Nieuw-Loosdrechtsedijk 21, Loosdrecht
HISTORISCHE TUIN-EN PARKAANLEG.
Op de uit 1850 daterende Militaire en Topografische kaart staat een huis aangegeven, tamelijk ver van de dijk gebouwd, een tuinaanleg is er niet op aangegeven, evenmin bos. Pas op de kadastrale kaart die verkend is in 1872, herzien is in 1902 en 1906, en gedeeltelijk herzien tot 1920, zijn het huis, de oranjerie, de tuinmanswoning en nog enkele andere, nu verdwenen opstallen, te zien; ook de lusvormige oprijlaan vanaf de Nieuw Loosdrechtsedijk, het wandelpad en de vijver, boomgroepen en mogelijk boomcoulissen zijn te onderscheiden. Kenmerkend voor de aanleg in deze tijd is de openheid; deze openheid blijft aan de westzijde tot 1946, en langs de zuidelijke zichtas tot 1977 gehandhaafd, dat tonen de Topografische kaarten van 1946, 1957, 1967 en 1977.
De kenmerken van de landschappelijke aanleg van Eikenrode zijn de "lus"vormige oprijlaan naar het huis met als accent de daarin bijeen geplaatste vijf bruine beuken, ruim honderd jaar oud, in een overigens open ruimte met rododendrons omzoomd; op de top van de nabij de langgerekte vijver opgeworpen heuvel groeien eiken; voorts de vijver met geaccidenteerde in golvende lijnen verlopende oevers, en de kleine ronde vijver, als ook de zichtassen vanuit het huis in vier windrichtingen, respectievelijk naar het westen over de min of meer open ruimte naar de Nieuw Loosdrechtsedijk en de oprijlaan, alsmede naar het noordwesten richting oranjerie, naar het zuiden in de richting van het Zwarte Pad en naar het oosten over de slingervijver. De restanten van de daarbij voorheen aanwezige ijskelder, en de bij de oostgrens gelegen grafkapel vormen belangrijke bouwkundige toevoegingen, die de cultuurhistorische waarde nog verhogen. In het park ten oosten van het huis om de slingervijver - zijn vele bijzondere bomen geplant; waaronder Mammoethboom (één exemplaar is plusminus 130 jaar oud), Japanse ceder, moerascypres, Taxus baccata Fastigiata, Tulpenboom en Amerikaanse eik, en ook bij de grafkapel en de oranjerie treft men een grote variëteit aan bijzondere conifeersoorten aan, die deels nog uit de tijd van Hacke dateren; de slingerpaden in dit deel zijn voor het merendeel met oude beuken aan weerszijden beplant; aan de uiterste oostzijde bij de moestuin bevindt zich een rij eiken; coniferen bevinden zich aan de noordzijde vanaf de oranjerie tot de plaats van de vroeger koepel; aan de zuidzijde van het gazon eveneens coniferen; nabij het huis aan de zuidwestzijde een groep van acht lindebomen; aan de zuidoostzijde een bruine beuk, en aan de noordoostzijde een groene beuk; langs de zuidzijde van de buitenplaats voert zowel een door beuken omzoomd pad naar de dijk, als een eikenlaan. Wat de structuur en de inrichting betreft is het park in grote trekken bewaard gebleven. De zichtassen vanuit het huis zijn bewaard, hoewel op enkele plaatsen dichtgegroeid, de oprijlaan is voor het grootste deel nog herkenbaar, de slingerpaden en de oude vijvers zijn nog aanwezig, en het bomenbestand heeft, hoewel enkele exemplaren zijn geveld en het bos in zijn geheel is verwaarloosd, een grote landschappelijke waarde.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Tussen het gemeentehuis van Loosdrecht en de Hervormde kerk gelegen historische buitenplaats Eikenrode. De eerste kaart die het huis van de buitenplaats Eikenrode op de huidige plaats weergeeft is de omstreeks 1850 uitgebrachte Militaire en Topografische kaart; het huis bevindt zich aan de oostzijde van de Nieuw Loosdrechtsedijk; vanaf 1881 laat de Topografische kaart ook een parkaanleg zien met een lusvormige oprijlaan, een slingerpad naar een slingervijver en verschillende boomgroepen alsmede een moestuin; de naam van de er tegenover gelegen buitenplaats Nooitgedacht - eveneens aan de Nieuw Loosdrechtsedijk - is vanaf 1850 op de kaart aanwezig, de naam Eikenrode komt daarop echter niet voor. Het huidige hoofdgebouw is in 1845 gebouwd door bouwmeester J. Streefkerk in opdracht van dr. Jan Conrad Hacke, die zich na 1856, het jaar waarin hij de ambachtsrechten op Loosdrecht en Mijnden verwierf, Hacke van Mijnden kon noemen. Hacke was zeer geinteresseerd in kunst en literatuur, hij vertaalde Dante's Divina Commedia en had o.a. contact met mevrouw Bosboom-Toussaint en Potgieter.
