Inleiding

LANDHUIS Saxenburg, hoofdonderdeel van het complex "Saxenburg", gebouwd in 1919 naar ontwerp van J.W. Hanrath in op Hollands baksteenclassicisme en op Engelse landhuisstijl geïnspireerde trant.

NB Het exterieur heeft diverse wijzigingen ondergaan, onder meer in de erkers aan de tuinzijde, de aanbouw tegen de noordoosthoek en de situering van het venster ten behoeve van het trappenhuis in de noordgevel. De aanbouw tegen de noordoosthoek is gewijzigd. Het interieur is alleen in structuur herkenbaar gebleven. De in oorsprong bijbehorende garage ten noordoosten van de villa is gesloopt.

Omschrijving

Het LANDHUIS is gebouwd op vrijwel rechthoekige plattegrond, grotendeels symmetrisch ingedeeld met vertrekken gegroepeerd aan weerszijden van een gang, die in het midden doorbroken wordt door een loodrecht daarop geplaatste hal. Het muurwerk is opgetrokken uit rode baksteen in Vlaams verband, met een licht naar voren springende plint van paarsrode klinkers, afgedekt door een rollaag. Alle schuin oplopende gevelvlakken zijn onder de dakrand voorzien van vlechtingen. Het huis bestaat uit drie bouwlagen, waarvan de tweede gedeeltelijk en de derde geheel zijn ondergebracht in een groot met riet gedekt zadeldak, met wolfseinden aan de zijkanten (noord en zuid) en aan de onderzijde voorzien van een omlopende houten lijst op klossen.

Bij de voor- en achtergevel is de kap ver naar beneden doorgetrokken, in het midden evenwel doorbroken door een uitgebouwd gedeelte onder zadeldak met een dakkapel aan weerszijden; alle drie eveneens met riet gedekt. Aan de onderzijde van de dakkapellen is een dubbele panstrook aangebracht. De nok van het dak wordt door twee schoorstenen doorbroken.

Het huis wordt in alle gevels voor het merendeel geleed door rechthoekige, verticaal geplaatste vensters - met of zonder bovenlicht en door roeden onderverdeeld (glas-in-lood) -, die enkel-,twee-, drie- of meervoudig voorkomen, bekroond door een strek en voorzien van luiken.

De voorgevel (oost) bevat in het midden de licht naar voren springende hoofdingang. Deze bestaat uit een deur met aan weerszijden en in de zijgevelvlakken een klein raam. De deur is te bereiken via treden tussen twee loodrecht op de gevel geplaatste bakstenen borstweringen. De ingangspartij wordt aan de bovenzijde afgesloten door een luifel.

Ter weerszijden van de ingang bevindt zich een klein, verticaal in tweeën gedeeld raam en voorts links een kruiskozijn, rechts een driedelig raam met bovenlicht. De uitgebouwde bijkeuken, van één bouwlaag onder rieten schilddak, heeft in de oostgevel een raam en een deur, te bereiken via treden tussen twee borstweringen.

Boven de hoofdingang is het gevelvlak naar boven doorgetrokken, voorzien van een verticaal in tweeën gedeeld raam ter weerszijden van een kruiskozijn. De dakkapellen hebben zowel voor als achter (west) elk twee ramen.

De achtergevel is geheel symmetrisch ingedeeld met in het midden een dubbele deur voorzien van glas-in-lood en aan weerszijden daarvan een enkele deur en een trapeziumvormige erker. De deuren komen uit op een terras vanwaar treden leiden naar de lager gelegen tuin. In het midden, boven de achteruitgang, is het gevelvlak naar boven doorgetrokken, evenwel vergeleken met het gelijkvormige bouwonderdeel aan de voorzijde, een stuk teruggelegen, zodat een balkon is gecreëerd waarop een dubbele deur opent met aan weerszijden een raam. Aan de buitenzijde wordt het balkon afgesloten door een houten balustrade, welke door vier houten stijlen met de bovengelegen houten geveltop verbonden zijn. In de geveltop bevindt zich een klein raam.

De linkerzijgevel (zuid) heeft op de begane grond twee kleine ramen, het linker tweedelig, en een erker; op de verdieping een verticaal in tweeën gedeeld raam met aan weerszijden een tweedelig venster, en in de kap, te midden van een houten betimmering, twee tweedelige vensters.

De rechterzijgevel (noord) heeft links in de uitgebouwde bijkeuken drie ramen, in het midden twee tweedelige ramen boven elkaar, en rechts een groot driedelig raam dat later is aangebracht ter vervanging van een klein raam met luik; op de verdieping links en rechts een tweedelig raam en in de kap een strook van drie ramen naast elkaar. De bijkeuken heeft in de westgevel nog een tweedelig raam.

Waardering

Het landhuis "Saxenburg" is van algemeen belang als hoofdonderdeel van het complex "Saxenburg" en wegens architectuur-, cultuurhistorische en typologische waarde als representatief voorbeeld van een villa uit het eerste kwart van de 20ste eeuw in sobere baksteenbouw, geïnspireerd op de Hollandse 17de- en vroeg 18de-eeuwse bouwkunst, gecombineerd met Engelse stijl-elementen. Tevens van belang als representatief onderdeel uit het oeuvre van architect J.W. Hanrath.