Dorpsstraat 35, Nieuwkoop

Inleiding

De bij de R.K. kerk van de O.L. Vrouwe Hemelvaart behorende PASTORIE met GARAGE en FIETSENSTALLING zijn tegelijk met de kerk in 1934-1935 gebouwd naar ontwerp van de Leidse architect W. Breedeveld in dezelfde Traditionalistische trant als de kerk. De uitvoering was in handen van het Leidse aannemersbedrijf Bik en Breedeveld. De inrichting van het interieur is grotendeels oorspronkelijk.

Omschrijving

Gedeeltelijk onderkelderde pastorie van twee bouwlagen op een rechthoekige plattegrond onder een schilddak met bruin-verglaasde Romaanse pannen. De nokrichting loopt evenwijdig aan die van het kerkschip. Zware schoorstenen zijn geplaatst op beide nokeinden.

De pastorie is met de kerk verbonden door een langgerekt éénlaags, deels open (fietsenstalling), tussenlid onder een zadeldak met rode verglaasde Romaanse pannen. De garage is met het woonhuis verbonden door een gemetselde, met een ezelsrug afgedekte, tuinmuur tegen de linker zijgevel (zuidwest).

De gevels zijn langsgevels, opgetrokken in (wijn)rode Limburgse handvormsteen (kruisverband), worden beëindigd door rollagen. Ze hebben boven de rechthoekige vensteropeningen iets uitkragende betonnen lateien met strekken daarboven en een rondboog boven het entreeportiek. De enkele en samengestelde vensterpartijen, merendeels uitgevoerd als kruiskozijnen, zijn voorzien van openslaande ramen en bovenlichten met roedenverdeling. De eenvoudige smalle goot is van hout en zwarte tegels zijn gebruikt voor de lekdorpels. De asymmetrisch ingedeelde voorgevel heeft in het midden een ondiep entreeportiek met twee stoeptreden en een rondbogige entreedeur van verticale delen. Aan weerszijden hiervan smalle kantstaande zesruitsvensters. Links ervan bevindt zich een groot driedelig samengesteld venster en de op de verdieping zijn drie vensters geplaatst. Rechts is achter tegen het tussenlid aan een kleine overkapping gebouwd, gedragen door twee houten pijlers, die rusten op een gemetselde borstwering.

De linker zijgevel (zuidwest) heeft een grote rechthoekige serre op een gemetselde plint. Op de verdieping bevinden zich, symmetrisch over de gevel verdeeld, twee vensters. De achtergevel heeft diverse vensters, waaronder op de verdieping de drie smalle vensters met gekleurde glas-in-loodramen van het trappenhuis. Op de begane grond links een keukendeur met bovenlicht, toegankelijk middels een bordes dat aan twee zijden is voorzien van een gemetselde borstwering. Rechts daarvan en tegen de rechter zijgevel (noord-oost) bevindt zich een uitgebouwd kelderluik onder lessenaarsdak. De rechter zijgevel heeft verder op de begane grond links een samengesteld driedelig venster. Op de verdieping wordt een samengesteld driedelig venster geflankeerd door een smal kantstaand venster.

Het langgerekte tussenlid bevat een gang die de pastorie met de kerk verbindt. Het open gedeelte van het tussenlid heeft aan pleinzijde houten pijlers met korbelen, op hoge gemetselde dwarsmuurtjes, die de houten gootlijst van het zadeldak dragen. Links tegen de pastorie aan bevindt zich een klein gesloten deel met zijingang.

In verlengde van de achtergevel rechts, een door een ezelsrug afgedekte tuinmuur, waarin de voorgevel van de garage is opgenomen met rechts daarvan een rondbogige houten poort. De garage is een éénlaags rechthoekige bouwmassa onder een schilddak met de nokrichting haaks op die van het woongedeelte. In de voorgevel bevindt zich een houten dubbel openslaande garagedeur, die wordt gedekt door een korfboog, en eveneens als de poort voorzien is van smeedijzeren gehengen.

INTERIEUR. In het interieur van de pastorie zijn ondermeer van belang de hal, bestaande uit een trap met bordessen en overloop. De muren zijn opgetrokken van gele baksteen in kettingverband met diepliggende voeg, deels met vlechtingen. Eenvoudig balkenplafond, oorspronkelijke paneeldeuren, tochtdeur met glas-in-lood, tegelvloeren met geometrisch patroon.

Waardering

De bij de R.K. Kerk behorende pastorie is van algemeen belang vanwege de c ultuurhistorisch waarde als representatief onderdeel van een R.K. complex uit de hausse in de Katholieke kerkbouw in Nederland na het herstel van de Bisschoppelijke Hiërachie in 1853 maakte in de eerste decennenia van de 20ste eeuw.

