Wat is werelderfgoed?

Werelderfgoederen zijn culturele of natuurlijke monumenten die mondiaal gezien uitzonderlijk en onvervangbaar zijn. Alleen als een monument is ingeschreven op de Werelderfgoedlijst van UNESCO mag het de titel Werelderfgoed dragen.

Werelderfgoed in Nederland

Nederland heeft 10 door UNESCO erkende werelderfgoederen:

  • Amsterdamse Grachtengordel
  • De Stelling van Amsterdam
  • De Waddenzee
  • Droogmakerij de Beemster
  • Ir. D.F. Woudagemaal
  • Molencomplex Kinderdijk-Elshout
  • Rietveld Schröderhuis
  • Schokland
  • Willemstad Curaçao
  • Van Nellefabriek in Rotterdam
Groningen

Subsidie

Rijksmonumenten die onderdeel uitmaken van een Nederlands werelderfgoed en geen woonhuis zijn, komen in aanmerking voor instandhoudingssubsidie. Bij het toekennen van subsidie hebben ze zelfs voorrang.

Voorlopige lijst

Het Werelderfgoedcomité van UNESCO beslist over uitbreiding van het Nederlandse aandeel op de Werelderfgoedlijst. Het Nederlandse kabinet draagt de erfgoederen wel voor. Deze komen op de Voorlopige Lijst te staan.
 

  • Eise Eisinga Planetarium in Franeker
  • Koloniën van Weldadigheid (o.m. Veenhuizen en Frederiksoord; samen met de Belgische koloniën Wortel en Merksplas)
  • Nieuwe Hollandse Waterlinie
  • Teylers Museum Haarlem
  • Plantagesysteem op West Curaçao
  • Sanatorium Zonnestraal in Hilversum
  • Het eiland Saba
  • De Romeinse Limes (samen met Duitsland)
  • Bonaire Marine Park

De Voorlopige Lijst is in 2011 door de staatssecretarissen van Cultuur (ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en van Natuur (ministerie van Economische Zaken) vastgesteld en bij het Werelderfgoedcomité ingediend. Deze erfgoederen worden in de periode 2016-2025 successievelijk voorgedragen.

UNESCO Werelderfgoedlijst

Een van de taken van UNESCO, de organisatie voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur van de Verenigde Naties, is de bescherming van culturele of natuurlijke monumenten met een uitzonderlijke, mondiale waarde.
In 1972 stelde UNESCO voor dat doel het Werelderfgoedverdrag op. Onderdeel van het verdrag is het maken van een lijst met de belangrijkste erfgoederen ter wereld: de UNESCO Werelderfgoedlijst. Op dit moment, begin 2015, telt deze lijst 1007 erfgoederen, waarvan 779 culturele, 197 natuurlijke en 31 gemengde sites.
Nederland ondertekende het verdrag in 1992 en werd daarmee één van de nu 190 landen die het verdrag hebben geratificeerd. Landen die zijn aangesloten kunnen erfgoederen voordragen voor de lijst. Het Werelderfgoedcomité van UNESCO beslist jaarlijks over de voordrachten die zijn ingediend.

Betekenis voor Nederland

Een plek op de UNESCO Werelderfgoedlijst is een internationaal teken van erkenning en waardering, een soort Michelinster voor natuurlijk en cultureel erfgoed. Met de bescherming wil UNESCO de erfgoederen veilig stellen voor toekomstige generaties, maar daarnaast is het ook goed voor toerisme en voor de economie.
Een plek op de lijst betekent ook een instandhoudingsplicht. Nederland rapporteert één keer per zes jaar over hoe het Werelderfgoedverdrag is uitgevoerd. In geval van verbouwplannen moet Nederland dit doorgeven aan het Werelderfgoedcomité. Dit comité beslist dan of de waarden van het monument door de verbouwing wordt aangetast. Is dat het geval en worden de plannen toch doorgezet, dan kan het comité het betreffende monument op de Lijst van Bedreigd Werelderfgoed plaatsen en uiteindelijk zelfs van de Werelderfgoedlijst verwijderen.

Werelderfgoed wereldwijd

Bekende werelderfgoederen zijn de piramides van Gizeh in Egypte, de Chinese Muur, het Great Barrier Reef in Australië, Machu Picchu in Peru, de Grand Canyon in de Verenigde Staten of het historische centrum van Praag.

Naar boven