Inleiding

'Frederik Bernard Hoeve', BOERDERIJCOMPLEX uit 1914 in het noordelijke gedeelte van het landgoed Staverden (voorheen 'Nieuw Staverden'). Het complex is gelegen aan een onverharde weg, die vanaf kasteel Staverden in noordelijke richting loopt.

Het 718 ha grote landgoed Staverden strekt zich uit over de drie gemeenten Ermelo, Nunspeet en Apeldoorn. Centraal bevindt zich een landhuis, 'Kasteel Staverden'. In 1835 werd het goed gekocht door Jan Rudolf Kemper. Deze brak het 17de-eeuwse huis af, en bouwde op het bestaande grondplan een nieuw huis. In 1905 kwam het in handen van ir F.B. ?s Jacob, burgemeester van Rotterdam. Deze liet het landhuis door architectenbureau L.A. van Essen & J. van Zeggeren uit Harderwijk verbouwen en vergroten. In dat jaar kreeg het landhuis zijn huidige uitstraling. De zoon, H. Th. 's Jacob breidde het landgoed uit met een deel van de Stakenberg en het Leuvenumse Veld. Op dit in 1911 met behulp van de Heidemaatschappij ontgonnen gedeelte werden de boerderij Stavohoeve en de modelboerderij Frederik Bernardhoeve gesticht. De boerderij werd door de familie 's Jacob zelf geëxploiteerd. De boerderij bevindt zich aan de zuidrand van het rond 1911 ontgonnen veengebied. Even ten zuiden van de boerderij bevinden zich vier landarbeiderswoningen. Het houten huis (Allee 10), de boerderij en deze vier woningen vormen de bebouwing aan dit gedeelte van de op het kasteel uitkomende Allee. De boerderij heeft door de bijzondere vormgeving en de toepassing van noviteiten de allure van een modelboerderij. Voorts bezit het complex een binnenplaats, afgescheiden door een betonmuur. Een dergelijk afgescheiden en bestrate binnenplaats is kenmerkend voor meerdere model-boerderijen uit deze periode. Mogelijk is de architectuur en de positionering van de gebouwen binnen het complex beïnvloed door Duitse voorbeelden. H. Th. 's Jacob had tussen 1905 en 1910 namelijk de bosbouwschool in Eberswalde bezocht.

Complexomschrijving

Het complex bestaat uit de volgende beschermde onderdelen:

A Woonhuis

B Koestal met mestvaalt en ruimte voor voederbereiding

C Open houten schuur (tasruimte)

D Voormalige potstal

E Paardenstal met doorrit, in 1975 aan weerszijden vergroot

F Muur

De erfindeling is voor een belangrijk deel bewaard gebleven. De erfonderdelen zijn gegroepeerd aan een rechthoekige binnenplaats. Naar de Allee gericht staat een klein, vrijstaand woonhuis met links daarachter de KOESTAL, met een voor het gebied ongewone vorm en voorzien van mestplaats en voederbereiding. Achter deze stal bevindt zich een houten, en gedeeltelijk open houten SCHUUR ten behoeve van opslag. Rechts ervan, als oostelijke afsluiting van het erf een houten voormalige POTSTAL voor het jongvee. De zuidelijke afsluiting van het erf wordt gevormd door de voormalige PAARDENSTAL die in 1975 aan weerszijden werd verbreed. Tussen het woonhuis en de houten paardenstal bevindt zich een in beton uitgevoerde MUUR, die in een halve cirkelvorm de binnenplaats afsluit. Haaks op de voormalige potstal bevindt zich een oude lage VARKENSSTAL die in zeer bouwvallige staat verkeert en niet binnen de complexbescherming is opgenomen. De tevens op het erf gesitueerde hooiberg valt vanwege de geringere ouderdom buiten de bescherming.

Complexwaardering

BOERDERIJCOMPLEX Frederik Bernard Hoeve uit 1914

- Van architectuurhistorische waarde als gaaf en bijzonder voorbeeld van een vroeg twintigste eeuws boerderijcomplex, dat opvalt door de compleetheid en vanwege de esthetische kwaliteiten van het in- en exterieur. De diverse onderdelen van het complex zijn zorgvuldig gedetailleerd. Het complex is van typologische belang vanwege de ongebruikelijke hoofdvormen, de positionering van de diverse complexonderdelen en vanwege de oorspronkelijke opzet als model-boerderij. Mogelijk is de architectuur beïnvloed door Duitse voorbeelden.

- Van stedenbouwkundige waarde als karakteristiek onderdeel van het landgoed Staverden, waar het vanwege de ligging aan de onverharde weg een sterk beeldbepalende rol speelt. Samen met de iets zuidelijker gelegen arbeiderswoningen, die in dezelfde tijd zijn ontstaan, vormt dit boerderijcomplex een sterk ensemble in de oorspronkelijke landelijke omgeving rondom Kasteel Staverden. Het complex vormt hier de zuidelijke bebouwing in een vanaf 1911 ontstaan ontginningsgebied.

- Van cultuurhistorische waarde vanwege de ligging op het landgoed Staverden en de verbondenheid van de boerderij met de historie van het Kasteel, de de eigenaars ervan en met de overige bebouwing in dit gebied. De cultuurhistorische waarde is tevens gelegen in de oorspronkelijke functie als model-boerderij..