Inleiding

Voormalig STADHUIS, gebouwd in 1880-1881 in de stijl van de Neo-Renaissance, als verbouwing van het oude raadhuisje uit 1767. De architect, die het ontwerp gemaakt heeft op basis van de ontwerptekeningen van de gemeentearchitect J. Rietbergen, is niet bekend. In 1931 verloor het stadhuis de functie als bestuursgebouw, toen het nieuwe stadhuis van W.M. Dudok in gebruik werd genomen. Het voormalige stadhuis is beeldbepalend gesitueerd op de hoek aan de westzijde van de Kerkbrink in het centrum van Hilversum.

Omschrijving

Het voormalige stadhuis, opgetrokken in twee blokvormige volumes op een T-vormige plattegrond, bevat een souterrain, een verdieping en een kapverdieping onder afgeknotte schilddaken, bedekt met zwarte leipannen en afgewerkt met een geprofileerde houten noklijst. Het hoofdvolume staat aan de oostzijde aan de Kerkbrink, terwijl het smallere volume aan de westzijde aansluit. De in opzet symmetrische gevels zijn opgetrokken in rode baksteen op een natuurstenen plint, waarbij de gevels ter hoogte van het souterrain zijn gepleisterd met schijnvoegen en de gevels ter hoogte van de verdieping, van het souterrain gescheiden door een natuurstenen cordonlijst, zijn voorzien van speklagen in kunstzandsteen en worden afgesloten door een gestuct fries en houten geprofileerde daklijst. De hoeken van de gevels worden geaccentueerd door blokpilasters, de ontlastingsbogen van vensters en deuren door aanzet- en sluitstenen en blokken langs de kozijnen in kunstzandsteen. De vensterbanken zijn van natuursteen. De toogvormige T-schuifvensters zijn aan de oost- en zuidzijde voorzien van geprofileerde afdekschotten voor de zonwering.

De voorgevel (O) is drie traveeën breed en bevat een middenrisaliet die de daklijst doorbreekt en iets boven de noklijst uitsteekt waar een afgeknot schilddak door een dakruiter wordt bekroond. Het bordes is bereikbaar van twee zijden via een natuurstenen steektrap met twee steken, onderbroken door een bordes. De ijzeren balustrades zijn verankerd in natuurstenen geprofileerde pijlers. Onder het bordes geeft een dubbele deur in natuurstenen omlijsting toegang tot het souterrain. Vanaf het bordes is de risaliet toegankelijk via een dubbele houten deur met gesneden panelen, lijsten, frontons en siersmeedwerk voor de ramen, onder rondboogvormig bovenlicht met siersmeedwerk. De sluitsteen met diamantmotief is gestuct en daarboven bevindt zich een stucwerk wapenschild met het wapen van Hilversum en het bouwjaar 1881. Daarboven bevindt zich een rondboogvenster ter hoogte van de kapverdieping. De hoeken van de risaliet worden geaccentueerd door blokpilasters in rode baksteen met speklagen van kunstzandsteen op basement en afgesloten door een fries en kroonlijst ter hoogte van de daklijst. De risaliet wordt afgesloten door een fronton. De dakruiter bestaat uit een vierkant basement met rondboogvormige openingen met galmborden, omgeven door pilasters. Een kroonlijst met fronton aan elke zijde vormt de overgang naar de opengewerkte spits die wordt bekroond door een uivormige bekroning met windvaan. In de linker en rechter travee is op de verdieping een venster geplaatst. Daarboven bevatten de dakkapellen onder ver overstekend zadeldak stolpvensters onder boogvormig bovenlicht, omgeven door beschot op dubbele console.

De linker zijgevel (Z) bevat drie vensterassen, waarbij de smallere middelste as wordt geaccentueerd door pilasters met hoofdgestel en een frontonvormige geveltop dat de daklijst doorbreekt en waarin zich een rond blind venster bevindt. Het souterrain wordt verlicht door dubbele vensters in drie segmentvormige velden, de verdieping door een venster in het midden en dubbele vensters in de zijtraveeën. In het teruggelegen geveldeel van het westelijke volume bevinden zich twee dubbele vensters in segmentvormige velden in het souterrain, twee vensters op de verdieping, een dakkapel in het dakvlak.

De rechter zijgevel (N) is uitgevoerd als de zuidgevel, maar met in het oostelijke volume vier ronde vensters naast twee vensters in het souterrain, en een blind venster centraal op de verdieping.

De achtergevel (W) heeft een frontonvormige beeïndiging. In het souterrain zijn een deur en twee ronde vensters geplaatst, op de verdieping twee vensters. In de westgevel van het oostelijke volume bevinden zich in het souterrain rechts een venster, links een deur, op de verdieping een venster.

Het interieur bevat oorspronkelijke onderdelen. De voormalige raadzaal heeft een stucwerkplafond met kroon- en perklijsten in verschillende paneelvlakken verdeeld en bewerkt met in het middenvlak het wapen van Hilversum en beschilderd linnen in de paneelvlakken. De vestibule heeft een stucwerkplafond met kroon- en perklijsten, een paneelvormige lambrisering en een terrazzovloer. Twee grote houten paneeldeuren bevinden zich tussen de vestibule en de raadzaal. Het souterrain bevat troggewelven.

Waardering

Het voormalige stadhuis is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde, alsmede typologische waarde als gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een stadhuis in de stijl van de Neo-Renaissance, met goed bewaarde interieuronderdelen, uit het laatste kwart van de negentiende eeuw, beeldbepalend gesitueerd op de hoek aan de Kerkbrink in het centrum van Hilversum.