Diependaalsedijk 17, Maarssen
Omschrijving onderdeel 1: HOOFDGEBOUW.
In 1721 wordt het huidige HOOFDGEBOUW ter vervanging van een 17de-eeuwse voorganger gebouwd. Het hoofdhuis bevindt zich op een nagenoeg vierkante plattegrond met een uitbouwtje aan de achterzijde. Het pand is in baksteen (kruisverband) opgetrokken boven een trasraam onder een met gesmoorde Oud Hollandse pannen belegd, afgeplat schilddak waarin in elke zijde drie van wangstukken voorziene dakkapellen. Op het afgeplatte dak is op de vier hoeken een schoorsteen geplaatst met rookkap. Alle gevels bevatten vijf vensterassen, aan de voorzijde telt het pand twee bouwlagen, aan de achterzijde en in de linker zijgevel, door de plaatsing van een souterrain, drie bouwlagen. De vensters bestaan uit door roeden ingedeelde ramen (met verticaal gedeeld boven- en onderraam), die rusten op natuurstenen dorpels, geplaatst onder een dito latei onder een strekse boog. Begane gronds komen schuiframen voor met ruitverdeling 4x(3+4) op de verdieping zijn stolpramen 4x(2+4) geplaatst. Alle vensters met uitzondering van het souterrain aan de achtergevel waar opgeklampte luiken voorkomen, zijn uitgerust met persiennes. De gevels worden afgesloten door een omlopende geprofileerde kroonlijst.
De voorgevel is symmetrisch ingedeeld. De middenas wordt benadrukt door het licht risalerende gevelgedeelte dat de in een rijk versierde zandstenen omlijsting gevatte toegangsdeur bevat, geplaatst onder een stolpraam op de verdieping. Ter weerszijden van de deur komt een halfronde afgesloten lichtspleet voor. Van de drie dakkapellen is het middelste dat aansluit op de centrale as met drie vensterstroken uitgerust in plaats van de als standaard voorkomende twee ramen en wordt door een fronton, waarin een wijzerplaat, beëindigd. In de linker en rechter zijde van de gevel bevinden zich twee vensterassen. De voordeur is bereikbaar via een natuurstenen trapje met bordes. De met rocailleornamenten opgelegde voordeur is gevat in een omlijsting met pilasters met hoofdgestel waarboven een roosvenster dat ook weer is omlijst door een tempelmotief met fronton waarin een jaartalsteen 'ANNO 1721'.
De linker zijgevel telt in vier vensterassen drie bouwlagen door de aanwezigheid van een souterrain. De uiterst rechts geplaatste vensteras telt twee bouwlagen. De twee rechts gelegen assen onderscheiden zich door de afwijkende onderlinge afstand van de overige. Het venstertype van het souterrain bestaat uit een bovenraam als stolpraam onder strekse boog. De vensters op de bel-etage bevatten een schuifraam met 4x(2+2) ruitsverdeling. De ramen in de derde bouwlaag en het enkele raam begane gronds in de rechtse vensteras zijn van het per bouwlaag geldende standaardtype.
De achtergevel bevat drie bouwlagen met in het souterrain, dat lager is dan in de linker zijgevel, vier getoogde vensters (5x3-ruits verdeling) en een opgeklampte van 4x3-ruits voorziene toegangsdeur. Op de bel-etage komen schuiframen voor met 4x(2+3) ruits verdeling, met uitzondering van de tweede vensteras van links waar zich een schijnvenster bevindt in verband met de aanwezigheid van een trap in het interieur. In de derde bouwlaag komen stolpramen voor van het standaardtype. Tegen het linker gevel gedeelte komt een later aangebouwd middels een tussenlid, haaks op de gevel geplaatst eenlaags platgedekt stookhok met strokendeur voor. Vanuit de middelste dakkapel reikt een ijzeren brandtrap tot even boven de begane grond. De rechter zijgevel is spiegelbeeldig gelijk aan de linker zijgevel.
Het interieur is grotendeels in indeling en detaillering goed bewaard gebleven. De tot in de achtergevel doorlopende hal scheidt de vertrekken in de driebeukige aanleg van de begane grond van het huis. De hoek die wordt gevormd door de linker zijgevel en de achtergevel, die hier de symmetrisch opgezette indeling doorbreekt, wordt ingenomen door een keuken en een tot toilet en wasruimten verbouwd gedeelte. De hal wordt gekenmerkt door een eikenhouten lambrisering en deuren onder een hoofdgestel, marmeren tegelvloer en een enkelvoudige balklaag met van sleutelstukken voorziene moerbalken. Waardevol onderdeel vormt ook de in rococo stijl uitgevoerde waterfontein. Bijna elke kamer bevat een schouw al dan niet met boezemschildering. De twee kamers in de rechter zijgevel zijn voorzien van (later ingepaste) plafondschilderingen van Jacob de Wit ('groene kamer') en Abel Wassenbergh ('witte kamer') in een spiegellijst. Bijzonder is verder in de 'groene kamer' de met acanthusblad beschilderde houten kooflijst en betegelde schouw. De kamers begane gronds zijn voorzien van in de muren opgenomen schuifluiken. In de ruime keuken, waarin een voormalige bedstede, zijn de oude tegels bewaard gebleven ter plaatse van de verdwenen schouw. Op de verdieping komt onder meer een kamer-en-suite voor waarin een betegelde schouw en in de hal twee hoekkasten. De zolder is gecompartimenteerd. In het midden van de zolder kijken twee dakramen uit op een door vier dakschilden omsloten klein platdak in het midden gesitueerd van het dak dat van de buiten zijde op een volmaakt afgeplat schilddak lijkt.
