Inleiding

In 1867-1868 gebouwde rooms-katholieke KAPEL op het noordwestelijke deel van de in dezelfde periode aangelegde rooms-katholieke begraafplaats, die buiten de bescherming van rijkswege valt. De kapel, die niet specifiek is gebouwd als kapel voor de begraafplaats, is gesticht ter ere van de martelaren van Gorcum en wordt gekenmerkt door een Eclectische bouwstijl met aan de Neo-Gotiek en de Neo-Renaissance verwante elementen. Kort na 1953 werd aan de kapel een sacristie toegevoegd. De kapel bezit een sober, in de loop der tijd aangepast interieur.

Omschrijving

De kapel is opgetrokken in baksteen met elementen in zandsteen en heeft een met Hollandse pannen gedekt zadeldak met een houten dakruiter. Het rechthoekige zaalkerkje heeft tegen de voorzijde een rechthoekig ingangsportaal en tegen de achterzijde een vijfzijdige absis onder schilddak. De rechthoekige aanbouw tegen de absis bevat de vlak na 1953 toegevoegde sacristie. De voorgevel van de kapel is een puntgevel met zandstenen plint, die staat ingeklemd tussen twee hoeklisenen en horizontaal wordt geleed door een cordonlijst. Het ingangsportaal heeft een dubbele deur onder een rondboogvormig bovenlicht met radiale roedenverdeling. De voorzijde van het portaal is grotendeels van zandsteen en is voorzien van een sluitsteen in de rondboog en hoekpilasters die een kroonlijst met geprofileerde bovenrand dragen. De geleding boven de kroonlijst is van baksteen, voorzien van hoekblokken en een kruis van zandsteen. Het portaal wordt bekroond door een driehoekig fronton met baksteen in het tympaan. Aan weerszijden van het portaal bevindt zich een zandstenen rondboognis in de gevel. De gevelstenen onder deze nissen waren oorspronkelijk voorzien van inscripties die door verwering niet meer leesbaar zijn. De gemetselde hoeklisenen worden geaccentueerd door zandstenen hoekblokken en worden beëindigd door platte dekstenen. De geveltop bevat vlechtingen, een roosvenster en een geprofileerde deklijst. De gevel wordt bekroond door een kruis. De langsgevels bevatten elk drie tussen lisenen staande rondboogvensters met eenvoudig glas-in-lood in de stalen ramen. Deze gevels worden aan de bovenzijde verlevendigd door uitgemetselde randen. De achtergevel is een tuitgevel met vlechtingen, waartegen de absis staat. De absismuren worden aan de bovenkant eveneens verlevendigd door uitgemetselde randen. De sacristie tussen de absis en het schip van de kapel staat onder een plat dak. Op het zadeldak staat vlak achter de voorgevel een rechthoekige dakruiter met luidklok. De dakruiter heeft een met zink beklede basis en een houten bovenbouw met grote galmgaten. De spits is concaaf gewelfd en wordt bekroond door een gietijzeren kruis.

Het inwendige van de kapel is zeer sober. Het ingangsportaal wordt van de gebedsruimte gescheiden door een muur met een dubbele deur onder een rondboog met radiale roedenverdeling. Naast de deur bevindt zich een klein witmarmeren waterbekken, dat waarschijnlijk ouder en van elders afkomstig is. De wit gepleisterde muren dragen een houten, door ribben geleed tongewelf.

Waardering

De kapel is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en de architectuurhistorische waarde.

- De kapel heeft cultuurhistorische waarde en typologische waarde als goed voorbeeld van een rooms-katholieke kapel uit de tweede helft van de negentiende eeuw.

- De kapel is van architectuurhistorische belang vanwege de voor de bouwtijd karakteristieke vormgeving, vanwege de bijzondere detaillering en materiaalgebruik en vanwege de samenhang tussen in- en exterieur.

- De kapel is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het exterieur.