Inleiding

Drie aaneengesloten HERENHUIZEN gebouwd in 1881 door architect Bert Brouwer (overl. 1891). Bert Brouwer was de stedenbouwkundige die het uitbreidingsplan op de plaats van de gesloopte vestingwerken ontwierp en er vervolgens grond aankocht om er herenhuizen op te bouwen. Het bouwblok (nrs 120;122;124) heeft een gezamenlijke voorgevel, is uitgevoerd in een aan het neo-classicisme verwante stijl. Kenmerkend voor de genoemde stijl is de strenge symmetrische indeling van identieke vensterassen in de voorgevel. De rechtgesloten vensters met schuiframen zijn alle voorzien van gepleisterde raamomlijstingen waarop in de eerste bouwlaag afgeplatte diamantkoppen zijn aangebracht en in de tweede bouwlaag de bovenzijde is voorzien van akroteria (palmetten). De vensters rusten per geleding respectievelijk op de sokkelzone (kelder) en twee hardstenen consoles. Het woonblok is gelegen in de aaneengesloten oostelijke gevelwand van de Parkweg tegenover het Kronenburgerpark in het beschermde stadsgezicht.

Omschrijving

Het bouwblok bezit een van een u-vorm afgeleide plattegrond. De in baksteen (kruisverband) opgetrokken voorgevel wordt nadrukkelijk horizontaal geleed door de elf vensterassen tussen een met hardsteen beklede sokkelzone en een gepleisterde cordon- en kroonlijst. Het middelste pand telt vijf vensterassen. Een geprofileerde bakgoot voert het hemelwater van het met gesmoorde kruispannen belegde afgeplatte schilddak af.

De VOORGEVEL bezit in de licht risalerende middenas bestaande uit drie vensterassen waarop een smal dakhuis aansluit, een onopvallend verticaal deel. Een aan weerszijden voorkomende kleine dakkapel met gedrukt zadeldak valt nauwelijks op. De met ruitmotieven uitgewerkte kroonlijst, die door het dakhuis wordt onderbroken, zet zich als een raamomlijsting met blokverdeling langs het hier voorkomende stolpraam met hekje voort. De rechtafgesloten dakkapel bezit een gebroken fronton. De middenas onderscheidt zich behalve met de genoemde onderdelen, voorts door de ingangspartij met vleugeldeuren. Ter breedte van de risaliet bevindt zich een balkon waarop een stel balkondeuren onder een gedeeld bovenlicht aansluit. De flankerende woningen bevatten in de vensteras aan de twee uiteinden van het woonblok een enkelvoudige eveneens beglaasde deur met rooster, met een door een kalf met bloklijst voorzien gescheiden bovenlicht onder een klein balkonnetje waarop smalle balkondeuren uitkomen. De balkons worden door consoles ondersteund en zijn met uitzondering van het rechterpand voorzien van houten, rijkbewerkte filigraine borstwering. In de sokkelzone bevinden zich in de drie aan de voordeur grenzende vensterassen van de woning nr 124, drie keperboogvormige kelderlichten, waarvan er een is dichtgezet.

De LINKER- en RECHTER ZIJGEVEL vormen de scheidingsmuur met de aangrenzende panden.

De gepleisterde ACHTERGEVEL kent diverse raamtypen als T-schuiframen, rozet(kantel)raampjes en dubbele tuindeuren, die op een zeer ondiepe tuin aansluiten. De bouwdelen van de nrs 120 en 124 die haaks op het hoofdvolume zijn gezet, bezitten een platdak maar wijken voor wat betreft de gevelopeningen en de interieur-indeling van elkaar af. De INTERIEURS van de panden nr. 120 en 124, bezitten nog enkele waardevolle elementen en hebben hun oorspronkelijke ruimtelijke indeling nagenoeg behouden. De zijwoningen zijn tweebeukig en hebben een gang (nr 120 bezit nog vestibuledeuren) met geornamenteerd stucplafond die tot in de uitgebouwde keuken naar achter doorloopt. De kamer en suite met paneelschuifdeuren, is voorzien van een fraai geornamenteerd stucplafond met dubbele versierde perklijst met in de afgeschuinde hoeken bladmotieven. In de raamkozijnen aan de voorgevel komen schuifluiken voor; alle paneeldeuren zijn bewaard gebleven. De keukenvloer van nr. 120 bezit fraaie tegels met een omlijst veld van medaillons. Op de zolderverdieping van nr 120 en 124 komt een schenkelspant voor. In de kelder van nr 124 is een schouw van de voormalige keuken aanwezig.

Waardering

HERENHUIZEN gebouwd in 1881 door architect, stedenbouwkundige en projectontwikkelaar Bert Brouwer.

- Van architectuurhistorisch belang als goed en gaaf voorbeeld van een bouwblok opgetrokken in een aan het neo-classicisme verwante stijl. Er is onder meer sprake van een evenwichtig gevelontwerp met bijzondere detaillering en materiaalgebruik. Van belang als onderdeel van het oeuvre van Bert Brouwer, de stedenbouwkundige die het uitbreidingsplan op de plaats van de gesloopte vestingwerken ontwierp en er vervolgens grond aankocht om er herenhuizen op te bouwen.

- Van stedenbouwkundig belang vanwege zijn ligging aan de Parkweg tegenover het Kronenburger park in het beschermde stadsgezicht. Het volumineuze bouwblok is prominent aanwezig in de gesloten gevelwand van de straat.

- Van cultuurhistorisch belang als een vroeg en goed voorbeeld van een rij herenhuizen die zijn gebouwd op door de ontmanteling van de vesting vrijgekomen percelen. Van belang als herkenbaar element uit een maatschappelijke ontwikkeling. De panden zijn gebouwd als huisvesting voor de nieuwe en kapitaalkrachtige stedelijke elite.