Inleiding

Op de overigens niet beschermde R.K. begraafplaats aan de Bredaseweg te Tilburg vormen de hieronder beschreven GRAFMONUMENTEN (nrs. 1-25) een uitbreiding van het reeds beschermde complex bestaande uit de Calvarieberg en het hekwerk rond de begraafplaats*.

Onder invloed van de ideeën van de Verlichting trad in de loop van de 18e eeuw een verandering op in de houding ten opzichte van de gewoonte de doden in en om de kerken te begraven. Na eerdere, vruchteloze pogingen werd in 1810, na de inlijving van ons land door de Fransen, definitief een algeheel verbod van kracht welk uiteindelijk ook in Tilburg een einde maakte aan het begraven in en om de kerken. Na het vertrek van de Fransen volgde in 1829 een gelijkluidend Koninlijk Besluit dat het begraven van de doden binnen de bebouwde kom verbood. In Tilburg werd dientengevolge uitgeweken naar een in 1811 gekocht terrein, geheten De Schijf, dat de bestemming van algemene begraafplaats kreeg. In december 1813 werd hier de eerste overledene begraven. Het feit echter dat de katholieke ingezetenen van Tilburg zich bleven verzetten tegen het begraven op een niet-katholieke begraafplaats leidde er in 1832 toe dat een groot deel van de tot dan toe algemene begraafplaats overging in katholieke handen. In latere jaren werd de begraafplaats uitgebreid. De protestanten bleven tot 1930 hun doden eveneens op de begraafplaats aan de Bredaseweg begraven, zij het op de aangrenzende algemene begraafplaats welke via een eigen, nu verdwenen ingang toegankelijk was. De ingang van de katholieke begraafplaats, met de latere beeldengalerij, ligt aan de Bredaseweg. De rijen graven op de begraafplaats lopen allen van noord naar zuid. De beschermde monumenten concentreren zich aan weerszijden van de paden die vanaf de ingang in het hekwerk leiden naar de centraal op de begraafplaats gelegen Calvarieberg. In de noord-oosthoek van de begraafplaats bevinden zich de kindergraven. Slechts een klein aantal van de oudste grafmonumenten op de begraafplaats is nog aanwezig. Het meerendeel van de grafmonumenten dateert uit ca. 1900-1910. Een tweede serie monumenten werd in de jaren '30 geplaatst.

Waardering

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van een sociale en geestelijke ontwikkeling, met name van de katholieke grafcultuur, die hun uitdrukking vinden in de technische, typologische en deels innovatieve ontwikkelingen. De objecten zijn eveneens van belang voor de kunstgeschiedenis vanwege stijl en detaillering. Ze hebben ensemblewaarde daar zij tezamen een beeld schetsen van de typologische ontwikkelingen en de diversiteit daarin. De objecten zijn tenslotte van belang vanwege hun gaafheid.

* De Calvarieberg (1865) en het smeedijzeren hekwerk met de gietijzeren beelden (vanaf 1887) werden reeds eerder op de Rijksmonumentenlijst geplaatst (monumentnummer 35694).