Inleiding

PAKHUIS 'St. Job', gebouwd in 1912-14 in Rationalistische stijl aan de westzijde van de toen net aangelegde St. Jobshaven (1908) in opdracht van de N.V. Blaauwhoedenveem (Amsterdam Rotterdam Antwerpen), naar ontwerp van de architecten J.J. Kanters en Fr. Eriksson. Zowel de grootte (een veeminrichting met een totale oppervlakte van 19.000 m2 en een inhoud van 80.000 m3) als de constructie in gewapend beton met stalen kolommen was voor die tijd in Europa revolutionair.

N.B. Het zestig meter lange betonnen silogedeelte, dat zich oorspronkelijk aan de noordzijde in het verlengde van het pakhuis bevond, is in 1987 gesloopt ten behoeve van de bouw van een schakel- en transformatorstation van het N.V. Elektriciteitsbedrijf Zuid-Holland.

De drie mobiele elektrische kranen op het dak van het pakhuis zijn niet meer aanwezig, de walkranen zijn vervangen door mobiele kranen en vorkheftrucks en het aantal (mobiele) elevatoren is teruggebracht van drie naar één. In 1952 werd op het noordelijke pakhuisdeel (St.Job II) een dakopbouw gerealiseerd naar ontwerp van architectenbureau Ph. Kanters.

Omschrijving

Pakhuis St. Job, op een rechthoekige plattegrond (130 meter lang en 25 meter diep) opgetrokken met een inwendige constructie van ijzeren kolommen met fundamenten, wanden en balkons van gewapend beton, gefabriceerd door de Rotterdamse Cementsteenfabriek Van Waning & Co. De vloeren zijn van hout en rusten op houten binten. Het in totaal twaalf vemen tellende pakhuis, door een brandmuur verdeeld in St. Job I en St. Job II, bestaat uit zes bouwlagen onder een plat dak. Aan de havenzijde bevinden zich op het dak acht hoge, met lood beklede 'sheds' met luchtroosters. Het pakhuis heeft een totale oppervlakte van 19.000 m2 en heeft vier trappenhuizen, waarvan er twee zijn uitgevoerd met een personenlift. De gevels bevatten betonnen lisenen en friezen en zijn boven een borstwering van donkerrode baksteen opgetrokken in gele baksteen met natuurstenen hoek- en sluitstenen, lateien en vensterdorpels. De licht getoogde rollagen boven de vensters zijn van donkerrode baksteen. De kozijnen van de vensters zijn van hout, gevat in een betonnen raamwerk. De laaddeuren aan de kadezijde zijn van staal, de hijsluiken aan de landzijde van hout. De vensters en deuren zijn voorzien van getoogde bovenlichten. Aan de landzijde lopen de rollagen van de vensters op de begane grond door in een cordonlijst. Tussen de begane grond en de eerste verdieping loopt een smal fries van siermetselwerk.

De voorgevel (aan de landzijde) is verbijzonderd door twee kleine puntgevels: boven de middelste pakhuistravee en boven de laaddeuren van de meest zuidelijke travee. De middelste travee is bovendien iets breder dan de overige traveeën. In het midden van deze travee wordt het pakhuis in tweeën gedeeld door een dikke brandmuur. Op de begane grond bevindt zich links in deze travee een eenvoudige deur geflankeerd door rechthoekige vensters met rechts hiernaast een vensterpartij met een breed venster geflankeerd door twee smalle vensters; alle met licht getoogde bovenlichten. Deze middelste travee heeft op iedere verdieping een ijzeren balkon met een eenvoudige ijzeren balustrade. Het balkon is toegankelijk via twee smalle deuren geheel links en rechts van het balkon waartussen zich twee smalle vensters bevinden, eveneens met getoogde bovenlichten. Op de begane grond bevinden zich tien brede, op een rails verschuifbare, stalen laaddeuren, met aan weerszijden drie gekoppelde smalle vensters met getoogde bovenlichten. De meest zuidelijke travee is afwijkend geleed en heeft op de begane grond boven de borstwering drie grote rondboogvensters (oorspronkelijk waren dit deuren) met rustica betonnen venteromlijstingen. De meest noordelijke travee heeft een eenvoudige deur met bovenlicht en rechts hiervan een smal venster met bovenlicht.

De erboven gelegen pakhuizen worden ontsloten door boven elkaar gelegen houten hijsluiken met stalen lateien en zijn per pakhuis-travee voorzien van twee smalle, rechthoekige vensters met licht getoogde bovenlichten. De gevel wordt afgesloten door een geprofileerde houten daklijst met bakgoot op klossen en boven de pakhuisluiken stalen hijsbalken. Aan de havenzijde heeft het pakhuis een vergelijkbare geleding als aan de landzijde, met per travee gekoppelde pakhuisdeuren, geflankeerd door twee smalle vensters met bovenlicht. Een groot verschil met de landzijde is dat hier op de eerste, tweede, derde en vierde verdieping de laadbalkons over de volle breedte doorlopen. De brede onderste twee laadbordessen hebben altenerende uitstekende delen rustend op decoratief bewerkte betonnen consoles. De erboven gelegen laadbalkons zijn voorzien van een eenvoudige ijzeren reling. De begane grondverdieping heeft, conform de gevel aan de landzijde, per pakhuistravee een stalen, op een rail verschuifbare, laaddeur geflankeerd door drie gekoppelde smalle vensters. Aan weerszijden van de vensterrollagen en boven de laaddeuren loopt een gemetselde cordonlijst. Boven het derde pakhuistravee (van links) is op een betonnen plaat 'St. Job II' te lezen en boven het vierde pakhuistravee (van rechts) 'St. Job I'. Het middelste, bredere pakhuis, waarin zich twee trappenhuizen bevinden, heeft op de begane grond links een dubbele deur met rechts een smal venster met bovenlicht, waarnaast een klein venster ter grootte van het bovenlicht. Deur en vensters zijn aan elkaar gekoppeld door een doorlopende betonnen cordonlijst. Boven de deur bevindt zich een breed drieledig venster met een smal venster ernaast. Hiernaast op de begane grond een smalle deur met een hoog bovenlicht met rechts ernaast twee smalle vensters met dito bovenlichten. De bovenliggende verdiepingen in deze middentravee hebben links een dubbele laaddeur met rechts ernaast een smal venster en geheel rechts een smalle deur geflankeerd door twee smalle vensters. De meest zuidelijke travee had oorspronkelijk drie licht getoogde brede deuren, waarvan inmiddels de twee noordelijkste zijn dicht gemetseld. De zuidelijke zijgevel is op een deur op de begane grond na vrijwel blind. De gevel is verticaal geleed door vijf hoge spaarvelden boven natuurstenen lateien. Bovenin de gevel staat in natuurstenen belettering: 'N.V. BLAAUWHOEDENVEEM, AMSTERDAM ROTTERDAM ANTWERPEN' uit de bouwtijd.

Waardering

Pakhuis 'St. Job', in 1912-1914 gebouwd met ijzeren kolommen en een gewapend betonnen constructie, van algemeen belang vanwege architectuurhistorische en innovatieve waarde, alsook van belang uit typologisch oogpunt als een van de eerste pakhuizen aan de St. Jobshaven. Het pakhuis bezit een grote ensemblewaarde en neemt bovendien een belangrijke positie in binnen het oeuvre van architect J.J. Kanters.