Jubileumstraat 1, Sittard
Inleiding
Voormalig HERENHUIS-KANTOOR onder één kap, 1921-1922, onderdeel van het villaparkje rondom het Julianaplein. Gebouwd in een traditionele, door het Expressionisme beïnvloede stijl als woonhuis-kantoor van de architect N. Ramakers, naar een eigen ontwerp. Bij alle herenhuizen van het type C zijn de oorspronkelijk in de voorgevel aanwezige tuindeuren, verdiept geplaatst in de loggia onder de door kolommen gedragen balkons, verwijderd. De ruimte tussen de loggiabalustrade en de balkons is als erker bij de woonkamers getrokken en gedicht met grote rechthoekige vensterkozijnen en smalle rechthoekige zijlichten.
Het pand Jubileumstraat 1 onderscheidt zich in het bijzonder van de andere herenhuizen van het type C vanwege de algehele onderkeldering. Kantoor en woning zijn na een doorbraak in de interieurindeling samengevoegd tot één woonhuis. Het exterieur is op tal van onderdelen aangepast en geheel wit gesausd. UITGESLOTEN van bescherming zijn de in de achtertuinen bijgebouwde garages.
Omschrijving
Een in het noordwestelijke deel van het complex Julianaplein e.o. gebouwde blok van het gecombineerde type CC, waarin oorspronkelijk een woonhuis en een kantoor waren ondergebracht.
Het pand heeft twee BOUWLAGEN, is geheel onderkelderd en is gebouwd op een wijdbenig uitlopende U-vormige PLATTEGROND, die aan de vrije gevelzijden is voorzien van een uitbouw van één laag. Het geheel wordt gedekt door een SCHILDDAK, waarvan de noklijn identiek is aan de vorm van de plattegrond. Aanzienlijke overstekken annex luifelgoten, welke bij het pand Jubileumstraat 1 zijn betimmerd met donkerblauwe trespa cq. multiplex en rondom voorzien van spotlights. Drie met bitumen beklede nokschoorstenen. De oorspronkelijke gecombineerde smalle dakkapellen op het voor- en achterdakvlak, met overstek en horizontale indeling van de vier vensters, zijn verdwenen. De oorspronkelijke rode Tuile du Nord-pannen zijn bij Jubileumstraat 1 vervangen door blauwe Tuile du Nord-pannen. Enkele recente dakvensters en tuimelramen.
Het thans geheel wit gesausde pand heeft een gewapend betonnen fundering op putringen en was oorspronkelijk opgetrokken in rode en gele baksteen, gemetseld in halfsteens verband. Een rode bakstenen plint met rollaag. De in gele baksteen opgetrokken eerste bouwlaag met geprofileerde rode rollaag liep door tot onder de vensters van de tweede bouwlaag. Thans worden de eerste en de tweede bouwlaag optisch gescheiden door een rondom op de dakhoogte van de zijgeveluitbouwen aangebracht donkerblauw geverfd boeiboord. De bovenste helft van de tweede bouwlaag is enigszins ingesnoerd ten opzichte van de eerste laag en werd oorspronkelijk gekenmerkt door de afwisseling van geel metselwerk met rode verdiept gelegen lijsten. De gevel wordt onder de luifelgoot beëindigd door een betonnen band.
De VOORGEVEL is symmetrisch ingedeeld. Het aanzicht wordt gedomineerd door de dubbele erker met balkon in het middengeveldeel. De oorspronkelijke balkonkolommen in de eerste laag zijn voorzien van horizontale profiellijsten, de tussengelegen delen zijn donkerblauw gesausd. De betonnen vloerplaat van de balkons fungeert als latei boven de goudkleurige aluminium erkervensters. De balkonbalustrade heeft siermetselwerk in blokverband. Het balkon, zonder de gebruikelijke bakstenen tussenmuur, is toegankelijk middels een rechthoekige, oorspronkelijk dubbele houten balkondeur. Naast deze deur rechthoekige, oorspronkelijk verticaal ingedeelde houten vensters.
De geveldelen aan weerszijden zijn onder een schuine hoek ten opzichte van het middengeveldeel geplaatst. In deze geveldelen bevinden zich de bij de overige herenhuizen van het type C de verdiepte entreepartijen. Deze worden in de oorspronkelijke staat gekenmerkt door een verdiept geplaatste centrale paneeldeur, waarnaast aan beide zijden een onder een schuine hoek geplaatst zijlicht met vijfvoudige horizontale indeling. Paneeldeur en zijlichten worden onderling gescheiden door geornamenteerde houten kolommen. Voor de zijlichten een plinthoge, driehoekige rode bakstenen bloembak. Op het muurwerk van deze bakken bevinden zich geornamenteerde houten kolommen, die de aan de zijden afgeschuinde houten portiekluifel ondersteunden. In de tweede bouwlaag van deze geveldelen een rechthoekig, verticaal ingedeeld houten venster.