Waardering
Het HOOFDGEBOUW (Doornburgh) is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- als goed en gaaf bewaard voorbeeld van een zorgvuldig ontworpen 18de-eeuws hoofdhuis op een historische buitenplaats;
- vanwege de waardevolle (rococo) interieuronderdelen waarvan sommige in de 19de eeuw als hergebruikte onderdelen in het huis zijn ingepast zoals plafondschilderingen en de entreepartij;
- vanwege de ontwikkelings- en bewoningsgeschiedenis;
- vanwege de ensemblewaarde als hoofdonderdeel in relatie met de overige onderdelen op de buitenplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde HISTORISCHE BUITENPLAATS 'DOORNBURGH' met HOOFDGEBOUW, HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG, BIJGEBOUW ('Kinderhuisje'), KOETSHUIS en TUINMUUR, TOEGANGSHEK, TOEGANGSHEK, IJSKELDER, BOOTHUISJE, TUINHEK, POORTGEBOUW en PRIORIJ EMMAUS.
De oorsprong van de historische buitenplaats 'Doornburgh' gaat terug tot in de 17de eeuw. In 1721 werd, ter vervanging van het hoofdhuis in opdracht van Absalom van Romswinkel een nieuw hoofdhuis gebouwd. Twee jaar later betrok Jacob de Chaves als nieuwe eigenaar het huis en gaf opdracht tot de vervaardiging van het monumentale toegangshek aan de Vechtzijde. In de 19de eeuw toen het buiten in handen was van de familie Huydecoper die ook het naastgelegen Goudestein bezat, had het landgoed reeds zijn huidige omvang en werd naar ontwerp van J.D. Zocher een tuin in landschapsstijl uitgevoerd. Vanaf 1912 was de buitenplaats in bezit van J.P. van Voorst tot Beest. Nadat het enige tijd als museum had gediend werd het in 1956 verkocht aan de kloosterorde 'Kanunnikessen van het Heilig Graf'. De buitenplaats kreeg een bestemming als kloostercomplex en de bijgebouwen werden in overeenstemming met hun nieuwe functie van opleidingsinstituut veelal verbouwd. Het koetshuis en de garage werden daarbij onder meer van een bouwlaag voorzien. In 1964 werd een modern klooster op het zuidoostelijke gedeelte van het perceel gebouwd.
De bebouwing op het landgoed ligt hoofdzakelijk verspreid over de oostelijke helft van het perceel. Het hoofdhuis met een zgn. 'kinderhuisje' is nagenoeg in het midden hiervan gesitueerd. De hedendaagse toegang tot het hoofdhuis bevindt zich tussen het voormalige koetshuis en de garage, die echter door een ingrijpende restauratie te zeer is aangetast en van ondergeschikt belang wordt aangemerkt. Tussen het hoofdhuis en de ten westen daarvan gelegen ijskelder bevindt zich een tuinhekje dat het pad afsluit in de richting van de Vecht. Hier bevindt zich een rijk uitgewerkt toegangshek. Ook aan de noordzijde van het eerder genoemde koetshuis bevindt zich een niet meer in gebruik zijnde toegang met hek. In de westelijke hoek nabij de buitenplaats Goudestein komt een van een woonfunctie voorzien boothuisje voor.
Het perceel van de buitenplaats wordt gekenmerkt door relatief gelijke zijden en is gesloten van vorm. Het perceel is ten opzichte van een noord/zuidas oostelijk gedraaid. De begrenzing van de buitenplaats wordt aangegeven aan de oost- en zuidoostzijde door de tuinmuur die langs de randbebouwing van het centrum van Maarssen loopt; aan de noord- en noordwestzijde door een sloot deels langs de Diependaalsedijk en langs de Timmermanslaan ter afscheiding van de buitenplaats Goudestein. De begrenzing langs de Vecht sluit het evenwijdig hieraan gelegen jaagpad in.
Waardering
De tot kloostercomplex getransformeerde HISTORISCHE BUITENPLAATS 'DOORNBURGH' is van algemeen cultuur-, architectuur-, en tuinhistorisch belang:
- vanwege de ouderdom;
- als goed voorbeeld van een historische buitenplaats met gaaf bewaarde en nog steeds herkenbare samenstellende onderdelen die samen uitdrukking geven aan de bouw- en bewoningsgeschiedenis van het buiten ' Doornburgh';
- vanwege de tuin- en parkaanleg naar ontwerp van J.D. Zocher, die in structuur en deels in detail gaaf bewaard is;
- vanwege de ensemblewaarde wegens de onderlinge samenhang van de onderdelen op de buitenplaats;
- in relatie met de overige voor de Vecht karakteristieke reeks historische buitenplaatsen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Landhuis | Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Diependaalsedijk | 17 | – | 3601 GH | Maarssen | – | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | A | 6999 | – | Maarssen |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1721 | 1721 | – | vervaardiging |