Inleiding

BOERDERIJCOMPLEX aan de Waardhuizenstraat bestaande uit: 1. T-boerderij 2. Koetshuis Het voorhuis van de forse T-BOERDERIJ heeft in de loop der tijden verschillende verbouwingen ondergaan. De boerderij heeft een oude, vermoedelijk achttiende-eeuwse kern, maar kreeg haar huidige aanzien door verbouwingen in de negentiende eeuw en in het begin van de twintigste eeuw. Het bedrijfsgedeelte bezit nog vier dekbalkgebinten, waarvan de gebintstijlen zeer hoog zijn doorgetrokken. Op deze gebinten staan weer kapgebinten. De gebinten bezitten telmerken in de vorm van gehakte streepjes (I, II, III, IIII) aan de oostzijde en in de vorm van met de guts gemaakte rondjes aan de westzijde ( o, oo, ooo, oooo), waardoor het verschil tussen links en rechts ook was gemarkeerd. Men begon te tellen vanuit het noorden. Deze eiken gebinten zullen gezien het gehanteerde telmerkensysteem dateren uit de 18de eeuw. Mogelijk zijn de zijmuren van het bedrijfsgedeelte ook nog 18de eeuws. Uit de 18de eeuw kan ook nog de spoelkeuken met het er boven gelegen vertrek aan de westzijde achter het voorhuis dateren. Het keukengedeelte aan de oostzijde kan mogelijk nog uit de 19de eeuw dateren. Het achterste gedeelte van de grote kamer aan de westzijde van het voorhuis werd waarschijnlijk tegelijkertijd met de bouw van de spoelkeuken met bovenkamer voorzien van een gang, waardoor de ingang in de westgevel kwam te liggen. Vanuit deze gang was toen de voorkamer, de kamer boven de spoelkeuken, de toenmalige keuken in de oorspronkelijke stenen kamer en het trappenhuis toegankelijk. Hierop wijzen onder meer de deurkozijnen met identieke profileringen (18de eeuws van karakter) in deze gang. Bij een opknapbeurt in 1913 werd het voorhuis voorzien van een klampmuur, uitgevoerd in baksteen met gepleisterde speklagen en grote vensters met 6-ruits schuiframen. De ingangspartij kreeg een portiek met bakstenen trap. De gang werd in deze periode doorgetrokken in het stenen kamer gedeelte, om verbinding te geven met de erachter gelegen grote keuken. De kap van het voorhuis werd toen ook gewijzigd, waarbij echter twee oude nokspanten (eiken) werden hergebruikt. Het bedrijfsgedeelte kreeg toen een nieuwe (de huidige) pleisterlaag met schijnvoegen, terwijl de deel- en staldeuren van segmentbogen werden voorzien. Deze deuren hadden daarvoor slechts eenvoudige rechthoekige kozijnen, zoals een foto uit 1910 laat zien. Het bedrijfsgedeelte was daarvoor gewoon wit gepleisterd. Het KOETSHUIS met vergelijkbare gevelbehandeling en detaillering als het bedrijfsgedeelte moet kort na 1913 tot stand zijn gekomen. Het haaks hierop geplaatste bouwdeel (varkensschuur) aan de oostzijde is jonger. Op het achtererf bevond zich oorspronkelijk een tabaksschuur die reeds op de oudste kadastrale kaart uit 1820 staat aangegeven. Het complex was in die tijd nog omgeven door een rechthoekig verlopende watersingel. De tabaksschuur stond met de nok noord-zuid gericht evenals het achterhuis van de boerderij zelf. Ten westen van deze schuur stond in die periode nog op het erf een dwars ten opzichte van de schuur geplaatst arbeidershuis. Het arbeidershuis is waarschijnlijk rond de eeuwwisseling gesloopt (volgens een koopcontract uit 1897 bestond het huisje toen nog!). De tabaksschuur werd gesloopt in 1910 en werd vervangen door een nieuwe schuur, die met de nok in de oost-west richting werd geplaatst. Deze schuur brandde vervolgens in 1970 af.

Waardering

COMPLEX van T-BOERDERIJ en KOETSHUIS

- Van architectuurhistorische waarde als gaaf en goed voorbeeld van een boerderijcomplex bestaande uit een zeer monumentaal opgezette, historisch gegroeide T-boerderij en een koetshuis uit 1913. De gebouwen bezitten onderling hoge ensemblewaarden en geven een goed beeld van een aanzienlijke boerderij aan het begin van de twintigste eeuw.

- Van stedenbouwkundige / situatieve waarde als een complex dat door haar zeer markante, kloeke opzet, in combinatie met de nog zeer landelijke ligging ten noorden van het gemeentehuis zeer sterk het beeld van de omgeving bepaalt. De boerderij met koetshuis staat gericht met de achtergevel naar de Waardhuizenstraat, de reden waarom ook het gevelwerk van het bedrijfsgedeelte met zorg is uitgevoerd en een opvallend element vormt vanuit de Waardhuizenstraat gezien. Deze straat doorkruist een zeer oud buitengebied van Beuningen, richting Waaldijk, met zeer oude huisplaatsen, waarvan deze ongetwijfeld de meest waardevolle en meest markante bebouwing bezit, van belang voor het historische beeld ter plaatse.

- Van sociaal-economische / cultuurhistorische waarde als een boerderij die is gelegen op een boerenplaats, door documenten en oude kaarten bekend geworden als "Warthuizen", een terrein met een al zeer oude historie. Deze boerenplaats behoort samen met andere al zeer oude plaatsen tot het geheel waaruit het dorp Beuningen groeide. Het huidige huis is blijkens een recent uitgevoerd globaal onderzoek tot stand gekomen in diverse fasen, vanaf de late middeleeuwen tot aan de vroege 20ste eeuw, waarin uiteindelijk de buitengevels hun huidige uiterlijk kregen. Het huis onderstreept de ouderdom van deze boerenplaats, welke ook in archeologisch opzicht van grote waarde is.