Voorne 13, Heerewaarden
Omschrijving
De in kruisverband gemetselde bakstenen PERSONEELSWONING met STAL is opgetrokken op een rechthoekige plattegrond. De nokas staat haaks op die van het voorhuis van de boerderij. De woning telt anderhalve bouwlaag onder een met gesmoorde Hollandse pannen gedekt zadeldak, de stal telt één bouwlaag onder een met gesmoorde kruis- of Bouletpannen en rode tuiles du Nord gedekt lessenaarsdak.
De VOORGEVEL is symmetrisch ingedeeld en bevat op maaiveldniveau een gevelopening die toegang geeft tot de kelder. Op de begane grond bevindt zich een 6-ruits schuifvenster met luiken en op de verdieping een 4-ruits schuifraam, waarvan het kozijn voorzien is van een duivejager. Beide vensters worden ontlast door een strek. De tuitgevel is afgezet met een overkragende halfsteens rollaag en enigszins uitkragende schouders. De LINKER ZIJGEVEL bevat links een 20-ruits schuifvenster met luiken en rechts daarvan de entree, voorzien van een niet oorspronkelijke deur en een 5-ruits bovenlicht, bestaande uit een middenruit omgeven door vier kwartcirkels. De gevelopeningen worden afgesloten met een strek. De ACHTERGEVEL bevat op de begane grond een deur en twee vensters, die in het metselwerk zijn ingehakt. Onder het rechter venster zijn de sporen waarneembaar van een dichtgemetselde opening. Op de verdieping bevindt zich een 4-ruits schuifvenster, waarvan de strek aan het zicht onttrokken wordt door een tweetal planken. De tuitgevel is afgezet met een overkragende halfsteens rollaag en enigszins uitkragende schouders.
De achtergevel van de stal bevat een opgeklampte deur met links daarvan een getoogd 9-ruits gietijzeren venster. De RECHTER ZIJGEVEL van de woning wordt aan het zicht onttrokken door de stal. Het dakvlak wordt doorbroken door een dakkapel met twee enkelruits draairamen en een daklicht. De rechter zijgevel van de stal bevat drie getoogde opgeklampte mestdeurtjes. Het INTERIEUR van de woning bevat geen oorspronkelijke onderdelen meer. Onder de woning bevindt zich een KELDER overspannen door een tweetal gepleisterde kruisgewelven. Het middenveld is voorzien van een versiering in de vorm van een opliggende ruit, ter plaatse van de punten verlevendigd met een half bolletje. Het midden van de ruit bevat een verdiept cirkelvormig veld, waar zich, gezien het restant ijzer, een haak heeft bevonden om verlichting aan te bevestigen.
Op de kruising van de graten bevindt zich een verdiept cirkelvormig veld, omgeven door vier halve bolletjes. Ook hier bevond zich een ophangpunt.
Waardering
PERSONEELSWONING met STAL (complexonderdeel B) uit de tweede helft van de negentiende eeuw, met een oudere kern
-Van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een agrarisch bijgebouw, namelijk een personeelswoning met aangebouwde stal. Het gebouw is goed bewaard gebleven en heeft in samenhang met de andere complexonderdelen hoge ensemblewaarden.
-Van stedenbouwkundige waarde als essentieel onderdeel van het complex, dat een fraai onderdeel vormt in het buitengebied van Heerewaarden.
-Van cultuurhistorische waarde als onderdeel van het complex dat verbonden is met een agrarische en maatschappelijke ontwikkeling en met de geschiedenis van het fort Nassau-de Voorn. De kelder van de personeelswoning gaat vermoedelijk terug op dit fort.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Agrarisch complex van T-BOERDERIJ, PERSONEELSWONING, TUINHUISJE en een omheining bestaande uit een bakstenen MUUR met een smeedijzeren HEKWERK.
Het complex is gelegen op het grondgebied van de vroegere schans Nasau-de Voorn. Uit een gevelsteen in het voorhuis van het hoofdgebouw blijkt dat dit gedeelte uit 1889 dateert. Naar verluidt was de opdrachtgever Jan Ariezoon Groenendaal, directeur van een steenfabriek.
