Inleiding

KANTOOR, gebouwd in 1901 naar ontwerp van W.F.J.H. Bouwman in opdracht van de levensverzekeringsmaatschappij "Noord Braband". De architectuur vertoont kenmerken van neorenaissance en chaletstijl. Het gebouw ligt aan de Grotestraat in de kern van Waalwijk en maakt deel uit van de lintbebouwing.

Omschrijving

Tweelaags blokvormig bakstenen pand op een rechthoekige plattegrond, onder een samengesteld dak. De hoofdmassa heeft een plat dak met dakschilden, gedekt met verbeterde Hollandse pannen en pirons. De linkerhoek aan de straatkant heeft een uitkragend torentje met spits. In de achtergevel is de hoek uitgespaard. Hier bevindt zich de huidige ingang aan een trap in een portaal onder lessenaarsdak. Links van het midden heeft de voorgevel een topgevel met zadeldak. De voorgevel is vijf traveeën breed en voorzien van een rijk gedecoreerde natuurstenen plint met geprofileerde lijsten en gebosseerde vlakken. Op de hoek is de handtekening van de architect uitgebeiteld: "W.F.J.H.Bouman, Architect Tilburg". In de plint grote kelderramen in houten kozijnen met afgeronde hoeken. Deze sierlijke vormgeving wordt herhaald in de natuursteen van de plint. Boven de plint een waterlijst, opklimmend ter plekke van de ramen. Deze ramen zijn hoog en samengesteld: driedelig met bovenlichten gevuld met glas-in-lood. Erboven zijn natuurstenen lateien aangebracht, in de natuursteen zijn accoladebogen uitgehakt. Rechts van het midden is op de begane grond een portiek met natuurstenen trap aangebracht. Daarachter een later gemaakte draaideur. Gelijk lopend met de gevel is boven in de portiekopening een glas-in-loodraam met waaiervormige roeden gemaakt. Op de verdieping boven de portiek een glas-in-loodraam, bij de overige ramen is alleen het bovenlicht gevuld met glas-in-lood. Onder de geprofileerde goot op klossen is in goudkleurige (metalen) letters het opschrift: "1843" en "N.V. NOORD-BRABAND" aangebracht. Boven de ramen van de begane grond is het vervolg "MAATSCHAPPIJ VAN VERZEKERING O/H LEVEN" leesbaar. De topgevel, voorzien van windveren, heeft smalle staande raampjes. De middelste drie, van in totaal vijf zijn hoger en onder een drielobbige boog gezet. In het boogveld een polychroom reliëf waarop het wapen van Brabant en bloemen zijn afgebeeld.

De toren rust op een uitkragende natuursteen console, versierd met bloemmotieven (zonnebloemen). Alle (drie) gevelvlakken hebben ter hoogte van de eerste verdieping een klein uitbuikend balkon met smeedijzeren hek. De torenkamer, ter hoogte van de zolderverdieping is voorzien van ramen met een stenen balustrade. De opbouw met spits is gedekt met daktegels. De overstek rust op grote steunen, daaronder een kroonlijst met polychroom gepleisterde velden. Het geheel wordt bekroond door een lelievormige piron.

Boven de linkerzijgevel een steil zadeldak. In het metselwerk een gevelsteen met opschrift: EERSTE STEEN GELEGD DOOR/ JUDOCUS/ TIMMERMANS PH ZOON/ ANNO 15-8 1901. Op de bel-etage zijn smalle hoge ramen aangebracht, de verdieping heeft grotere ramen. Voor de mopgelijk later aangebrachte ingang in de hoek is een natuurstenen trap aangelegd.

De rechterzijgevel is gepleisterd en bevat enkele ramen met ter plekke van het trappenhuis een groot glas-in-lood raam. In de achtergevel samengestelde ramen, in de topgevel een driepas met gepleisterd veld waarin een voorstelling van het in 1824 afgebrande raadhuis dat op die plek heeft gestaan.

In het interieur is de indeling in grote lijnen bewaard gebleven. In de vertrekken zijn verlaagde plafonds aangebracht, delen van de inrichting verkeren nog in oorspronkelijke staat. Voorbeelden daarvan zijn de betegeling in de hal, de kelder met troggewelfjes en het liggend glas-in-loodraam in het plafond ter plekke van het trappenhuis.

Later aangebrachte waardevolle elementen zijn een tegeltableau in de hal, ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de maatschappij en een gebrandschilderd glas-in-loodraam in het trappenhuis geschonken bij het 100 jarig bestaan in 1943 van de N.V. NOORD-BRABAND.

Waardering

Het kantoor is van algemeen belang. Het kantoor heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het kantoorgebouw. Het pand is van architectuurhistorisch belang wegens de toegepaste stijlelementen, de rijke detaillering en het materiaalgebruik.