't Laarwoud 1, Zuidlaren
Omschrijving onderdeel 2:
PARKAANLEG, bestaande uit: a. huiseiland b. lanen c. park d. overig gebied
ad a.: het huiseiland is omgeven door een brede vierkante gracht, waarover twee nieuwe bruggen in de centrale as van het huis; de inrichting van het tuindeel aan de voorzijde (noord) van het huis is nieuw; aan de achterzijde is nog een 19de-eeuwse landschappelijke inrichting te vinden: een groot gazon met daaromheen een randbeplanting met heesters, rododendrons en oude bomen, waaronder rode beuk; vroeger bevonden zich achter het huis ook de moestuin en de boomgaard (oude foto's laten een druivenkas zien, die tegen de achtergevel gebouwd was); restanten van oude beukenhagen.
ad b.: de vroegere oprijlaan in de centrale as is verdwenen en vervangen door een nieuwe toegangslaan, die vanuit het dorp (west) komt en eindigt bij het inrijhek. De laan is beplant met enkele rijen jonge linden; klinkerverharding met veldkeitjes langs de randen. Langs de oost- en westarm van de gracht lopen evenwijdige lanen naar het zuiden; een dwarslaan evenwijdig aan de zuidelijke grachtarm verbindt beide lanen; de oostlaan, onverhard en met zowel oude linden als eiken (ook Amerikaanse) beplant, begint in het noorden bij de straatweg en loopt langs de gehele lengte van het zuidelijk parkdeel (zie onder c.); de onverharde westlaan begint bij het inrijhek en eindigt ter hoogte van de dwarslaan en is beplant met linden; de dwarslaan, evenmin verhard, heeft een onregelmatige beplanting met beuk; ten slotte is er nog een onverharde laan met onregelmatige beplanting in het oostelijke parkdeel (zie onder c.); deze begint op hetzelfde punt als de oostlaan en loopt diagonaalsgewijs naar oost-zuid-oostelijke richting en eindigt bij de weg Hanekamp, die de oostgrens van het complex is.
ad c.: het park bestaat uit drie delen: het voorplein, het zuidbos en het oostbos. Het voorplein is het terrein ten noorden van het huis, dat begrensd wordt door de noordarm van de gracht, het koetshuis, de straatweg (Hunzeweg) en de parkeerplaats; het is gezien de recente inrichting voor de bescherming van ondergeschikt belang; het enige oude element is een leilinde voor het koetshuis en een sokkel. Het zuidbos, XVIII, met een rechthoekige plattegrond ligt direct achter het huiseiland en eindigt abrupt bij de nieuwe hallen van de Prins Bernhardhoeve; het achterbos is erdoor afgesneden en heeft voor de buitenplaats geen betekenis meer; het zuidbos heeft veel oud loofhout en een onderbegroeiing van vooral hulst en rododendron; in het midden van de genoemde dwarslaan beginnen drie rechte zandpaden (zonder duidelijke laanbeplanting), die als patte d'oie in verschillende richtingen uitstralen; de meest oostelijke ligt exact in de centrale as van het huis; enkele dwarspaden; het terrein is licht geaccidenteerd en heeft langs de oostlaan een lage wal; er zijn geen open plekken en waterpartijen. Het oostbos, XVIII, is een groot min of meer vierkant perceel ten oosten van de oostlaan; het wordt verder begrensd door de Hunzeweg, de Hanekamp en het oostelijke verlengde van de dwarslaan; ook hier oud loofhout met onderbegroeiing en wandelpaden in een landschappelijk patroon; min of meer in het verlengde van de zuidgevel van het huis ligt in dit bos een langwerpige vijver met ronde hoeken; de driehoek gevormd door de diagonale laan, de Hunzeweg en de Hanekamp is een weiland omzoomd door een heestersingel.
ad d.: visueel-landschappelijk belangrijke buffers voor de beleving van de buitenplaats zijn: de brink met oude eiken tussen het voorplein en de kerk, en het perceel met jong bos aansluitend aan de zuidkant van het oostbos.
Waardering
PARKAANLEG van algemeen belang
- vanwege de ouderdom
- vanwege de landschappelijk-visuele waarden, vooral m.b.t. het dorp
- vanwege de 18de-eeuwse geometrische parkaanleg met enkele 19de-eeuwse aanpassingen in landschapsstijl.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
HISTORISCHE BUITENPLAATS LAARWOUD te Zuidlaren
Omschrijving:
De havezathe Laarwoud, XVII of ouder, bestaat uit een omgracht huis met zijpaviljoens gelegen in een langgerekt geometrisch park (XVIII), dat in de 19de eeuw enigszins verlandschappelijkt is en in de jaren '60 van de 20ste eeuw verkleind werd door de bouw van het grote tentoonstellingscomplex Prins Bernhardhoeve. Fraai oud geboomte. Ten noorden van het huis staat, net buiten de gracht, het koetshuis; verder geen opstallen die het beschermen waard zijn; er zijn geen moestuinen en boomgaarden meer. De buitenplaats ligt in de bebouwde kom bij de kerk direct ten oosten van het centrum en wordt omgeven door bebouwing; alleen aan de oostzijde grenst het complex aan open gebied. Laarwoud was, in een bescheidener vorm, oorspronkelijk eigendom van de familie Van Selbach. In 1750 werd het goed gekocht door Alexander Carel van Heiden, op wiens verzoek het recht van havezathe van het huis Vledderinge werd verlegd naar Laarwoud. Door vererving kwam het huis aan de familie De Milly van Heiden Reinestein, die het tot 1905 bewoonde, waarna de gemeente het in 1915 met bijbehorende tuinen en bos aankocht als ambtswoning voor de burgemeester. Na de restauratie, vanaf 1955 tot 1958, werd Laarwoud als raadhuis van de gemeente Zuidlaren (tegenwoordig Tynaarlo) in gebruik genomen. Deze functie heeft het huis gehouden tot medio 2004, toen het opnieuw in particuliere handen kwam.
De historische buitenplaats Laarwoud omvat de volgende onderdelen: HUIS (1), PARKAANLEG (2), KOETSHUIS (3), INRIJHEK (4) en SOKKEL (5).
Binnen het complex bevinden zich de volgende elementen, die niet het beschermen waard zijn: de nieuwe aanbouw (uitbreiding gemeentehuis) aan de oostgevel van het koetshuis, de nieuwe bakstenen brug voor het huis, de nieuwe houten brug achter het huis en de nieuwe tuininrichtingen en verhardingen voor het huis en het koetshuis, inclusief de parkeerplaats.
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.
Waardering:
De buitenplaats Laarwoud is van algemeen belang vanwege de ouderdom en de cultuurhistorische en landschappelijk-visuele waarden van de 18de-eeuwse geometrische parkaanleg, vooral in relatie tot het dorp Zuidlaren; het oud geboomte is indrukwekkend.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
't Laarwoud | 1 | – | 9471 AV | Zuidlaren | – | BY | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | – | Landschapspark |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | G | 5900 | – | Zuidlaren |
– | G | 4490 | – | Zuidlaren |
– | G | 1979 | – | Zuidlaren |
– | G | 5902 | – | Zuidlaren |
– | L | 820 | – | Zuidlaren |
– | L | 821 | – | Zuidlaren |