Bij het pand Jubileumstraat 1 zijn in de eerste laag van deze geveldelen rechthoekige goudkleurige aluminium vensterkozijnen geplaatst, in de tweede laag een ongeleed rechthoekig houten vensterkozijn.
De ZIJGEVELS van de panden van het type C zijn voorzien van een ten opzichte van de voor- en achtergevel teruggerooid uitgebouwde berging van één laag onder plat met luifelgoot. De horizontale profiellijsten in het oorspronkelijk gele metselwerk boven de rode plint zijn bij het pand Jubileumstraat 1 niet aanwezig. De bij de overige panden van het type C hoog onder de luifelgoot geplaatste smalle rechthoekige houten vensters (aan de voorzijde één venster, aan de lange buitenzijde vier vensters) ontbreken eveneens. In de uitbouw aan de zijde van de Emmastraat is in de voorgevel een bijna gevelhoog rechthoekig goudkleurig aluminium venster geplaatst. In de zijgevel, hoog onder het boeiboord, een klein rechthoekig venster en een smal bijna gevelhoog venster. Deze uitbouw is aan de achterzijde blind. In de tweede bouwlaag bevinden zich, in tegenstelling tot de overige panden van het type C, geen vier maar slechts twee rechthoekige houten vensters.
In de uitbouw aan de zijde van de Jubileumstraat bevindt zich aan de achterzijde een rechthoekige deur, in de zijgevel twee hoog onder het boeiboord geplaatste rechthoekige vensters. Tegen de voorzijde van deze uitbouw is een ongesausde, rode baksteen blinde portiekmuur opgetrokken, die mede de luifel boven het tegen de zijgevel aangebrachte portiek draagt. De voordeur is bereikbaar via enkele traptreden, aan het oog onttrokken door een wit gesausde bakstenen balustrade. In de tweede laag van de zijgevel bevinden zich drie rechthoekige houten vensters.
De ACHTERGEVELS van de herenhuizen van het type C zijn van origine symmetrisch vormgegeven, d.w.z. met een gespiegelde indeling ten opzichte van de symmetrie-as. In de eerste laag, onder een doorlopende betonlatei, hebben deze panden een dubbele houten terrasdeur, oorspronkelijk met een viervoudige horizontale indeling van de glaspanelen. Daarnaast, in het onder een schuine hoek geplaatste achtergeveldeel, een rechthoekig houten keukenvenster. Dit venster was oorspronkelijk verticaal geleed en voorzien van een drievoudige horizontale indeling van de glaspanelen. Tussen terrasdeuren en keukenvenster bevindt zich een rond uitgemetselde pilaster met uitstulpende profiellijsten, op de gevelhoek naast het keukenvenster een spits uitstulpende pilaster met horizontale profiellijsten. In de tweede laag, hoog onder de luifelgoot en precies boven de terrasdeuren een rechthoekig, verticaal ingedeeld houten venster.
Bij het pand Jubileumstraat 1 zijn beide terrasdeuren nog aanwezig, maar vernieuwd in de vorm van rechthoekige, goudkleurige aluminium deuren. De vensteropening ter rechterzijde is ongewijzigd, maar thans voorzien van een vernieuwd kozijn van goudkleurig aluminium. De vensteropening ter linkerzijde is gewijzigd in een deuropening, waarin een deur van goudkleurig aluminium. De rond uitgemetselde pilasters zijn bewaard gebleven, de spits uitstulpende hoekpilasters niet. In de tweede laag bevinden zich twee rechthoekige ongelede houten vensters.
De INTERIEURindeling van Jubileumstraat 1 is volledig gewijzigd. De muren tussen beide voormalige bouwdelen zijn doorgebroken.
Waardering
De herenhuizen van het complex rondom het Julianaplein zijn van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-maatschappelijke en typologische ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl en de funderingstechniek. De panden zijn van groot belang voor het oeuvre van architect N. Ramakers, beschikken over aanzienlijke esthetische kwaliteiten en zijn van belang vanwege de expressieve ornamentiek. Het pand Jubileumstraat 1 is een belangrijk onderdeel van het complex rondom het Julianaplein, is vanwege de situering ten zeerste verbonden met de uitbreiding en ontwikkeling van Sittard en beschikt over een historisch-ruimtelijke relatie met de parkachtige omgeving en de bodemgesteldheid ter plaatse. Het pand beschikt over een beperkte mate van architectonische gaafheid, maar is van groot belang in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van het gehele complex. Bovendien beschikken de herenhuizen in dit complex in bovenregionaal perspectief over een redelijke architectuurhistorische en een hoge typologische en functionele zeldzaamheidswaarde.
