Inleiding

Het agrarisch complex "De Vormer", bestaande uit een hoofdgebouw en drie bijgebouwen, bevindt zich aan de westelijke rand van de bebouwde kom van Wijchen. Sinds de vroege 18de eeuw waren dit en het aangrenzende agrarische complex Vormerseweg 12 vrij gesitueerd op een enigszins verhoogd gelegen plek in het landschap bij de oude weg van Wijchen naar Ravenstein. Thans betreft het een kleine enclave tussen nieuwbouwwijken, industrie- en recreatiegebied.

Beide agrarische complexen zijn eigendom van het Oud-Burgeren Gasthuis te Nijmegen. Na een brand zijn beide complexen in 1925 op de oude funderingen herbouwd naar ontwerp van architect J.F. Francken uit Andelst, waarbij hij uitging van een heroriëntatie op het traditionele bouwen. In 1908 was reeds het uit 1720 daterende woongedeelte van onderhavig complex op voorname wijze herbouwd met barokke in- en uitgezwenkte topgevels. Deze vroeg 20ste eeuwse herbouw bleef gespaard bij de brand van 1925, evenals het 19de eeuwse bakhuis annex varkensschuur.

Uit noordelijke richting leidt vanaf de Ravensteinseweg de door eiken geflankeerde Vormerseweg recht naar beide complexen en buigt er vervolgens omheen. Het laatste deel van deze gezamenlijke oprijlaan, alsmede een tweede oprijlaan vanuit westelijke richting, is onverhard en mondt uit bij een oude rode beuk die de scheiding tussen beide erven markeert. Het erf van onderhavig complex bevindt zich ten westen van de oprijlaan. Vooraan op het erf staat het hoofdgebouw: een T-boerderij met een woongedeelte uit 1908 en een achterliggend bedrijfsgedeelte uit 1925. Ter rechter zijde van dit bedrijfsgedeelte en met de nokrichting evenwijdig hieraan staat een 19de eeuws bakhuis annex varkensschuur. Direct achter het hoofdgebouw en ongeveer in het verlengde van het bedrijfsgedeelte staat een grote graan- annex wagenschuur uit 1925. Haaks op het hoofdgebouw en de graanschuur en op enige afstand hiervan staat ter rechter zijde een paardenstal uit 1925. De verschillende bedrijfsruimten zijn aldus om een open ruimte gegroepeerd en met de toegangen naar elkaar gericht.

Agrarisch complex "De Vormer" bestaat uit vier beschermde onderdelen: 1. een T-BOERDERIJ met woongedeelte uit 1908 en een bedrijfsgedeelte uit 1925; 2. een GRAAN- annex WAGENSCHUUR uit 1925; 3. een PAARDENSTAL uit 1925; 4. een 19de eeuws BAKHUIS annex VARKENSSCHUUR.

Waardering

Agrarisch complex "De Vormer", bestaande uit een T-BOERDERIJ, GRAAN- annex WAGENSCHUUR, PAARDENSTAL en BAKHUIS annex VARKENSSCHUUR.

- Van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een groot agrarisch complex uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, waarvan de samenstellende onderdelen grotendeels in traditionele bouwtrant zijn ontworpen door bouwmeester Francken uit Andelst. De complexonderdelen hebben een zorgvuldige detaillering en zijn overwegend gaaf bewaard gebleven qua hoofdvorm, gevelindeling, materiaalgebruik en interieurindeling. Opmerkelijk is de voorname verschijningsvorm in in- en exterieur van het dwarsgeplaatste voorhuis.

- Van stedenbouwkundige waarde vanwege de bijzondere betekenis die het complex heeft, door omvang en verschijningsvorm, voor de omgeving. Het complex is van belang wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing, de erfaanleg en de historisch-ruimtelijke relatie met groenvoorzieningen, wegen en bodemgesteldheid.

- Van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling; in casu het onderdeel uitmaken van het rijke bezit van het Nijmeegse Oud-Burgeren Gasthuis.