Zutphenseweg 113, Eefde
Omschrijving onderdeel 1. Hoofdgebouw ('t Haveke)
Huis op samengestelde plattegrond met wit gepleisterde muren op grijze plint onder schilddaken en lessenaardaken. Het huis bestaat uit drie delen: een woonhuis uit omstreeks 1860 aan de zuidkant, een tussenlid uit het begin van de 20ste eeuw en een koetshuis uit omstreeks 1860. Op de scheiding van hoofdgebouw en tussenlid staat op het dak een ijzeren klokkenstoel met luidklok. Het woonhuis staat op een samengestelde plattegrond en telt twee bouwlagen en een kapverdieping. Aan de zuidzijde een aangebouwde veranda. Gootlijsten op klossen. Dakkapellen met fronton. De naar de weg toegewende voorgevel van het huis is vijf traveeën breed. Zeer vlakke lisenen suggereren een risaliet aan de geveluiteinden. De twee rechter roedevensters zijn kleiner en zitten hoger in de voorgevel (wijziging ca 1950). In de linker zijgevel bevindt zich de ingang (ca 1950) onder een geprofileerde rondboog met kapiteeltjes ter hoogte van het kalf. Bovenlicht met straalsgewijze roedeverdeling. Bordes van vier treden. Boven de deur op de verdieping een venster, links vier zeshoekige vensters met natuursteenomlijsting ter verlichting van het trappenhuis (ca 1950). De rechterzijgevel bevat een deur met zij- en bovenlichten op de begane grond en drie vensters op de verdieping. Tegen de rechterzijgevel staat een deels open veranda met Toscaanse zuilen die op de hoeken gedrieën zijn gebundeld. In de korte zijden gekoppelde zesruitsvensters. De twee maal verspringende achtergevel heeft vensters van verschillende vormgeving, alsmede een aanbouw van een bouwlaag onder plat dak met brede deuren met rondboog bovenlicht (omstreeks 1950). In het inwendige bevindt zich aan de linkerkant de ingang met vestibule, hal en trappenhuis. De huidige indeling, waarbij een salon bij de hal is getrokken dateert van 1950. Het tegen de linkerzijgevel liggende trappenhuis wordt door middel van vier zeszijdige vensters met glas-in-lood vulling verlicht. De scheiding tussen hal en voormalige salon is door middel van bogen op zuilen met dobbelsteenkapitelen aangegeven. Dezelfde zuilen zijn toegepast op het trapbordes halverwege. De beide overige vertrekken op de begane grond zijn als salon in gebruik. De schouwen in 17de- en 18de-eeuwse vormen zijn van elders ingebracht. De lage aanbouw aan de achterzijde (1950) die met twee deuren met waaiervormige roeden in het bovenlicht opent naar de tuin, bevat een salon. Decoratie van plafond en schouw in vroeg 18de-eeuwse vormen. Vrijwel het gehele huis heeft kelders voorzien van troggewelven op ijzeren balkjes. Het tussenlid is een bouwlaag hoog en ligt onder een zadeldak met gesmoorde pannen. Hoge getoogde vensters. Het heeft een dienstingang en bevat dienstvertrekken als een bodenkamer, linnenkamer met WC voor het personeel, keuken met schouw en zadelkamer. De aanbouw aan de achterzijde is als natte keuken (bijkeuken) in gebruik. Op de verdieping de slaapkamers. Dit deel heeft een eigen trappensysteem, waarmee men de kelder van het tussengedeelte, maar ook de zolder van het woonhuis kon bereiken. Het tussengedeelte is onderkelderd met kelders met troggewelven. Daar aan vast gebouwd is het koetshuis, een gebouw op vrijwel vierkante plattegrond onder omlopend schilddak met gesmoorde pannen. Aan de zuid- en de noordkant is een hoge getoogde toegang als doorrit voor de rijtuigen. De verdieping is als woning in gebruik.