De herenhuizen vertegenwoordigen een algemeen belang vanwege het geheel van voornoemde waarden.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
VILLAPARKJE met 71 herenhuizen rondom het Julianaplein, 1921-1924, met een ruimtelijke inrichting geïnspireerd op de tuindorpgedachte. Gebouwd naar een ontwerp van architect N. Ramakers te Sittard. Van de 51 in 1921-1922 gerealiseerde woningen was voornoemde architect ook de opdrachtgever. De 20 woningen aan de Agricolastraat kwamen in 1924 tot stand in opdracht van de vereniging Woningzorg.
Het villaparkje omvatte oorspronkelijk 72 herenhuizen, verdeeld over 24 bouwkundige eenheden. Sedert de samenvoeging en verbouwing van twee halfvrijstaande panden tot één pand resteren nog 71 herenhuizen. Één blok aan de Schuttestraat 8,10,12,14 werd, onder de benaming Huize Catharina, oorspronkelijk ingericht voor de huisvesting van vrouwelijke studenten van de voormalige R.K. School voor Maatschappelijk Werk en omstreeks 1971 heringericht tot vier wooneenheden.
De herenhuizen zijn uitgevoerd in vijf typen en samengevoegd tot vijf symmetrische combinaties (achtmaal AA, achtmaal CC, éénmaal ABBA, viermaal ABBBBA, driemaal DEED) in twee-, vier- of zes-onder-één-kap met voor- en achtertuinen.
Het complexterrein bestaat uit twee vrijwel gespiegelde bebouwingscarrés met twaalf bouwkundige eenheden, die in westelijke respectievelijk zuidelijke richting enigszins in breedte toenemen. Deze carrés zijn onderling gescheiden door het centrale Julianaplein met twee toegangsstraatjes vanuit het noordoosten en het zuidwesten. De viermaal twee halfvrijstaande woningen van de typecombinatie CC rondom het pleintje zijn precies in de vier windrichtingen gesitueerd. Julianaplein 4-6 op het noorden, Julianaplein 3-5 op het oosten, Julianaplein 20-22 op het westen, Julianaplein 19-21 op het zuiden. Verder bevinden zich aan het plein twee volumes met zes woningen onder één kap, respectievelijk aan de zuidoostzijde en de noordwestzijde, beide type ABBBBA. De middenas van het villaparkje, dwars over het centrale Julianaplein en beide toegangsstraatjes, fungeert tevens als symmetrie-as voor het noordelijke deel van de historische parkaanleg aan de zuidzijde van de Agricolastraat. Het plein is voorzien van een in de pleinsymmetrie ingepaste groenaanleg.
Het villaparkje wordt aan de noordoostzijde begrensd door de Jubileumstraat, aan de zuidoostzijde door de Schuttestraat, aan de zuidwestzijde door de Agricolastraat cq. het stadspark en aan de noordwestzijde door de Emmastraat cq. de Geleenbeek/Molenbeek. Op de straathoeken bevinden zich steeds halfvrijstaande woningen van het type CC of het type AA. De Emmastraat, Jubileumstraat en Schuttestraat zijn verder ingevuld met eenheden van twee of vier woningen onder één kap, de Agricolastraat met volumes van twee of zes woningen onder één kap.
De panden werden enkele jaren na de bouw op uniforme wijze voorzien van een terrasoverkapping. Bij de panden van het type C is de open ruimte onder de balkons in de tweede laag van de voorgevels op identieke wijze bij de woonkamer getrokken. Daartoe zijn de oorspronkelijke dubbele tuindeuren verwijderd. Het woonhuis aan de Agricolastraat 140 is vanwege verzakkende en scheurende funderingen grotendeels herbouwd. Het voormalige dubbele pand aan de Jubileumstraat 1 is verbouwd tot één woning, waarbij de gevels zijn gesausd in een afwijkende kleurstelling. Bij de meeste panden zijn de oorspronkelijke voordeuren, vensterkozijnen en/of terrasdeuren vervangen, waarbij de oorspronkelijke kozijnindelingen verloren zijn gegaan.
Alle sedert 1924 gerealiseerde, niet-uniforme aan- en bijbouwen zijn uitgesloten van bescherming.
Omschrijving
Het villaparkje rondom het Julianaplein werd gebouwd voor de huisvesting van de Sittardse middenstand. Het betreft herenhuizen in twee tinten baksteen, met een expressieve detaillering in de vorm van horizontale profiellijsten, siermetselwerk in de balkonbalustraden, getrapt uitgemetselde risalieten, etc. Twee bouwlagen met gedeeltelijke souterrainverdiepingen onder schilddaken, van oorsprong gedekt met rode tuiles du nord. Aanzienlijke overstekken. De oorspronkelijke houten paneeldeuren en vensters waren deels voorzien van een karakteristieke horizontale roedeverdeling. De woningen zijn - met uitzondering van de woningen van de vereniging Woningzorg aan de Agricolastraat - vanwege de drassige ondergrond in het dal van de Geleenbeek/Molenbeek, gefundeerd op putringen.
