Rijksmonumentale kerk wordt cultuurpaleis in Borger
Henk Eggens kwam al zeven jaar langs de leegstaande, rijks monumentale, Willibrordkerk in Borger. Een nieuwe bestemming zoeken voor het gebouw bleef hem maar bezighouden. Nu is de kerk een cultuurpaleis en Henk heeft nog meer in petto.
‘Ik woon al twintig jaar in Borger. En al zeven jaar reed ik langs die leegstaande kerk middenin ons dorp. Veertig jaar geleden al kwam deze kerk in handen van de gemeente Borger. De gemeente gebruikte de kerk als raadszaal en verder was de kerk nog in gebruik voor trouwen, rouwen en tot 2007 soms voor een kerkdienst. Onder andere door de gemeentelijke herindeling kwam er een eind aan het gebruik van de kerk door de gemeente. Het bestuurlijke centrum werd verplaatst naar een andere kern.’
Reuring
‘Ik ben met de gemeente om tafel gaan zitten, nadat ik in Heidelberg was geweest. Ik had daar gezien hoe er rondom de kerk handel werd gedreven. Daar was reuring! Dat wilde ik ook in Borger teweeg brengen. Het heeft even geduurd voor ik wist wat ik dan met die kerk in Borger zou kunnen. Nu ben ik zelf nogal van de muziek, dus ik bedacht dat dat ook in de kerk kon. Gelukkig bleken mijn ideeën mooi aan te sluiten bij de plannen van de gemeente. Alles kwam bij elkaar en dan kunnen dingen heel snel gaan.’
Dingen kunnen heel snel gaan
Dorpskern
‘De gemeente zat met de vraag hoe ze de dorpskern van Borger, waar de kerk deel van uit maakt, weer vitaal kon krijgen. We hadden samen zomaar een paar A 4-tjes volgeschreven met onze plannen voor het centrum. Op 5 november 2012 hebben we voor een paar honderd belangstellenden onze plannen gepresenteerd. Ik vertelde de mensen toen dat we op 1 januari zouden draaien en dat is, met stoom en kokend water, ook gelukt. Het was niet meteen zo groots als het nu geworden is. Ik heb wel meteen gezorgd dat het podium, het licht en het geluid helemaal goed voor elkaar waren. Ik heb hier alleen maar reversibele maatregelen genomen: de bar haal je er bijvoorbeeld zo weer uit. Monumentenzorg kon prima met mijn plannen uit de voeten, dus ik kon snel aan de slag. Het scheelde dat de kerk al lang een andere bestemming had gekend.’
Geen kerk meer
‘Niet iedereen was meteen blij met mijn plannen. Sommige mensen, die van vroeger uit een band hadden met de kerk, vonden een bar in de kerk echt niet kunnen. Ze verweten mij dat ik zomaar de kansel verwijderde, terwijl dat veertig jaar geleden al was gebeurd! Maar inmiddels is de stemming wel bijgedraaid. Mensen vanuit de kerkgemeenschap vieren hier nu gewoon verjaardag of huwelijksfeest. En de dominee drinkt hier zijn biertje. Hij zegt: ‘Dit is geen kerk meer, dit is een gebouw,’ en zo is het.’
De dominee drinkt hier nu een biertje
Fouten
Ik wist dat ik geen winst zou maken op de organisatie van de concerten. De verdienste zou dus moeten komen uit de horeca inkomsten. Daar heb ik in mijn plannen twee kardinale fouten gemaakt. Ik had er geen rekening mee gehouden dat zo’n podium niet meteen volle zalen trekt, je moet dat opbouwen. En ten tweede kwam ik erachter dat je programmering van invloed is op de hoeveelheid consumpties. Ons publiek komt voor de muziek. Ze drinken vooraf een kopje koffie en in de pauze nog iets en na het concert gaan ze naar huis. Toen ik dat in de gaten had, ben ik meteen met de gemeente in overleg gegaan voor een vergunning voor het houden van conferenties, trainingen etc. En ik vroeg een vergunning voor een terras. Ik heb toen een BV op moeten richten om een uitgebreide horecavergunning te kunnen krijgen. Een dergelijke vergunning mag namelijk niet aan een stichting verleend worden.’
Hypotheek verhogen
‘Een van de eerste activiteiten hier was een bijeenkomst over krimpgebieden in het Noorden. Ik mocht daar ook een presentatie geven over VANSLAG. Daardoor kwam ik in contact met een ambtenaar van de provincie Drenthe, die mij vertelde dat ik subsidie had kunnen krijgen voor de onrendabele top van mijn project. Ik had tot dan toe alles zelf gefinancierd. De bank wilde mij geen geld lenen voor mijn plannen. Toen hebben mijn vrouw en ik de hypotheek op onze woning verhoogd. Je maakt op een gegeven moment zo’n keuze, omdat stoppen geen optie meer is. ‘Too much invested to quit,’ zeggen we dan. Maar we deden het vooral omdat wij er in geloofden.’
Investeringen
‘De provincie wilde ons graag verder helpen, maar dat was lastig omdat het gebouw nog in bezit was van de gemeente. Wij hebben toen een stichting opgericht, die inmiddels eigenaar is van de kerk. Deze stichting heeft een laagrentende lening via het Restauratiefonds gekregen en subsidie van de provincie om nog een aantal verbeteringen uit te voeren. Met dat geld gaan we onder andere het energiegebruik terug dringen en de sanitaire voorzieningen verbeteren. Ik ben om tafel gegaan met een architect die ervaring heeft met het herbestemmen van maatschappelijk vastgoed. Hij zei iets belangrijks: ‘Doe alleen investeringen die ervoor zorgen dat je de exploitatie op orde krijgt.’ Daarom gaan we nu aanpassingen doen, die maken dat we meerdere activiteiten tegelijkertijd kunnen organiseren.’
Ik ben geen ondernemer, ik ben ondernemend
Creëren
‘Ik ben geen ondernemer, ik ben ondernemend. Ik wil iets creëren, dat gaat voor mij boven het zakelijke belang, ik zit hier voor de reuring en ik wil iets toevoegen. Wat we hier straks nog gaan bouwen, doen we met hout uit de omgeving, met mensen uit de omgeving en met leerwerkplekken. Uiteindelijk komt hier iets heel bijzonders te staan. Nu komen mensen hier naartoe voor de muziek. Er komen hier zelfs mensen uit Hannover en Hamburg. Wij hebben hier artiesten, die ook in Paradiso staan. Dan ligt Borger voor de Duitsers net iets dichter bij. Straks wil ik dat mensen ook komen voor het gebouw. Zoals mensen naar Bilbao gaan voor Guggenheim, zo wil ik straks hier ook bussen vol toeristen naar Borger krijgen. Dat klinkt ambitieus, maar daar is niets mis mee.’