Inleiding

Voormalige PASTORIE in het centrum van Nederweert, vrij gesitueerd op een nagenoeg rechthoekig perceel op de hoek van de Schoolstraat en Pastoriestraat. Aan de voor-, linker en achterzijde een siertuin, deels met gazon. Op het voorerf een decoratief tegelpad, op het achtererf een terras over de gehele breedte van het huis.

Nadat de oudere pastorie van de Sint Lambertusparochie was overgegaan in handen van de Sint-Josephvereniging -een liefdadigheidsinstelling- werd onder bouwpastoor Lambertus van den Winkel in 1883 de opdracht gegeven voor de bouw van een nieuwe pastorie. Deze pastorie werd opgetrokken naar een ontwerp van architect Johannes Kayser in ambachtelijk-traditionele stijl waaraan op onderdelen diverse contemporaine stijlelementen zijn toegevoegd.

De voormalige pastorie is in de loop der jaren op enkele onderdelen gewijzigd en gemoderniseerd. Ze is thans in gebruik als woonhuis met bedrijfsruimte. In de linker uitbouw, de voormalige bloemenserre, bevindt zich nu de keuken met bijkeuken. In de gemoderniseerde rechteruitbouw bevindt zich het bedrijfsgedeelte dat thans inwendig met het hoofdvolume verbonden is.

De opstallen op het achter- en zijerf, waaronder de garage uit 1959, vallen buiten de rijksbescherming.

Omschrijving

Het bakstenen pand beslaat een onregelmatige plattegrond. Het hoofdvolume is grotendeels onderkelderd en telt twee bouwlagen en een kapverdieping onder een samengesteld dak, bestaande uit twee haaks geplaatste, met leien in Maasdekking gedekte zadeldaken met licht overstek op decoratief gesneden klossen (vroeger afgezet met decoratief gesneden windveren). Getrapte natuurstenen consoles ondervangen de overstekende dakvoet. Op de nokeinden sierobelisken. Op de dakschilden enkele expressieve, stervormig opgemetselde schoorstenen. In het rechter dakschild een dakkapel onder een aankappend, eveneens met Maasleien gedekt zadeldakje met wolfeind. Oorspronkelijke dakkapel op het linker dakschild thans vervangen door een dakvenster.

Aan de linker gevel bevindt zich een eenlaags uitbouw op T-vormige plattegrond onder samengestelde, eveneens met Maasleien gedekte daken. Het middendeel bezit een extra kapverdieping onder een overstekend zadeldak op eveneens natuurstenen consoles. Aan de rechter gevel grenst een volledig eenlaagse uitbouw op eveneens T-vormige plattegrond onder een omlopend, aankappend schilddak met dekking als voornoemd en een in het midden doorschietend dakschild.

De gevels van het met geknipte voeg in kruisverband gemetselde pand worden geleed en verlevendigd door witgepleisterde geveltoppen (oorspronkelijk sierplaatwerk) en door de toepassing van rode keramische tegels voor diverse cordonlijsten, ter afdekking van de onderlangs lopende plint en voor de afzaten der vensters. Voor de oorspronkelijke gevelopeningen is veelal profielsteen gebruikt. Diepgelegen rechtgesloten kozijnen, meestal onder segmentbogen met boogvelden voorzien van siermetselwerk, waarin dubbele zesruitsvensters.

De asymmetrische voorgevel telt vijf traveeën. De rechtse twee traveeën risaleren en eindigen in een topgevel. Vensters op begane grond en verdieping als voornoemd. In de topgevel gekoppelde tweelichten. Centraal de entree met licht gebogen hardstenen trap en smeedijzeren leuning. Dubbele paneeldeur met driedelig bovenlicht voorzien van gekleurd glas-in-lood met florale motieven, beide gevat in een natuurstenen omlijsting en bekroond door een boogfronton met schelpmotief.

Van de achtergevel, eveneens vijf traveeën breed, risaleren de linkse twee traveeën. Vensters en detaillering als voornoemd. Secundaire achterdeur met hardstenen trap en smeedijzeren leuning. Gecementeerde plint.

Ook in de uitbouwen zitten grotendeels vensters als voornoemd. Top linker uitbouw met hardstenen gevelplaat.

De indeling van het interieur is herkenbaar bewaard gebleven. Op de begane grond leidt een middengang naar het achtererf. Ter linkerzijde het hoofdwoonvertrek, ter rechterzijde het trappenhuis. Op de verdieping een middengang in langsrichting waaraan diverse vertrekken grenzen.

Van de bewaard gebleven interieurelementen zijn onder andere vermeldenswaard: de driedelige kelder met toogbogen, originele trap, beglaasde deuren en diverse voorraadvakken; de hal met zwart-witte tegelvloer, haakse bogen met overhoekse schampstukken en originele trap met decoratief gesneden beginbaluster; een grote tochtpui in de gang op de verdieping bestaande uit een geprofileerd stijl- en regelwerk met panelen en ingevuld met gekleurd glas-in-lood; vouwblinden met panelen voor de vensters aan de achterzijde op de verdieping; Philibertspanten in de dakconstructie boven de linker uitbouw; verder diverse ruimten met paneeldeuren voorzien van geprofileerd lijstwerk en gedeeltelijk met gekleurd glas-in-lood, stuc(lijst-)werk en een marmeren schouw.

Waardering

De voormalige pastorie is van algemeen belang.

Het object heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van de rooms-katholieke kerk in de late negentiende eeuw voor wat betreft bestemming en verschijningsvorm. Door de opmerkelijke grootte is het object van belang voor de typologische ontwikkeling van dorpspastorieën.

Het object heeft architectuurhistorische waarden vanwege de esthetische kwaliteiten van het architectonisch ontwerp in combinatie met enkele opmerkelijke details -zoals de expressieve schoorstenen, de dakconsoles en de entreepartij- en diverse bewaard gebleven elementen in het interieur.

Het heeft ensemblewaarde als karakteristiek onderdeel van de historische bebouwing aan de Schoolstraat.

Het object is van belang wegens de gaafheid van het exterieur en vele bewaard gebleven elementen van het interieur.