Waardering HOOFDGEBOUW 't Haveke met bediendeafdeling en koetshuis, behorend tot de historische buitenplaats 't Haveke, van cultuurhistorisch belang
- wegens de ouderdom
- wegens de herkenbare 19de- en 20ste-eeuwse bouwfases
- wegens de structuur, waarbij hoofdbewoning en bediendevertrekken van elkaar gescheiden zijn
- als middelpunt van de tuin- en parkaanleg
- als een van de overgebleven 19de-eeuwse lustverblijven rond de stad Zutphen
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Complexomschrijving
In omvang en structuur gaaf bewaard gebleven historisch buitenplaatscomplex 't Haveke, bestaande uit: HOOFDGEBOUW ('t Haveke) (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), CHAUFFEURSWONING (3), TENNISHUISJE (4), PRIEEL (5), MOESTUINMUUR (6) en HEK (7) In 1473 komt het voor het eerst voor in het Leenactenboek van Gelre als 'dat goet ter Havick', in 1481 'hoffstede thoe Angeren' genoemd. Bekend is dat er ter plaatse steeds een gebouw heeft gestaan, maar over uiterlijk en omvang in de loop der eeuwen is vrijwel niets bekend. Pas op de kadastrale minuut uit 1830 staat een huis afgebeeld op L-vormige plattegrond met een kleine aanbouw aan de noordoostzijde. Vanaf de Zutphenseweg loopt een rechte laan op het huis aan. In 1832 wordt het een 'lustplaatsje' genoemd. In 1841 werd Christoffel ten Hoopen eigenaar. Diens schoonzoon mr. F.G. Nieuwenhuys liet omstreeks 1860 het oude huis afbreken en een nieuw huis en een koetshuis bouwen in een parkaanleg met bosschages en open gedeeltes, een vijver en een moestuin. De rechte oprijlaan vanaf de Zutphenseweg kreeg een gebogen beloop. In een beschrijving uit 1863 staat te lezen: '...het Havick afgebroken, een nieuw huis met koetshuis in de plaats en alles na de laatste smaak met wandeling en vijver aangelegd, een stal met vier mooije schimmels (...) en elegante rijtuigen....'. Op de topografische kaart van 1865 (gewijzigd 1908) is het nieuwe complex te zien: twee opstallen ter weerszijde van de laan: het huis en het koetshuis in een landschappelijk park. Het goed werd daarna verscheidene malen verkocht. De opeenvolgende eigenaren breidden het huis uit en veranderden het park. In 1906 is tussen het hoofdgebouw en het koetshuis een gedeelte tot stand gekomen voor het personeel en een aangebouwde schuur onder wolfdak, waardoor de plattegrond een grillig beloop kreeg. Omstreeks 1930 wordt ten noorden van het huis een chauffeurswoning gebouwd met garage. Nadien is de achterzijde van het huis veranderd. De schuur werd na WO II afgebroken, een aanbouw aan de achterkant werd met een verdieping verhoogd en een 'traptorentje' met WC's werd toegevoegd. In de jaren vijftig van de twintigste eeuw heeft het huis aan de buiten- én de binnenzijde aanmerkelijke veranderingen ondergaan. Aan de achterzijde kwam een aanbouw onder plat dak tot stand waarin een salon werd ondergebracht. In het inwendige werd de hal vergroot ten koste van een salon en de trap naar boven veranderd. Ramen, deuren en betimmeringen werden gewijzigd en schouwen van elders werden ingebracht. In 1999 is het koetshuis uitgebrand en herbouwd. Ook het terrein rond het huis onderging een verandering. Van 1916-1917 dateert een drietal ontwerpen van de hand van tuinarchitect L. Springer voor de inrichting van de moestuin, een bloemparterre bij het huis en een overzicht van het terrein waar de wijzigingen staan ingetekend. In zijn ontwerp combineerde Springer nut (wei- en bouwland en moestuinen) met sier (geometrische tuinen en landschappelijke park). De aanleg is sedertdien vrijwel onveranderd gebleven. Alleen de bloemparterre ten zuiden van het huis is er niet meer.
Omgrenzing
De omgrenzing van het complex alsmede de situering van de complexonderdelen staan op de bij de bescherming behorende kaart aangegeven.
Waardering HISTORISCH BUITENPLAATSCOMPLEX 't Haveke van cultuurhistorisch, tuinhistorisch en stedenbouwkundig belang:
- wegens de ouderdom
- wegens de ontwikkelingsgeschiedenis van het complex
- wegens de samenhang van de verschillende onderdelen
- wegens de tuin- en parkaanleg in gemengde stijl naar ontwerp van L. A. Springer
- als een van de in de 19de eeuw ontwikkelde buitenplaatsen rond Zutphen
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Landhuis | Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Zutphenseweg | 113 | – | 7211 EC | Eefde | – | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | C | 4495 | – | Gorssel |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1860 | 1860 | – | vervaardiging |