De halfvrijstaande woningen van het type C worden gekenmerkt door de wijdbenig uitlopende U-vormige plattegronden en de karakteristieke entreepartijen. De panden van het type A hebben een in hoofdvorm rechthoekige plattegrond, maar zijn aan de zijgevels voorzien van een uitgebouwde entree- annex keukenpartij van één laag met balkon. De balkonbalustrades zijn voorzien van siermetselwerk. De tussengelegen panden van het type B hebben een rechthoekige plattegrond. De hoekpanden van het type D hebben evenals het type A aan de zijgevel een uitbouw met balkon, maar verschillen voor wat betreft de indeling van de voorgevel. De tussenpanden van het type E tenslotte zijn voornamelijk herkenbaar in de verdiept geplaatste entreepartijen en de loggia in de tweede bouwlaag.
Voortuinen met lage bakstenen erfscheidingen met smeedijzeren sierprofielen bevinden zich onder meer aan Schuttestraat, Jubileumstraat en Agricolastraat.
De woningtypen zijn als volgt over de 24 complexonderdelen verdeeld: Schuttestraat 16-18 (AA); Schuttestraat 8/8a-14 (DEED); Schuttestraat 4-6 (AA); Schuttestraat 2a, Jubileumstraat 23 (CC); Jubileumstraat 15-21 (DEED); Jubileumstraat 13, Julianaplein 1 (CC); Julianaplein 2, Jubileumstraat 11 (CC); Jubileumstraat 3-9 (DEED); Jubileumstraat 1 (CC); Emmastraat 7-8 (AA); Emmastraat 3-6 (ABBA); Emmastraat 1-2 (AA); Agricolastraat 120-122 (AA); Agricolastraat 124-134 (ABBBBA); Agricolastraat 136-138 (AA); Agricolastraat 140-142 (AA); Agricolastraat 144-154 (ABBBBA); Agricolastraat 156-158 (AA); Julianaplein 20-22 (CC); Julianaplein 8-18 (ABBBBA); Julianaplein 4-6 (CC); Julianaplein 3-5 (CC); Julianaplein 7-17 (ABBBBA); Julianaplein 19-21 (CC).
Waardering
Het villaparkje met herenhuizen rondom het Julianaplein is van cultuurhistorisch belang als exponent van de sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen in de Mijnstreek in de eerste decennia van de twintigste eeuw. Deze middenstandswoningen zijn vertegenwoordigen eveneens een cultuurhistorisch belang als uitdrukking van een typologische ontwikkeling: de realisatie van woonhuizen voor de maatschappelijke middenstand. Omdat de ontwikkeling van het villaparkje grotendeels voor rekening van de ontwerpende architect kwam, is er bij de realisatie ook sprake van een belangrijke innovatieve waarde. De architectuurhistorische waarden van de huizen worden bepaald door de bouwstijl en de funderingstechniek. Daarnaast zijn deze woningen van groot belang voor het oeuvre van architect N. Ramakers, beschikken over aanzienlijke esthetische kwaliteiten en zijn van belang vanwege de expressieve ornamentiek. Het complex is vanwege de situering ten zeerste verbonden met de ontwikkeling cq. uitbreiding van Sittard in het eerste kwart van de twintigste eeuw, is van betekenis wegens de wijze van verkaveling en inrichting en is van zeer grote betekenis voor het aanzien van de stad. Ook is het complex van belang wegens de hoogwaardige bebouwingskwaliteit en de historisch-ruimtelijke relatie met de uit dezelfde periode daterende aanleg van het stadspark en de bodemgesteldheid ter plaatse. Het villapark rondom het Julianaplein is van belang vanwege de overwegend bewaard gebleven architectonische gaafheid, beschikt over samenstellende onderdelen van hoogwaardige architectonische kwaliteit en is van zeer groot belang in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de stedelijke omgeving. Bovendien is het villaparkje in bovenregionaal perspectief architectuurhistorisch redelijk en in typologisch cq. functioneel opzicht zeldzaam.
Het complex vertegenwoordigt een algemeen belang vanwege het geheel van voornoemde waarden.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Woonhuis | Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Jubileumstraat | 1 | – | 6131 JM | Sittard | – | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | Voormalig herenhuis-kantoor onder een kap | Herenhuis |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | C | 2691 | – | Sittard |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1921 | 1922 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Ramakers, N. ; Limburg | architect / bouwkundige / constructeur | – |