Inleiding

In 1928-1932 gebouwd woningbouwcomplex, genaamd Ungerpleincomplex. Het complex is gebouwd op het begin jaren '20 van de twintigste eeuw vrijgekomen bedrijfsterrein van houthandel Van Stolk en Zonen aan de Schie en enkele aangrenzende bouwkavels aan de Schiekade in opdracht van de firma - en in samenspraak met de gemeente en wat betreft de panden Schiekade 49, 51 en 53 in opdracht van de particuliere bouwer S.J. Mook. Het Ungerpleincomplex werd ontworpen door J.H. van den Broek in samenwerking met zijn medewerker H. Leppla volgens de principes van het Nieuwe Bouwen en omvat de volgende complexonderdelen:

A. U-vormig woningblok met MAISONETTES aan het Ungerplein en de Schiekade en drie portieken aan de Schiekade (49,51,53) met meer traditioneel ingedeelde (BOVEN)WONINGEN;

B. Een TORENFLAT op de hoek van het Ungerplein en de Schiekade.

Met het plan, waarin de oude gesloten gevelwand aan de Schiekade werd getransformeerd tot een plein, anticipeerde Van den Broek op W.G. Witteveens uitbreidingsplan voor Blijdorp en Bergpolder uit 1929-1931 en de na de oorlog uitgevoerde grootstedelijke transformatie van de Schiekade. Daarbij werd de Schie met oorlogspuin gedempt om de belangrijkste ontsluitingsweg vanuit het centrum in noordelijke richting te realiseren. De buiten de oorspronkelijke opdrachtsituatie vallende panden Schiekade 49, 51 en 53 zijn ontworpen door architect D. Duerrer. Ze hebben een afwijkende plattegrond en woningtypologie. Wel werd op verzoek van de gemeente Van den Broeks ontwerp voor de voorgevels gehandhaafd, waardoor de gewenste uniformiteit van het straatbeeld werd gegarandeerd. Bij de bouw van deze panden werd wat betreft de begane grond rekening gehouden met de mogelijkheid de woningen te transformeren in winkels.

N.B: In de loop der jaren zijn in het oorspronkelijke ontwerp enkele veranderingen aangebracht. In de panden Schiekade 49, 51 en 53 werden de stalen vensterpuien vervangen door aluminium. De torenflat op de noord-oostelijke hoek en enkele woningen in de zuidelijke gevelwand van het plein zijn sinds de jaren zestig in gebruik als kantoor. De stalen vensterpuien van de toren zijn recentelijk vervangen door kunststofkozijnen met spiegelglas. De luifel boven de entree is met trespatex bekleed en de stalen roedenverdeling in de verticale vensterstrook van het trappehuis is vervangen door kunststof. Begin jaren negentig is het Esso-tankstation op het plein, een later Nieuw-Zakelijk ontwerp van Van den Broek en Bakema, gesloopt.

Omschrijving

Monumentaal U-vormig woonblok aan de Schiekade met maisonettewoningen in vier bouwlagen en een souterrain. Het woonblok sluit op de noordoostelijke hoek van het Ungerplein aan op de torenflat van dertien bouwlagen met (oorspronkelijk) luxe appartementen, een souterrain en een penthouse. Deze toren vormt de stedebouwkundige spil van het complex. Het bouwblok voegt zich rechts en links in de rooilijn van de Schiekade met respectievelijk vijf en drie woningtraveeën. Het deel aan de Schiekade noordelijk van het plein is één bouwlaag hoger opgetrokken (in totaal vijf bouwlagen), heeft een dieper bouwkavel en een afwijkende indeling van de woningen. Het complex heeft twee brede onderdoorgangen, gesteund op vier betegelde gewapend betonnen pijlers, naar de Schefferstraat en de Obreenstraat in de lager gelegen achterliggende wijk. Het complex, geheel opgetrokken in gele baksteen met verdiept liggende voegen, is uniform vormgegeven met hoge, in frijnslag bewerkte hardstenen plinten, doorlopende bakstenen borstweringen, stalen vensterpuien met natuurstenen onderdorpels, natuurstenen portiek/traptreden en betegelde balkons en muurdammen tussen de vensters. De daken zijn plat en voorzien van een houten luifel. De kozijnen van deuren en de lage souterrainvensters zijn van hout. Aan de achterzijde zijn alle kozijnen van hout.

Waardering

Nieuw-Zakelijk woningbouwcomplex rond het Ungerplein met maisonettewoningen, en oorspronkelijk luxe appartementen in de toren en, aan de noordzijde van de Schiekade, enkele meer traditioneel ingedeelde (boven)woningen, van algemeen belang vanwege grote stedebouwkundige, architectuur- en cultuurhistorische waarde, alsook van typologisch belang. Het complex neemt een belangrijke plaats in binnen het oeuvre van architect J.H. van den Broek.