Inleiding

Het op een driesprong in het beschermde stadsgezicht gesitueerde POST- EN TELEGRAAFKANTOOR aan de Zuidersingel is gebouwd in 1895 ter vervanging van het te klein geworden kantoor aan de Brink. Het is ontworpen door Rijksbouwmeester C.H. Peters in een karakteristieke, aan de gotiek en de renaissance verwante neo-stijl, die naam zou maken als "postkantorengotiek". Het vrijstaande kantoor is gebouwd door aannemer K. Otten uit Meppel naar het vierde ontwerp dat Peters voor het gebouw maakte. Het postkantoor behield zijn oorspronkelijke functie tot 1972. Het interieur is gewijzigd en valt buiten de bescherming.

Omschrijving

Het gebouw is opgetrokken in bak-, verblend- en natuursteen vanuit een onregelmatige plattegrond. Het heeft een verdieping onder met leien (maasdekking) gedekte en beklede zadel- en schilddaken met slanke, met leien gedekte en beklede houten dakvenstertjes met zinken pironnen. De gevels zijn voorzien van een trasraam, zandstenen speklagen, sierankers, met leien beklede daklijsten en diepliggende rechtgesloten T-vensters met zandstenen afzaat aan de geglazuurde onderdorpels en baksteenmozaieken in de boogtrommels. De rechte gevels worden beëindigd door uitgemetselde spitsboog-friezen van verblendsteen, de tuitgevels zijn voorzien van deklijsten van verblendsteen. De noordelijke gevel (Torenlaan) is voorzien van een licht risalerende tuitgevel met kraagstukken aan de schouderaanzet en klimmende friezen van driepasbogenen een tuitbekroning in de vorm van een schilddragende leeuw. Rechts van de tuitgevel bevindt zich een onder lessenaardak staand gedeelte met krimpen van verschillende hoogte, met uitkragende schouderstukken. De twee entreepartijen hierin zijn voorzien van hardstenen stoepjes, verblendstenen archivolten en segmentboogvormige afsluitingen. De rechtgesloten paneeldeuren staan onder een hardstenen kalf en een bovenlicht dat is samengesteld uit drie met glas-in-lood ingevulde driepasboogramen. In de gevelvlakken tussen de entrees zijn twee blinde vensters (nissen) met driepasboog geplaatst. De rand boven het lessenaardak is voorzien van een tandlijst, die doorloopt over het vijfzijdige, op de driesprong georienteerde avant-corps met glas-in-lood in de centrale travee. Deze voorsprong heeft een steile, concaaf gewelfde kap met zinken piron. De lange gevel aan de Zuidersingel is voorzien van een risalerende tuitgevel als aan de Torenlaan, maar met een uit drie ronde rookkanalen samengestelde schoorsteenschacht op de nok terwijl de leeuw op de tuit ontbreekt. De uitbouwtjes links hiervan hebben een plat dak. De boogtrommels boven de vensters van het vier traveeën brede gedeelte met een gevelrand van dubbele muizetand onder schilddak met zinken pironnen rechts van de tuitgevel zijn ingevuld met eenvoudige baksteenmozaieken. Het ervoor staande, verdiepingloze gedeelte met plat dak bezit nog de originele kopgevels, maar de langgevel is vernieuwd in een sobere, aan de oorspronkelijke stijl verwante bouwtrant. De hoger opgaande topgevel van de hoofdvorm aan de oostelijke zijde is voorzien van klimmende driepasboogfriezen aan weerszijden van een middenliseen die uitloopt in een schoorsteenschacht die is samengesteld uit drie ronde rookkanalen. De lagere uitbouw onder zadel-dak aan de oostgevel heeft een kopgevel met rechtgesloten vensters onder segmentbogen met mozaiekinvulling. De deklijsten van de tuitgevel zijn van rode verblendsteen. De lage tuit wordt bekroond door een dubbele pijp. De beëindigingen van de rechte gevels zijn voorzien van een lijst met dubbele muizetand.

Waardering

Het voormalige Post- en Telegraafkantoor is een mooi en zeer karakteristiek voorbeeld van een gebouw in de stijl van de zogenaamde postkantoren-gotiek, dat is gebouwd door een landelijk bekende architect. Behalve architectuurhistorisch waardevol is het zorgvuldig vormgegeven gebouw ook zeer beeldbepalend gesitueerd op een driesprong, waardoor het ook van grote stedebouwkundige waarde is. Het pand maakt tevens deel uit van het beschermde stadsgezicht Assen.