Sandtmannlaan 23, Naarden

Inleiding

Aan de zuidzijde van de Sandtmannlaan gelegen DUBBEL WOONHUIS uit 1912 (bouwaanvraag d.d. 15-3-1912), deel uitmakend van het villacomplex Sandtmannlaan.

Omschrijving

Op nagenoeg rechthoekig grondplan opgetrokken pand van twee bouwlagen onder twee evenwijdige zadeldaken waartussen een plat dak. De zadeldaken waarvan de noklijnen haaks staan op de weg hebben rondom een overstek en een dekking van bruingeglazuurde tuiles du Nord. De buitengevels zijn boven een voeting van rode machinale waalsteen in kruisverband met snijvoeg samengesteld uit brede rabatdelen. De driehoekige geveltoppen zijn bekleed met staande kraalschroten die onderaan afwisselend halfrond in- en uitspringen. Rond het bovenlicht van het schuifvenster in deze geveltoppen is een tweede laag van dito kraalschroten aangebracht. De gegolfde onderrand hiervan heeft in de voorgevel een gebogen vorm. De windveren hebben een geprofileerde en onderaan licht uitgezwenkte bovenrand en worden bekroond door een makelaar met een gepunte top. Op alle kraalschroten in de voorgevel van de linker woning (nr. 25) is onderaan een geschilderd plantje zichtbaar.

In het midden van de symmetrische voorgevel (N) bevinden zich twee voordeuren met zij- en bovenlichten. De voordeur van de linker woning is uitgevoerd als een paneeldeur met bovenin een getoogd drieruits raam van geel glas en in het midden een door drie florale motieven omgeven draairaampje waarvoor gekruld en floraal gietijzerwerk. De zij- en bovenlichten rond deze deur zijn voorzien van glas in lood. Boven de deuren is de eerste verdieping uitgebouwd, voorzien van twee schuifvensters en afgesloten door een lijstgoot op geprofileerde klossen. Links en rechts heeft de voorgevel een brede erker met in de voorzijde een door zijlichten met bovenlicht geflankeerde dubbele glasdeur met een bovenlicht waarin een middenraampje, en in de afgeschuinde hoeken eveneens een venster met bovenlicht. De balkons boven de erkers zijn voorzien van een gietijzeren balkonhek met houten stijlen en handlijst, en toegankelijk via een dubbele glasdeur onder een bovenlicht. In het linker bovenlicht bevindt zich nog een smal middenraampje. De beide zadeldaken hebben aan de voorzijde een zeer ruim overstek. Onderaan de driehoekige geveltop linksboven bevindt zich links en rechts geschoord houtwerk. De bovenlichten in de voorgevel zijn voorzien van glas in lood. Beide zijgevels hebben onderaan het dakoverstek een zinken mastgoot en op de begane grond achteraan een schuifvenster met in het bovenlicht glas-in-lood. Tegen de achtergevel (Z) bevindt zich links en rechts een serre en daartussen een sterker risalerende dubbele keukenuitbouw met in de rechter helft een paneeldeur voorzien van twee staande ramen en een zij- en bovenlicht. De op rechthoekig grondplan opgetrokken serre's zijn voorzien van een dubbele glasdeur die evenals de twee flankerende ramen voorzien is van een bovenlicht waarin glas-in-lood. Opzij heeft elke serre twee ramen met dito bovenlicht. Het als balkon fungerende serredak is toegankelijk via een dubbele glasdeur met bovenlicht. Rond het linker balkon bevindt zich een gietijzeren hek met houten stijlen en handlijst. De eerste verdieping is in het midden voorzien van een uitgemetseld rechthoekig rookkanaal van rode machinale waalsteen in halfsteens verband met snijvoeg. Ter weerszijden hiervan bevindt zich een venster waarvan het linker nog voorzien is van een schuifraam. De middenste gedeelte van de achtergevel wordt bovenaan de eerste verdieping afgesloten door een gootlijst op geprofileerde klossen. De geprofileerde onderzijde van de doorhangende makelaar in de driehoekige geveltoppen links- en rechtsboven wordt door een dwarsbalk verbonden met de windveren.

Inwendig zijn beide woningen nog gedeeltelijk oorspronkelijk en onder meer voorzien van een scheluwe trap in de gang waarlangs een houten balustrade en waaronder een trapkast met een opgeklampte deur van kraalschroten en een paneeldeur naar de kelder, en op de eerste verdieping een ruime overloop van waaruit paneeldeuren toegang geven tot de omliggende vertrekken en tot een rechte steektrap met bovenaan een kwart naar de zolder die voorzien is van een beschoten gordingenkap. In het achterste gedeelte van beide zolders is een kamertje afgeschoten door middel van een dwarswand van kraalschroten waarin een paneeldeur. De linker woning heeft bovendien in het voorste gedeelte van de zolder een vergelijkbaar kamertje, op de parterre een vestibule met een tochtdeur waarin een raam en waarboven een bovenlicht, en in de kelder een vloer van rode plavuizen en een tweeruits kelderlicht. In de wc van de rechter woning (nr. 23) bevindt zich een uit de bouwtijd daterende closetpot en dito fonteintje, beide van blauwgebloemd aardewerk, met in de closetpot een fabrieksmerk gestempeld met "THE/ 'ITONIA'/ WASH.OUT/ CLOSET/ RegN° 238890'".