Het complex is gelegen in het uiterwaardengebied van de Maas aan de noordwestzijde van het dorp Heerewaarden. De complexonderdelen liggen op een erf dat verder nog bestaat uit enkele nieuwe schuren en een verbouwde oudere schuur, die niet onder de bescherming vallen.
Het complex bevindt zich nog grotendeels in oorspronkelijke staat. In de zeventiger jaren van deze eeuw is het complex bewoond geweest door een communu en zijn er met name in het interieur, waarvan overigens de detaillering nog grotendeels intact is, enige wijzigingen aangebracht.
Complexomschrijving
De T-BOERDERIJ heeft een bedrijfsgedeelte van het middenlangsdeeltype. Het voorhuis dateert van 1889. De overeenkomst in bouwwijze en materiaalgebruik duidt op eenzelfde bouwtijd voor het tussenhuis, met uitzondering van de deur en vensters in Empire-stijl in de rechterzijgevel. Deze kunnen omstreeks 1800 worden gedateerd. De deur zou afkomstig zijn uit de voorgevel van het huis dat ter plekke stond van het huidige tussenhuis. Vermoedelijk is bij de bouw van het voorhuis het huis dat op de plek stond stond van het huidige tussenhuis opnieuw opgetrokken en zijn de vensters en voordeur uit de toenmalige voorgevel in de rechterzijgevel van het huidige tussenhuis geplaatst. De Neo-Classicistische architectuur van het pand is identiek aan die van het pand Hogestraat 26a-28 in Heerewaarden, dat dateert uit 1879. Aangenomen mag worden dat beide panmden door dezelfde architect zijn ontworpen.
De PERSONEELSWONING is gelegen rechts van het voorhuis van de boerderij. Het huisje zou zijn gebouwd in 1742 op een laat 16de-eeuwse kelder. De bouwdatum ligt echter vermoedelijk in de tweede helft van de 19de eeuw.
De plaats van het TUINHUISJE is vóór de personeelswoning. Gelet op de indeling van de vensters en de daarbij toegepaste materialen, kan het huisje gedateerd worden rond 1900.
Links van de boerderij bevindt zich een omheining bestaande uit een gemetselde MUUR en TOEGANGSHEK
Complexwaardering
Agrarisch complex van T-BOERDERIJ, PERSONEELSWONING, TUINHUISJE en omheining bestaande uit een bakstenen MUUR met smeedijzern HEKWERK.
- Van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een herenboerderij uit het eind van de 19de eeuw met als hoofdonderdeel een T-boerderij uit 1889. De onderdelen van het complex zijn wat betreft hoofdvorm en detaillering goed bewaard gebleven en geven een goed beeld van een boerenerf van een welgestelde boer aan het eind van de 19de eeuw.
- Van stedenbouwkundige waarde als onderdeel van het historisch gegroeide buitengebied ten noordwesten van het dorp Heerewaarden, waarin het een fraai onderdeel vormt vanwege de unieke ligging in het uiterwaardengebied en vanwege de karakteristieke indeling en hoofdvorm van het complex.
-Van cultuurhistorische waarde als herkenbaar element uit een maatschappelijke en agrarische ontwikkeling. Het pand is gebouwd op een oudere bouwplaats als huisvesting voor de kapitaalkrachtige eigenaar van een steenfabriek. Steenfabrieken werden in de 19de eeuw op diverse plaatsen in de Bommelwaard opgericht en kenden in de late 19de en vroege 20ste eeuw een grote bloei. Het complex is voorts van belang vanwege de geschiedenis van het fort Nassau-de Voorn, die verbonden is met de bouwplaats van de boerderij. De kelder onder het personeelshuis gaat mogelijk terug tot deze tijd.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Dienstwoning(K4) | Woningen en woningbouwcomplexen | Dienstwoning(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Voorne | 13 | – | 6624 KL | Heerewaarden | – | – | Ja |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | E | 139 | – | Heerewaarden |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1851 | 1900 | Oudere kern | vervaardiging |