Inleiding

Op een terp gelegen vrijstaande Nederlands Hervormde kerk uit 1861 naar ontwerp van P.J. Hamer gebouwd in een sobere op het neo-classicisme geïnspireerde bouwstijl. De kerk is gesitueerd aan een voorplein, zuidelijk van de kerk bevindt zich het dorpsplein. Aan de Osdorperweg geven twee, aan weerszijden van de kerk gelegen, smeedijzeren hekwerken toegang tot het rond de kerk gelegen kerkhof dat wordt omsloten door een beukenhaag. De kerk is op het oosten georiënteerd en werd gebouwd ter vervanging van een ouder kerkgebouw uit 1664. NB Bij de restauratie van 1960 is de toren gesloopt, deze werd in 1965 in de oorspronkelijke vorm herbouwd.

Omschrijving

In baksteen opgetrokken zaalkerk op rechthoekige plattegrond onder een met beverstaartpannen belegd zadeldak met in het oosten een driezijdig gesloten door een tentdak overwelfde consistoriekamer en westtoren op vierkante grondslag bekroond door een achtzijdige opengewerkte lantaarn met een achtzijdige naaldspits. De voor- en zijgevels worden harmonieus geleed door ijzeren rondboogvensters en zijn voorzien van een witgeschilderde roedenverdeling, natuurstenen onderdorpels en een spaarzame maar zorgvuldige geveldetaillering bestaande uit onder meer lisenen, rondboogfriezen en bloktandlijsten. Geaccentueerde hoekpilasters met spaarnissen en natuurstenen pinakels die in de westgevel nog aanwezig zijn. Tegen de oostzijde de consistoriekamer bestaande uit een travee waar zich een zijingang bevindt en een driezijdige afsluiting met meerruits getoogde vensters. In de gesloten oostgevel van het schip een nadien met bakstenen gevuld rondvenster met bakstenen omlijsting. De westgevel wordt gedomineerd door een centraal voor het schip geplaatste hoog oprijzende toren met drie geledingen en naaldspits. Aan weerszijden van de toren vlak uitgevoerde zijtraveeën met rondboogvensters. Hoekpilasters met natuurstenen cordon- en kroonlijst waarop vierzijdige pinakels zijn aangebracht. De zijgevels worden geleed door vijf rondboogvensters en afgesloten door een bakstenen tandlijst.

Rondboogvormige entree in de westtoren, geaccentueerd met een geprofileerde gestucte rondbooglijst op sierconsoles en bestaande uit een dubbele houten deur met bovenlichten. De eerste geleding van de toren is verder vlak uitgevoerd. Op de scheiding met de tweede geleding een natuurstenen cordonlijst. Deze geleding heeft aan drie zijden spaarvelden met lisenen, rondboogfriezen en consoles. Bovenin de spaarvelden een klein roosvenster met bakstenen omlijsting. Aan de westzijde bevindt zich op dit niveau nog een rondboogvenster. Op de vierzijdige toren, die wordt afgesloten door een natuurstenen kroonlijst, is de achtzijdige open lantaarn op zuiltjes geplaatst waartussen rondboogvormige galmopeningen met aan vier zijden een uurwerk; op de aanzet van de achtzijdige naaldspits frontalen. De spits eindigt in een piron en torenkruis met vergulde torenhaan. In het inwendige wordt het eenbeukige rechthoekige schip - met overwegend grijsgroen geschilderd interieur en onderdelen - overspannen door een in het zicht gelaten houten gordingenkap bestaande uit zes spanten met tussenbalk, waarop het witte cassetteplafond met grijsgroene cassetten rust. Tegen de wanden driehoekspanten met tussenbalk, middenstijl en schoren. De overige vier spanten zijn hangspanten met decoratieve sluitstenen die verbonden zijn door witte trekstangen. De spanten rusten op bewerkte consoles waarvoor de kroonlijst langs de wanden inspringt. Op de vloer grijze plavuizen. Tegen de westwand bevindt zich een orgelgalerij rustend op twee gietijzeren zuilen. In de gesloten houten westwand zijn twee paneeldeuren naar de voorhal waar onder meer de trapopgang naar de orgeltribune is. Een tweetal paneeldeuren aan de oostzijde van het schip geven toegang tot de consistorieruimte. Tot de inventaris van de kerk behoren onder meer nog interieurstukken uit de vroegere kerk. Een rijk gesneden eikenhouten kansel met klankbord tegen de oostwand van het schip met zeszijdige kuip en zeszijdige voet met ionische pilasters (XVIIb-c), messing lezenaar en rechte kanseltrap met gietijzeren balusterstijlen. Een vrijstaande lezenaar op standaard met wapen gedateerd '1664'. Langs de wanden van het schip acht vaste houten banken en twee luifelbanken aan weerszijden van de kansel tegen de zijwanden daterend uit 1861. Drie zeventiende eeuwse koperen kaarsenkronen in het schip met houten schildjes met de wapens van Amsterdam en Sloten. Eenklaviers balustradeorgel bekroond met musicerende engelen, blijkens de signatuur vervaardigd door H. Knipscheer te Amsterdam, daterend uit 1851 en afkomstig uit de vroegere kerk. Het rond de kerk gelegen kerkhof wordt afgesloten door twee smeedijzeren hekwerken met tralies. Op het kerkhof bevinden zich enkele graven omgeven met gietijzeren hekwerken uit de tweede helft van de negentiende eeuw.

Klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van W. en J. Moer, 1516, diam. 77,1 cm. Mechanisch torenuurwerk, later voorzien van niet beschermde synchroonmotor.

Waardering

Zaalkerk met toren en bijbehorende interieuronderdelen en kerkhofhekwerken van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische betekenis. Van situationeel belang vanwege het markante silhouet van de kerk.