Arnhemsestraatweg 12, Rheden
Omschrijving onderdeel 5
PAARDENSTAL uit 1922, naar ontwerp van de Dierense architect G.J. Uiterwijk.. De paardenstal ligt ten noorden van het landhuis in het bos. Het opvallende stalgebouw waarvan de architectuur overwegend beïnvloed is door het Rationalisme, vertoont in de detaillering invloeden van Berlage, onder andere de muur die de binnenplaats afscheidt en natuurstenen consoles waar de kapspanten op rusten. Naast zes paardenboxen bevat het gebouw een wasplaats, een remise, twee fouragekamers en een zolder. De plattegrond wordt gevormd door twee in elkaar geschoven rechthoeken respectievelijk bestaande uit een driebeukige stal met een overdekte binnenplaats met aan weerzijden paardenboxen en een wasplaats met remise voor de rijtuigen. Het stalgedeelte is een bouwlaag hoog. De brede en hoge middenbeuk ligt onder een wolfdak, de zijbeuken onder schilddaken. De wasplaats annex remise telt anderhalve bouwlaag en ligt onder een schilddak met aan de uiteinden ventilatiekappen in de vorm van schoorstenen. De daken zijn met gesmoorde platte Friese pannen gedekt. In het dak bevinden zich verschillende lage dakkapellen met meerdelige vensters. In het dakschild boven de achtergevel bevinden zich twee gemetselde schoorstenen. De voorgevel van de stal heeft een symmetrische indeling. De middenbeuk is aan voorzijde open, waarbij de binnenplaats van de weg gescheiden wordt door een lage gemetselde muur, waarin zich in het midden een dubbele houten poort bevindt. De poort is geplaatst tussen twee bakstenen kolommen, bekroond met hardstenen platen. De spanten van de kap rusten op hardstenen consoles. De lagere zijbeuken bezitten ieder een liggend venster. In de linkerzijgevel geheel links een driedelig liggend venster. In het hiernaast gelegen, iets hoger en risalerende geveldeel bevinden zich op de begane grond drie vensters met kruiskozijnen. Op de verdieping een dubbel zolderluik onder een klein overstekend zadeldakje met windveren. In het korte geveldeel een rechtgesloten dubbele houten poort. Boven de poort een kroonlijst op consoles. De hierop aansluitende gevel van het stalgedeelte bevat meerdere driedelige liggende vensters. Het linkerdeel van de rechter zijgevel heeft meerdere driedelige liggende vensters. het rechter geveldeel heeft op de begane grond twee vensters met kruiskozijnen. Op de verdieping een dubbel zolderluik onder een klein overstekend zadeldakje met windveren. In de achtergevel een venster en klapraampje. In een uitbouw drie vensters. Het gebouw bevat een aantal waardevolle interieuronderdelen. Hieronder valt de gaaf bewaarde overkapte en fraai gedetailleerde binnenplaats, de zes paardenboxen en de van een betegeling voorziene wasplaats en remise.
Waardering
PAARDENSTAL van algemeen belang
- wegens de ouderdom
- wegens het type
- als functioneel onderdeel van de historische buitenplaats
- wegens de ensemblewaarde
- wegens de interieuronderdelen
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
HISTORISCHE BUITENPLAATS VALKENBERG
Omschrijving complex:
De historische buitenplaats Valkenberg, gesticht in de tweede kwart van de 19de eeuw, ligt op de zuidoostelijke rand van het Veluwemassief langs de IJssel, ten westen van het dorp De Steeg De vroegste vermelding van het landgoed dateert van omstreeks 1544 wanneer Evert van Lintell en zijn vrouw Sophis verkopen aan Mente Haeck en haar zoon Wolter Vaick de helft van de Valckenborch. Verdere informatie tot aan de 19de eeuw ontbreekt. In het begin van de 19de eeuw komt het landgoed in bezit van mr. M. Westendorp, die het huis en waarschijnlijk ook het koetshuis laat bouwen. Van omstreeks 1869 tot 1899 is de Valkenberg in bezit van de familie Ruyssenaers. In 1901 wordt de plaats verkocht aan de heer Ten Cate Hoedemaker, die het op zijn beurt weer verkoopt aan mevrouw de douairière C.C. van Sminia -van Hoboken. Deze laatste schenkt in 1964 het landgoed aan het Rode Kruis. Sinds die tijd fungeert de Valkenberg als vakantieoord. Het huis heeft daardoor diverse ingrijpende verbouwingen ondergaan. Valkenberg ligt op een stuwwalhelling. Aan de flanken en aan de achterzijde bevindt zich een park met oprijlanen. Het park heeft een eenvoudige landschappelijke aanleg op basis van het zandlopermodel: het huis ligt bovenaan de heuvel, aan beide zijden ingesnoerd door boomgroepen; voor het huis ligt een grote, naar het IJsseldal glooiende weide, omzoomd door bosranden; achter het huis ligt een kleinere weide, ook door bos omgeven. Het park gaat over in het achterliggende bos van het nationale park Veluwezoom. Vanuit het huis was er vroeger een indrukwekkend uitzicht naar en over het rivierdal; dit uitzicht is inmiddels door de bouw van een fabriekscomplex verdwenen. Het park heeft geen vijvers of watergangen. Er is een lange moestuinmuur en restanten van een kleine neogeometrische rozentuin; vanaf de Arnhemsestraatweg, waar de portierswoning staat, loopt een gebogen oprijlaan langs de westrand van de voorwei naar boven naar het huis; als landschappelijk-visuele buffer zijn de weilanden ten westen van de voormalige moestuin in het beschermde gebied opgenomen.
Het complex wordt aan de westzijde begrensd door de Valkenbergerweg, aan de noordkant door bosgebied van derden, aan de oostkant door tuinen van derden en ten zuiden door de Arnhemsestraatweg.
De historische buitenplaats Valkenberg omvat de volgende onderdelen: HUIS (1), PARKAANLEG (2), PORTIERSWONING (3), TUINMUUR (4), PAARDENSTAL (5). Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.
Waardering
De historische buitenplaats Valkenberg is van algemeen cultuurhistorisch belang
- wegens met name de indrukwekkende karakteristieke plaatsing van het huis aan de bovenrand van de oplopende voorweide; deze situering is, gezien de aanzienlijke geaccidenteerdheid, voor Nederland uitzonderlijk te noemen
- wegens de regels van de Engelse landschapskunst deze zijn hier optimaal toegepast.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Paardestal(M) | Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Arnhemsestraatweg | 12 | – | 6991 AM | Rheden | – | BY | Ja |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | B | 1506 | – | Rheden |