Inleiding

In de oude dorpskern van Charlois gesitueerd KERKGEBOUW met 17e-eeuwse KERKTOREN. Het huidige kerkschip werd in 1868 gebouwd in neogotische stijl met verwijzingen naar de Engelse Tudorstijl naar ontwerp van J. Visser, bouwkundige te Rotterdam. Het huidige driebeukige schip verving de hier gesitueerde, zeventiende-eeuwse kruiskerk, waarvan de lage vierkante toren, met ingesnoerde spits uit 1660, werd behouden. Toen de oude kerk werd vervangen door het huidige kerkgebouw werd het orgel hierin overgeplaatst. De kerk ligt in een tuin die van de weg wordt afgescheiden door een vernieuwd ijzeren hekwerk op een in rode baksteen gemetselde voetmuur.

Omschrijving

Het kerkschip, dat voorzien is van een uitgebouwde consistorie aan de zuidzijde, is boven een natuurstenen plint opgetrokken in donkerrode baksteen met natuurstenen deur- en vensteromlijstingen, venstertraceringen, sluitstenen en afdekplaten. Onder de kerkvensters is omgaand een waterlijst aangebracht. De zes traveeën lange en drie beuken brede, kerk wordt overkapt door een met grijze pannen bedekt zadeldak. De achthoekige ingesnoerde spits van de toren is bedekt met leien, de lessenaardaken aan weerszijden van de onderbouw zijn bedekt met grijze pannen. De spitsboogvensters in de kerk zijn alle voorzien van glas-in-lood en hebben een tracering in Rayonnante stijl. De spitsboogvensters in de aanbouw hebben een vorktracering. De steunberen lopen door tot de dakrand en zijn voorzien van een natuurstenen neogotische beëindiging. De hoofdingang, met een dubbele houten deur, bevindt zich in het midden van de oostgevel in een uitgebouwd portaal onder een Tudorboog. Boven het portaal bevindt zich een balkon met tussen natuurstenen pijlers een gietijzeren balustrade en in de gevel een hoog drieledig kerkvenster met de tekens Alpha en Omega. In de nok, onder het op houten klossen iets overkragende dak, bevindt zich een oculus. De middenpartij wordt geflankeerd door een smal tweeledig kerkvenster in de zijbeuken. De lange zijgevels zijn behalve de uitbouw aan de zuidzijde identiek, met tussen de vijf steunberen hoge kerkvensters en onder de vensters aan de uiteinden lage deuren met cassetteprofilering. De uitbouw aan de zuidzijde heeft een plat dak met een omgaand decoratief gesneden houten hekwerk (vierpassen) tussen natuurstenen pijlers. De gevels worden hier geleed door gemetselde lisenen met aan de lange zijde in ieder muurveld een breed Tudorvenster met een vorktracering. In het midden bevindt zich nog de spitsboogvormige omlijsting van de hier oorspronkelijk aanwezige, maar inmiddels dichtgemetselde, hoofdingang tot de kerk. De toegang tot de aanbouw bevindt zich aan de oostzijde en bestaat uit een houten deur voorzien van een rondboog bovenlicht. De westelijk gesitueerde zeventiende-eeuwse toren is boven een vierkante plattegrond opgetrokken in gele IJsselsteen. De toren heeft een bredere onderbouw met op de hoeken schuin geplaatste steunberen en aan weerszijden lessenaardaken. In het midden van de voorgevel onder een rondboog een houten deur. In de rollaag bevindt zich een natuurstenen gevelsteen met 1660, het jaar van de bouw hierboven een in natuursteen gehouwen wapenveld en hier weer boven het wapen van Nederland. De eigenlijke toren telt twee verdiepingen met een tussenliggende omgaande cordonlijst: de balgenkamer van het orgel op de eerste verdieping heeft aan weerszijden twee blindbogen en ter hoogte van de luidzolder op de tweede verdieping bevinden zich galmgaten van de hier aanwezige grote en kleine klok. De toren wordt beëindigd door een achtzijdige ingesnoerde spits, bekroond door een koperen pijnappel met haantje. In het interieur worden de beuken van de kerk overwelfd door Tudorboogvormige tongewelven met stenen gewelfgraten en ribben, gedragen door 3 slanke, gietijzeren, achthoekige bundelpijlers met Corinthische kapitelen aan weerszijden van de middenbeuk. In de kerk bevindt zich een orgel in rijk gesneden kas met Hoofdwerk en Bovenwerk, in 1784 gemaakt door H.H. Hess. Bij de restauratie van 1983 werd een nieuw vrij Pedaal toegevoegd. Voorts bevinden zich in de kerk twee rouwborden uit 1721 en 1782 van respectievelijk de Ambachtsheer en Ambachtsvrouwe van Charlois, Cornelis Westduel en Wilhelmina den Hertig, twee oorspronkelijke predikantenborden en in de vloer van de kerktoren vijf grafzerken, allen afkomstig uit de oude kerk. In de toren klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van S. Butendiic, 15de eeuw, diam. 77,7 cm en een moderne klok. Mechanisch torenuurwerk, 17de eeuw, later voorzien van elektrische opwinding. [M1]

Waardering

Kerkgebouw, ter plaatse van een in oorsprong middeleeuwse voorganger, bestaande uit een zeventiende-eeuwse kerktoren, een kerkschip uit 1868 in neogotische stijl en interieuronderdelen, van algemeen belang uit architectuur- en cultuurhistorisch oogpunt alsook van belang vanwege situationele en beeldbepalende waarde voor de dorpskern van Oud Charlois.