Het huis is gesitueerd met de voorgevel op het westen ongeveer in het midden van de buitenplaats op een rechthoekige plattegrond (met aan de achterzijde een erkeruitbouw) en bezit tweeëneenhalve bouwlaag onder een plat dak.
Het huis verkeert in authentieke staat. Ten noorden van het huis bevindt zich de contemporaine oranjerie annex koetshuis, koetsierswoning en paardenstal en ten oosten de uit om streeks 1860 daterende familiegrafkapel. Een uit het einde van de 19de eeuw daterende tuinmanswoning, die in de zuid-oost hoek van het park stond, werd tussen 1967 en 1977 afgebroken. Vlakbij deze woning bevond zich de moestuin; een gedeelte van de tuinmuur resteert. Nabij de Nieuw Loosdrechtsedijk was een uit omstreeks 1850 daterende koepel in de vorm van een zgn. Turkse tent aanwezig; naar verluidt is deze rond 1930 afgebroken,
Het omringende park is na 1845, volgens familieleden door tuinarchitect J.D . Zocher Jr. (1791-1870) in landschapsstijl aangelegd, en bestaat uit een open ruimte voor, achter en opzij het huis, waaromheen een door slingerpaden doorsneden bosaanleg. De belangrijkste bestanddelen van het park bestonden, volgens de topografische kaart van 1881, uit open ruimten met boomgroepen. Voorts waren belangrijk de oprijlaan in "lus"-vorm vanaf de Nieuw Loosdrechtsedijk naar het huis - deze oprijlaan is volgens de Topografische kaart uit 1896 dan reeds verhard - een wandelpad naar de oostelijk van het huis gelegen langgerekte vijver en die vijver, waarbij een (thans ingestorte) ijskelder, die volgens de overlevering gedekt was met een glazen koepel; op de Topografische kaarten van 1946 en 1957 komt naast de langgerekte vijver een heuvel (opgeworpen na het graven van de vijver?) voor; deze kaarten geven ook een wandelpad te zien dat leidt naar het noordoosten; een tweede min of meer ronde vijver, noordelijk van de langgerekte vijver, staat pas aangegeven op de Topografische kaarten van 1967 en 1977. Ook zijn belangrijk de zichtassen in oostelijke richting over de vijver, in zuidelijke richting naar het Zwarte Pad en in westelijke richting over de oprijlaan en de recent toegevoegde vijver voor het huis naar de Nieuw Loosdrechtsedijk, alsmede die in noordwestelijke richting naar de oranjerie; tevens zijn van belang het wandelpad naar de langgerekte vijver. de opgeworpen heuvel, de ronde vijver en het wandelpad daarheen, alsmede de grafkapel. De historische aanleg van Eikenrode wordt omsloten door de Nieuw Loosdrechtsedijk in het westen, het St. Annapad in het noorden, de kadastrale percelen 5791 en 3878 in het oosten, en in het zuiden het wandelpad dat wordt aangeduid als het Zwarte Pad. De moestuin is thans voor de bescherming van ondergeschikte betekenis. Tevens geldt dit voor het restant van het kassencomplex.
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven.
De historische buitenplaats is in cultuurhistorisch opzicht van algemeen belang, vanwege:
- het neo-classicistische hoofdgebouw, waarvan de vorm, het inwendige en de gevels karakteristiek zijn voor de tijd van ontstaan; dat typologisch waardevol is alsmede zeldzaam en authentiek, en visueel de kern van de buitenplaats vormt;
- de historische tuin- en parkaanleg in landschapsstijl, die uit het midden van de 19de eeuw dateert en die met de centrale ligging van het hoofdgebouw en met de zichtassen in vier windrichtingen (oost, zuid, west en noordwest) respectievelijk naar de vijver, naar het Zwarte Pad, naar de dijk met de oprijlaan en naar de oranjerie c.a. de wandelpaden naar de vijvers, respectievelijk de grafkapel tot een zeer geslaagde, verwaarloosde maar in structuur goed bewaarde, landschappelijke compositie is gesmeed met een sterke uitstraling in het overigens niet beboste gebied aan de noord-, oost en zuidzijde;
- de neo-classicistische oranjerie c.a. en de architectuurhistorisch waardevolle familiegrafkapel geven tezamen met het huis een goed beeld va n de bebouwing van een middelgrote Nederlandse buitenplaats uit omstreeks 1845.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nieuw-Loosdrechtsedijk | 21 | – | 1231 KL | Loosdrecht | – | BY | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | C | 6249 | – | Loosdrecht |
– | C | 6764 | – | Loosdrecht |
– | C | 6763 | – | Loosdrecht |
– | C | 6462 | – | Loosdrecht |
– | C | 4508 | – | Loosdrecht |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1872 | 1872 | – | vervaardiging |