De pastorie is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde vanwege de Traditionalistische bouwstijl, passend bij een belangrijke architectuurstroming tijdens het Interbellum.

De pastorie is vrijwel gaaf in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering, zowel in- als uitwendig.

Er is een sterke visuele en functionele relatie tussen de pastorie en het kerkgebouw, waardoor er sprake is van een duidelijke ensemblewaarde.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
525042
Complexnaam
O.L. Vrouw Hemelvaart
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Door de opbloei van het R.K. geloofsleven en de toename van het aantal lidmaten aan het eind van de 19de eeuw was de in slechte staat verkerende toemalige R.K. kerk met pastorie (G.J. Vogelpoel, 1852) in Nieuwkoop aan vervanging toe. Daarom werd besloten op een andere lokatie een nieuwe en grotere R.K. KERK met bijbehorende PASTORIE te bouwen, gewijd aan Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart. In februari 1934 stak de bouwpastoor Th. P. Blom de eerste spade in de grond. Op 14 juni van dat jaar werd door de deken van Alphen de eerste steen ingemetseld, terwijl op 14 februari 1935 de nieuwe kerk door de bisschop van Haarlem, Z.H.E. Mgr. J.D.J. Aengenent z.g. werd geconsacreerd. De uitvoering was in handen van het Leidse aannemersbedrijf Bik en Breedeveld. De architect W. Breedeveld ontwierp een pseudo-basiliek met uitgebouwde fronttoren in een Traditionalistische bouwtrant, waarbij invloeden van diverse Middeleeuwse bouwstijlen herkenbaar zijn.

In het zich nog grotendeels in oorspronkelijke staat verkerende kerkinterieur bevinden zich diverse waardevolle inventarisstukken. Enkele daarvan zijn afkomstig uit de vorige kerk, waaronder enige kerkenbanken en altaren. Voor de nieuwe kerk zijn ondermeer het doopvont en de kerkbanken vervaardigd. In 1945 is een nieuwe verlichting aangebracht en het orgel verbeterd.

N.B. Het uit ca. 1934 stammende orgel bestaat uit verschillende samenstellende onderdelen en is van bescherming uitgesloten.

N.B. Het in de stijl van de kerk gebouwde mortuarium uit 1982-1983 aan de noordwestzijde is voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Omschrijving

Het kerkcomplex van Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart en de ermee verbonden pastorie liggen aan de rand van het dorpscentrum van Nieuwkoop, gegroepeerd rond een vierkant plein ten noordwesten van de Dorpsstraat, de historische ontginningsas van het dorp. De kerk is georiënteerd op het noord-noordoosten en ligt, iets teruggerooid, met de nokrichting evenwijdig aan de Dorpsstraat. De hoofdfaçade (zuid-zuidwesten) ligt aan een voorplein, waarop een zonnewijzer staat, die verder voor de bescherming van ondergeschikt belang is. De pastorie is door middel van een gang aan de noordwestzijde, haaks op de kerk met de kerk verbonden. Aan de zuidwestzijde van de pastorie staat een garage die door een tuinmuur met het huis is verbonden. De pastorie grenst aan de achterzijde aan de Ringvaart van de Polder Nieuwkoop.

Waardering

Het kerkcomplex is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als representatief voorbeeld uit de hausse die de Katholieke kerkbouw in Nederland na het herstel van de Bisschoppelijke Hiërachie in 1853 door maakte in de eerste decennenia van de 20ste eeuw.

Het complex is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde vanwege de Tradtionalistische bouwstijl en is een typisch voorbeeld van de baksteenarchitectuur tijdens het Interbellum. Het complex ontleent zijn waarde bovendien aan de hoge mate van gaafheid en herkenbaarheid van zowel de hoofdvorm als de verschillende onderdelen.

Vanwege de sterke visuele en functionele relatie tussen het kerkgebouw en de pastorie is er tevens sprake van een duidelijke ensemblewaarde tussen de verschillende onderdelen van het kerkcomplex. Het complex is van stedebouwkundig belang vanwege de beeldbepalende situering langs de hoofdas in het dorpscentrum van Nieuwkoop.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Garage (G) Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen Opslag oorspronkelijke functie
Rijwielstalling Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen Opslag oorspronkelijke functie
Pastorie(F) Religieuze gebouwen Kerkelijke dienstwoning oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Dorpsstraat 35 2421 AV Nieuwkoop Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
A 5587 Nieuwkoop
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1934 1935 vervaardiging
Naar boven