslaande balkondeur met vensters en getoogd bovenlicht. Hierboven een strek met natuurstenen blokken en een segmentboogvormige lijst, rustend op consoles. Aan weerszijde van de middenrisaliet getoogde vensters met T-ramen, op de begane grond vereenvoudigd.

De zuidelijke zijgevel heeft slechts één getoogd venster met T-raam, ter hoogte van de keuken. Dit venster is voorzien van houten luiken.

De achtergevel (westelijke gevel) is aanzienlijk soberder uitgevoerd en is op de bovenverdieping voorzien van recht gesloten vensters met zesruits schuiframen. Ter hoogte van het trappenhuis een rond venster. Op de begane grond links de serre, waarin een dubbele openslaande tuindeur met vensters gevuld met eenvoudig glas-in-lood. Tevens glas-in-lood zij- en bovenlichten. Rechts hiervan een gedeelte, dat oorspronkelijk bij de serre behoorde, maar dat nu een kleine hal met garderobe en toilet vormt. Hierin een eenvoudige houten deur met bovenlicht. Geheel rechts in de achtergevel de eenlaags aanbouw. Hierin, in de noordelijke gevel, twee eenvoudige houten deuren met bovenlicht, leidend naar de schuur en de spoelkeuken. De schuur en de spoelkeuken hebben recht gesloten vensters met schuiframen en houten luiken. In de kopse westgevel van de schuur een hijsluik voor de houtzolder. Aansluitend op de schuur een tuinmuur, waarin resten van gesloopte, oudere panden.

De inwendige dispositie van het herenhuis is vrijwel geheel gehandhaafd: een centrale gang met aan de achterzijde het trappenhuis. Aan de linkerzijde hiervan een zijkamer en de keuken, aan de rechterzijde de voorkamer en achterkamer. Er is nog een groot aantal oorspronkelijke interieurelementen aanwezig: onder meer stucplafonds met putti en bloemenranken in woon-, zij- en achterkamer. In voor- en achterkamer schoorstenen met marmeren schouw en stucwerkpilasters in de boezem. Oorpronkelijke houten deurlijsten, houten lambrizeringen en houten zitbanken in de vensternissen. In de zijkamer een uit het begin van deze eeuw daterend ontvangstloket en een postzegelbehang met o.a. de wapens van Vught, Noord-Brabant en Nederland. Aansluitend op de achterkamer de serre met een uit het einde van de 19de eeuw daterend beschilderd behang met exotische landschappen en een illusionistische weergave van een glas-in-loodraam met siersmeedwerk. In het trappenhuis de oorspronkelijke houten trap met gietijzeren balustrade en houten leuning. Onder de spoelkeuken een aardappelkelder.

Waardering

Het herenhuis is van algemeen belang. Het bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van het belang van Vught als nederzetting met vele luxueuze herenhuizen en villa's voor de gegoede burgerij. Het bezit architectuurhistorische waarde vanwege het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek. Het bezit ensemblewaarde vanwege de bijzondere betekenis van het herenhuis wegens de situering, verbonden met de ontwikkeling van de Taalstraat, waar in de loop van de negentiende eeuw vele luxueuze villa's, landhuizen en herenhuizen verrezen. Het object is van belang vanwege de buitengewone architectonische gaafheid van exterieur en interieur -waarin nog een oorspronkelijk laat 19de-eeuws behang- en bezit hierdoor tevens zeldzaamheidswaarde.