fabrieksgebouw, Wormerveer
Inleiding
FABRIEKSGEBOUW, de zogenaamde chocoladehal, gebouwd in 1919 in gewapend beton naar ontwerp van mart J. Stam en behorende tot het complex Cacaofabriek Boon. Het fabrieksgebouw is net als 'De Arend' een monolietbouw van gewapend beton, met in het zicht gelaten skelet. In constructief opzicht is het skelet van de chocoladehal een stap verder ontwikkeld dan dat van 'De Arend' dat nog door balken gedragen wordt.
Omschrijving
Langgerekt tweelaags fabrieksgebouw op nagenoeg rechthoekig grondplan van circa 48 bij 24 meter, bestaande uit twee bouwlagen onder plat dak. Het fabrieksgebouw is een monolietbouw van gewapend beton, met in het zicht gelaten skelet. De hal heeft paddestoelvloeren: balkloze vloeren op kolommen die aan de kop achtzijdig uitwaaieren tot een brede plaat en naadloos overgaan in de vloer. De beide bouwlagen van het gebouw tellen vijf rijen van negen kolommen met een veldwijdte van 6 bij 6 meter. Zo staan er 21 achtkantige kolommen vrij in de ruimte, de andere vormen de in het zicht gelaten gevelkolommen. De lange gevels hebben acht traveeën, de kopgevels vier. De traveeën zijn onderverdeeld door telkens drie smalle rijen van betonnen stijlen. Net als bij 'De Arend' bevinden zich bovenin deze vakken houten meerruits vensters en is onderin deze vakken verticaal metselwerk in rode baksteen zichtbaar. Bij enkele vakken is één van de smalle betonstijlen weggelaten om ruimte te maken voor dubbele deuren en laaddeuren op de verdieping, waarboven aan beide langsgevels een betonnen hijsbalk met afgeronde kop uitsteekt. De bovenzijde van de gevels heeft rondom een naar achter hellende borstwering die wordt gevormd door een voortzetting van genoemde kolom- en tussenstijlen met daartussen de plaatsing van verticaal metselwerk in rode baksteen. Aan de voet van de borstwering eindigen de hellende betonnen delen in een afgeronde uitkraging.
Waardering
Het gaaf bewaard gebleven tweelaagse fabrieksgebouw, de voormalige chocoladehal uit 1919 is van algemeen belang wegen cultuur- , architectuur- en industrieelhistorische waarde als vroeg en goed ontworpen voorbeeld van betonskeletbouw in Nederland naar ontwerp van Mart J. Stam in expressionistische stijl met Art Déco invloeden, en wegens de aanwezigheid van paddestoelvloeren die van innovatief belang zijn voor de ontwikkeling van de betonskeletbouw. Het gebouw heeft ensemblewaarde in relatie tot het vierlaagse fabrieksgebouw 'De Arend' dat eveneens behoort tot het complex van de Cacaofabriek Boon.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Het fabriekscomplex CACAOFABRIEK Boon B.V. (voorheen J. Pette Hzn.) gesitueerd tussen Marktstraat en Krommenieërpad omvat vier grote gebouwen uit de MIP-periode, ontstaan vanaf 1899. De bescherming richt zich op twee in gewapend beton uitgevoerde fabrieksgebouwen, respectievelijk de cacaotoren genaamd "De Arend" uit 1916 en de chocoladehal, een tweelaags productiegebouw uit 1919. Beide gebouwen zijn ontworpen door architect Mart. J. Stam (1886-1957). De architectuur van de gebouwen vertoont invloeden uit het Expressionisme en is in detaillering verwant aan de Art Déco.
Omschrijving
De centraal op het voormalige fabrieksterrein gesitueerde cacaotoren uit 1916, genaamd 'De Arend' is een hoogbouw van vier bouwlagen die teruggerooid staat ten opzichte van de Marktstraat en door hoogte en verschijningsvorm een belangrijke beeldbepalende rol speelt. Het tweelaagse productiegebouw, de zogenaamde chocololadehal, uit 1919 bevindt zich ten noordoosten van de hoogbouw en grenst aan het Krommenieërpad waar het een opvallend onderdeel van de straatwand vormt. Beide gebouwen zijn in gewapend beton opgetrokken, waarbij het betonskelet zichtbaar is gelaten.
Waardering
Het gaaf bewaard gebleven complex van twee fabrieksgebouwen in gewapend beton, bestaande uit een vierlaagse cacaotoren uit 1916 en een tweelaagse chocoladehal uit 1919, beide naar ontwerp van Mart J. Stam, is van algemeen belang wegens cultuurhistorische, industrieel-historische en architectuurhistorische waarde als een vroeg en goed ontworpen voorbeeld in Nederland van industriële architectuur met een betonskelet, uitgevoerd in Expressionistische stijl met Art Déco invloeden. Het complex heeft tevens betekenis als voorbeeld van bedrijfsgebouwen ten behoeve van de cacao-industrie in de Zaanstreek.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Cacaofabriek | Boerderijen, molens en bedrijven | Industrie | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Dick Laanplein | 1 | – | 1521 HT | Wormerveer | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | A | 9175 | – | Wormerveer |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1919 | 1919 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Stam, Mart J. ; Noord-Holland | architect / bouwkundige / constructeur | – |