Inleiding

Voormalige MONTESSORISCHOOL voor het voorbereidend en lager onderwijs, in l930 uitgevoerd naar functionalistisch ontwerp van architect J.H. Groenewegen (l901-l958) in opdracht van de vereniging "De Bloemendaalsche Montessorischool".

De voormalige Montessorischool is gesitueerd in de villawijk Hartelust, aangelegd vanaf l900, en wordt omgeven door een tuin die vanaf de weg onder meer is te bereiken via een hek tussen twee witgeschilderde borstweringen met grijze plint. Vanaf dit ENTREEHEK, dat eveneens onder de bescherming valt, loopt een pad recht naar de hoofdingang van het voormalige schoolgebouw. De toepassing van een zadeldak was een concessie aan de gemeentelijke welstandscommissie, aangezien deze een plat dak beschouwden als aantasting van het landelijk karakter van de omgeving.

N.B. Oorspronkelijk had de school op de begane grond een lokaal voor kinderen tussen 3 en 6 jaar en boven een lokaal voor de leeftijdsgroep tussen 6 en l2. In l936 werd de school aan de zuidoostzijde uitgebreid met een cirkelvormige uitbouw waarin een lokaal werd ondergebracht ten behoeve van het voorbereidend onderwijs, zodat men het hoofdgebouw uitsluitend voor het lager onderwijs kon gebruiken. Dit was noodzakelijk geworden door de toename van het aantal leerlingen. Op de begane grond van het hoofdvolume is de rechter deur- en raampartij ten behoeve van de aanbouw verwijderd.

In 1938 werd de verdieping tot een woning ingericht en in l981 werd de gehele school tot woonhuis verbouwd. Bij deze laatste wijziging is de vleugel uit l936 gesloopt en vervangen door een veel kleinere, eveneens halfcirkelvormige aanbouw. Tevens zijn aan de achterzijde van het hoofdvolume, eerst op de begane grond, daarna op de verdieping de vierdelige door tweedelige deuren vervangen.

Door bovengenoemde wijzigingen is de monumentale waarde van het pand evenwel niet geschaad; met name het exterieur is grotendeels gaaf bewaard gebleven.

Omschrijving

De voormalige Bloemendaalse Montessorischool is gebouwd op vrijwel vierkante plattegrond met een halfcirkelvormig uitgebouwd trappenhuis aan de noordoostzijde, en opgetrokken met behulp van een gewapend betonskelet, witgepleisterde bakstenen wanden met donkergrijs geverfde plint en grote oppervlakten glas in smal geprofileerde stalen kozijnen.

Het gebouw bestaat uit twee bouwlagen onder een licht hellend zadeldak met nok evenwijdig aan de weg, bedekt met mastiek en voorzien van overstekende goten aan de noord- en zuidzijde en enkele lage schoorstenen.

Het uitgebouwde trappenhuis gaat minder hoog op, eindigt onder de vensterstrook in de noordgevel, en is plat afgedekt.

De deur- en vensterpartijen bestaan uit gestandaardiseerde onderdelen van glas in stalen kozijnen. In alle gevels komen voor: smalle vensterstroken met vier liggende steekramen naast elkaar; hetzij afzonderlijk, hetzij als bovenlicht van vier deur- of vier raamkozijnen (waarbij de deuren langer zijn, dat wil zeggen, verder naar beneden doorlopen dan de ramen). De grote vensters in de zijgevels hebben een gelijkvormige strook zowel boven als onder een reeks van vier staande ramen.

Aan de voorzijde (noord) springt de gevel ter hoogte van de begane grond terug waardoor een overdekt terras is gecreëerd - oorspronkelijk wachtruimte voor de ouders. Bij de verbouw tot woonhuis zijn zowel de vloer- en wandtegels, als de banken die langs de wanden waren aangebracht verwijderd. Het terras wordt aan de noordzijde afgesloten door een borstwering.

De noordgevel bevat op de begane grond in het midden de hoofdingang. Deze bestaat uit een dubbele deur van glas in stalen kozijnen. Aan weerszijden van de hoofdingang is een vensterstrook aangebracht van ramen met bovenlichten, links in het midden doorbroken door een betonnen kolom, rechts gevat tussen twee gelijkvormige kolommen. Het linker deel van de linker vensterstrook gaat zonder onderbreking over in de glazen wand van het halfcirkelvormig uitgebouwde trappenhuis. Op de overgang van de halve cirkelvorm naar het hoofdvolume wordt de glazen wand van de begane grond in een smalle verticale strook naar boven verlengd, waar deze aansluit op de horizontale strook die in het bovenste deel van het trappenhuis is aangebracht.

De westelijke zijgevel bevat zowel op de begane grond als op de verdieping twee grote raampartijen, het linker op de begane grond en het rechter op de verdieping zijn boven elkaar gelegen.

De oostgevel had oorspronkelijk zowel op de begane grond als op de verdieping één vensterpartij gelijkvormig aan die in de westgevel, met rechts daarvan op de begane grond twee en op de verdieping één smalle, horizontale strook. Op de verdieping is deze strook bij de verbouw tot woonhuis naar beneden verlengd en identiek geworden aan het naastgelegen raam. Op de begane grond zijn de stroken verwijderd, evenals de ramen in de aan de noordoostzijde uitgebouwde berging en de vensterstrook in het onderste deel van het trappenhuis.

Aan de achterzijde (zuid) springt de begane grond een stuk naar voren. Het dak hierboven fungeert als balkon voor het bovengelegen lokaal (dat in l981 tot drie slaapkamers is verbouwd). Zowel op de achtertuin, als op het balkon openen recht boven elkaar gelegen deur- en raampartijen (in oorsprong op elke verdieping drie). Oorspronkelijk had elke partij een vierdelige harmonicadeur van glas in stalen kozijnen met een strook van vier steekramen daarboven. Het entreehek aan de voorzijde (noord) bestaat uit een hek tussen twee witgeschilderde borstweringen met grijze plint.

Waardering

De voormalige Montessorischool met entreehek is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde en typologische waarde als representatief voorbeeld van het Nieuwe Bouwen, waarvoor de functioneel bepaalde vormgeving en indeling van het gebouw - met accent op hygiëne, openheid en toetreding van licht en lucht - en de toepassing van voor die tijd moderne materialen en technieken en gestandaardiseerde, industrieel vervaardigde onderdelen kenmerkend zijn; als vroeg voorbeeld van een voor die tijd nieuw type schoolgebouw, namelijk de openluchtschool-voor-het-gezonde-kind, waarbij tevens aansluiting is gezocht bij de vernieuwingen in het onderwijs door de Montessori-methode; vanwege de gaafheid van hoofdvorm, detaillering en oorspronkelijke bouwmaterialen; tevens van grote betekenis binnen het oeuvre van J.H. Groenewegen, die behoorde tot de oprichters van de Functionalistische Amsterdamse architectuurgroep "de 8".