Waardering

Het pand is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het villacomplex Sandtmannlaan en als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een houten dubbel woonhuis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
524807
Complexnaam
Villacomplex Sandtmannlaan
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

VILLACOMPLEX "SANDTMANNLAAN" bestaande uit twaalf merendeels dubbele houten woonhuizen gebouwd tussen 1909-1912 in het nog open gebied aan de zuidrand van de gemeente Naarden. De ter weerszijden van de Sandtmannlaan gelegen woningen werden gebouwd in opdracht van George Ernest August Sandtmann, eigenaar en directeur van de Maatschappij tot exploitatie van onroerende goederen "Zeker Bezit". Deze uit Amsterdam afkomstige makelaar had in 1897 van Johanna Hendrina Perk een bosperceel gekocht ten noordwesten van de Zwarteweg. Hierop liet hij voor zichzelf de villa Zwarteweg 64 neerzetten ("Anneville") en vervolgens in twee fasen vanaf 1902 de Sandtmannlaan aanleggen en bebouwen. De eerste fase (circa 1903) omvatte de bouw van twee dubbele villa's, de tweede fase (1909-1911) de bouw van 28 houten villaatjes die per twee of drie geschakeld werden. Door de ligging tegen de bestaande Bussumse villawijk "Het Spiegel" aan, kon aangesloten worden op de nutsvoorzieningen van die gemeente. Rond de vesting Naarden zelf was villabouw in verband met de Kringenwet van 1853 niet mogelijk omdat in de zogenaamde "kleine kring" van 300 meter rond de vesting uitsluitend in brandbaar materiaal mocht worden gebouwd bij een maximale oppervlakte van 40 m². De woningen aan de Sandtmannlaan kwamen te liggen binnen de "middelbare kring" van 300 tot 600 meter rond de batterijen aan de Karnemelksloot. In een middelbare kring waren houten gebouwen met een stenen voet van maximaal 50 cm en een stenen rookkanaal toegestaan. De woningen zijn gezien de ongeschoolde hand die de bouwtekeningen heeft vervaardigd vermoedelijk ontworpen door Sandtmann zelf of een plaatselijke aannemer. Naar verluidt zou Sandtmann daartoe op studiereis zijn geweest in Noorwegen.

Het dubbele woonhuis Sandtmannlaan 7-9 is op 24 februari 1954 door brand verwoest.

Omschrijving

Het villacomplex Sandtmannlaan omvat twaalf te beschermen onderdelen: aan de oostzijde van de boogvormige Sandtmannlaan achtereenvolgens een dubbel woonhuis, een in de binnenbocht gesitueerd blok van drie woningen en een dubbel woonhuis, aan de westzijde van de Sandtmannlaan gezien vanaf de Nagtglaslaan, achtereenvolgens twee dubbele woonhuizen, een blok van drie woningen en vijf dubbele woonhuizen, en op de hoek van de Sandtmannlaan en de Nagtglaslaan één dubbel woonhuis. Alle woningen zijn twee bouwlagen hoog en merendeels voorzien van een zadeldak met de nokrichting haaks op de weg en een dekking van bruine, geglazuurde tuiles du Nord of kruispannen. De buitenwanden zijn boven een gemetselde voeting van rode baksteen samengesteld uit brede rabatdelen van Amerikaans grenen. De driehoekige geveltoppen zijn betimmerd met staande kraalschroten. De buitenwanden waren oorspronkelijk blank gelakt. Alle woningen hebben aan de voorzijde een erker met uitzondering van Sandtmannlaan 34 die vanwege de prominente ligging aan een vijfsprong verfraaid is met een arkeltorentje.

Waardering

Het villacomplex Sandtmannlaan bestaande uit tien dubbele woonhuizen en twee blokken van drie woningen is van algemeen belang wegens cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde als grotendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een in verband met de Kringenwet in houtbouw uitgevoerd villaparkje uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Woonhuis Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Sandtmannlaan 23 1412 GB Naarden Ja
Sandtmannlaan 25 1412 GB Naarden
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
D 2380 Naarden
D 1330 Naarden
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1912 1912 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Sandtmann, G.E.A. ; Noord-Holland opdrachtgever
Naar boven