Gosschalklaan 12, Amsterdam
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Inleiding
Ketelhuis, onderdeel van het complex Westergasfabriek Het zogenaamde ketelhuis 9 stamt uit 1885 en diende voor de verwarming van de drie nabijgelegen gashouders en de bazenwoningen.
In de loop der tijd heeft het gebouw een aantal ingrijpende wijzigingen ondergaan. De schoorsteen is verwijderd en in de noordgevel is een groot raam geplaatst. De noordelijke travee is thans van de rest van de ruimte afgescheiden door een muur, waarbij aan weerszijden in de buitengevel een deur is geplaatst. In de ruimte is een plafond aangebracht. In de zuidelijke travee zijn dubbele deuren geplaatst, terwijl de toegang in de zuidgevel is verdwenen. Bij dit alles zijn de oorspronkelijke ramen dichtgemetseld dan wel vervangen door nieuwe exemplaren en hebben de dakkapellen plaats gemaakt voor twee grote legramen in de lange dakvlakken.
Omschrijving
Het rechthoekige gebouw heeft een schilddak met een eenvoudige houten kapconstructie en is oorspronkelijk aan de noordzijde verbonden met een schoorsteen. Het exterieur wordt gekenmerkt door een afgewogen compositie en detaillering met lisenen, spaarvelden met daarin hooggeplaatste getoogde vensters, natuurstenen banden en een doorlopend fries bestaande uit tandlijsten en met de gootklossen corresponderende natuurstenen blokken. Op het dak bevond zich een zestal driehoekige dakkapellen die thans zijn verdwenen.
Waardering
Voormalig ketelhuis van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het complex Westergasfabriek.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
V.M. WESTER-GASFABRIEK, een complex van (industriële) gebouwen, opgetrokken in hardrode baksteen afgewisseld met versieringen in gele baksteen of natuursteen, in eerste aanleg uitgevoerd in 1883-85, in hoofdzakelijk op de Hollandse Renaissance geïnspireerde eclectische stijl, naar ontwerp van I. Gosschalk, ten behoeve van de toenmalige Imperial Continental Gaz Association, bestaande uit - volgens oorspronkelijke bestemming aangegeven - een zuiveringsgebouw met regeneratielokalen; een regulateurshuis annex cokeskantoor; een vrijstaande ingenieurswoning, bestemd voor de directeur; een werkplaatsen- en kantoorgebouw met aangebouwde assistent-ingenieurswoning; een machinegebouw; twee meterhuisjes; een ketelhuis; twee bazenwoningen; het ketelhuis 9; een later toegevoegde op een bakstenen fundering in 1902-03 opgetrokken gashouder van 100.000 m(3) inhoud; en het eveneens later toegevoegde regulateurshuis 2, het ketelhuis ammoniak, de watergasfabriek (het transformatorhuis) en het ladderhuis. Het gasfabriekcomplex heeft de volgende, samenstellende onderdelen:
1. ZUIVERINGSGEBOUW zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337504.
2. REGULATEURSHUIS MET COKESKANTOOR, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337511.
3. INGENIEURSWONING, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337585.
4a. WERKPLAATSGEBOUW, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337594.
4b. KANTOORGEBOUW, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337600.
4c. ASSISTENT-INGENIEURSWONING, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337606.
5. MACHINEGEBOUW, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337611.
6. WESTELIJK METERHUISJE, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337616.
7. OOSTELIJK METERHUISJE, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337621.
8. KETELHUIS, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337627.
9. WESTELIJKE BAZENWONING, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337633.
10. OOSTELIJKE BAZENWONING, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337639.
10a.KETELHUIS 9, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 512963
11. GASHOUDER, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 337644.
12. REGULATEURSHUIS 2, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 512959.
13. KETELHUIS AMMONIAK, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 512960
14. WATERGASFABRIEK (TRANSFORMATORHUIS), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 512961.
15. LADDERHUIS, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 512962
Waardering
Fabriekscomplex van gebouwen en objecten met voor de tijd van ontstaan kenmerkende Hollandse Renaissancistisch-eclectische architectuur met inwendig ijzeren en stalen of houten kapconstructie in het zicht en karakteristieke hiërarchie in grootte, situering en detaillering van de bijbehorende dienstwoningen, als geheel gegroepeerd volgens een op de oorspronkelijike gasproductie gebaseerd rechtlijnig stelsel met scheiding van functies, waarbij rekening is gehouden met mogelijke latere uitbreidingen en wijzigingen, en als zodanig een voorbeeld van rationele fabrieksaanleg met voor de tijd typerende vermenging van functionele en ornamentele aspecten; naderhand uitgebreid met gashouder; tevens van algemeen belang uit oogpunt van de ontwikkeling van de particuliere concessie-verlening in openbare nutsvoorzieningen, overgaand naar gemeentelijke bedrijfsvoering.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Ketelhuis | Boerderijen, molens en bedrijven | Industrie | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gosschalklaan | 12 | – | 1014 DC | Amsterdam | – | – | Ja |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | Y | 3992 | – | Amsterdam |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1885 | 1885 | – | vervaardiging |
| Name | Beroep | Notitie |
|---|---|---|
| Gosschalk, I. ; Stad Amsterdam | architect / bouwkundige / constructeur | – |