515935, Heemskerk

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Inleiding

Aangeaarde, in beton uitgevoerde KUNSTBEWAARPLAATS, als onderdeel van het complex bestaande uit twee van dergelijke bewaarplaatsen. Gebouwd in 1940-1941 naar ontwerp van J. Emmen, hoofdingenieur bij de Rijksgebouwendienst. Opdrachtgever van het complex was de Contactcommissie voor de bescherming van culturele waarden tegen oorlogsgevaren.

Omschrijving

De ingang van de zuidwestelijke kunstbewaarplaats bestaat uit een in de zandheuvel erboven uitgespaarde open gang van enkele meters met aflopende zijwanden van gewapend beton waarop lage divergerende zijmuurtjes aansluiten die samengesteld zijn uit betonnen platen. Voor het begin van de betonnen gangvloer ligt een door een rond smeedijzeren tralierooster afgesloten, rondgemetselde put waarin het regenwater weg kan lopen. Achter de hoge plaatstalen toegangsdeur tot de geheel in gewapend beton gegoten bunker zet de 1,40 meter brede en 3,25 meter hoge gang zich enkele tientallen meters voort tot aan een zware 17 cm dikke stalen kluisdeur. Voorbij deze deur mondt de gang na enkele meters uit in een ongeveer vijftien meter lange voorhal met een zelfde hoogte en een breedte tot circa 3,30 meter. Haaks hierop zijn rechts twee naast elkaar gelegen rechthoekige kluizen van zeven bij negen meter gesitueerd. Door het haaks op elkaar staan van de gang en de kluizen kon de drukgolf van een eventuele bominslag beter opgevangen worden. De twee eveneens 3,25 meter hoge kluizen zijn beide vanuit de voorhal toegankelijk via een deur van 9 mm dik plaatstaal in het midden van de korte zijde. Rechts van elke deur is in de voorhal een rechthoekige betonnen ruimte afgescheiden waarin een luchtontvochtigingsinstallatie staat opgesteld. Beide motorkamers hebben een 2 mm dikke stalen deur. De vochtige lucht wordt vanaf de motorkamer via aan ijzeren beugels tegen het plafond bevestigde eternietbuizen afgevoerd naar ventilatie-openingen boven de toegangsdeur tot de bunker (de buizen zijn om de dikke kluisdeur heen gelegd). De twee kluizen hebben dezelfde indeling met een circa 2,30 breed middenpad en ter weerszijden hiervan vier ruim twee meter brede vakken die van elkaar gescheiden worden door drie 29,5 cm dikke dwarsmuren van 2,35 meter. Bovenlangs de zijmuren loopt een uitkragende betonrand waarop de rails voor de uitschuifbare schilderijrekken rustten. De vloer van de kluizen is 50 cm dik, de wanden hebben een dikte van 80 cm, en de dikte van de plafonds bedraagt 1,50 meter. Hier bovenop kwam een zanddekking van maar liefst twaalf meter (oorspronkelijk begroeid met helmgras, nu evenals de omgeving bebost).

Waardering

De kunstbewaarplaats is van algemeen belang onder meer van historischfunctionele waarde als onderdeel van het bunkercomplex. Tevens van cultuurhistorische waarde vanwege de bestemming welke is verbonden met de geschiedenis van de veiligstelling tegen oorlogsdreiging van topstukken uit Nederlands culturele erfgoed in de tweede wereldoorlog.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
515935
Complexnaam
Bunkercomplex Achterweg
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Bunkercomplex bestaande uit twee KUNSTBEWAARPLAATSEN, in het duingebied en nabij de Achterweg. Het complex is in 1940-1941 gebouwd naar ontwerp van J. Emmen, hoofdingenieur bij de Rijksgebouwendienst. Opdrachtgever van het complex was de Contactcommissie voor de bescherming van culturele waarden tegen oorlogsgevaren. Deze onder de toenemende oorlogsdreiging door het Rijk ingestelde commissie nam in oktober 1939 het besluit om in de duinen bomvrije bunkers te bouwen voor de collecties van de grote musea in het westen van het land. Op 1 april 1940 is begonnen met de bouw die na de Duitse val is voortgezet. De kluizen zijn in maart 1941 opgeleverd en vervolgens geheel gevuld met kunstschatten uit het Rijksmuseum. In maart 1942 moesten ze echter al weer ontruimd worden in verband met de aanleg van de Atlantikwall. De kunstbunkers zijn thans in gebruik als bergplaats voor een deel van de collectie van het Nederlands Filmmuseum in Amsterdam. Ten behoeve van de nieuwe functie werden de oorspronkelijke ijzeren schilderijrekken vervangen door moderne stellingen. Noordoostelijk van de twee bunkers bevinden zich de funderingsbalken van een houten wachtpost. De restanten completeren de historische betekenis van het complex en zijn van ondergeschikt belang.

Omschrijving

Bunkercomplex bestaande uit twee aangeaarde in beton uitgevoerde kunstbewaarplaatsen. De bunkers zijn op geringe afstand van elkaar gesitueerd op ongeveer honderd meter ten westen van de Achterweg, beide aan een afzonderlijk onverhard zijpad.

Waardering

Het bunkercomplex is van algemeen belang vanwege cultuurhistorische waarde welke is verbonden met de geschiedenis van het veiligstellen van topstukken van het Nederlands culturele erfgoed tegen oorlogsdreiging en als uitdrukking van een door een speciaal in hiervoor in het leven geroepen contactcommissie voor de bescherming van culturele waarden voor de tweede wereldoorlog.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kunstbewaarplaats Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen Opslag oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Heemskerk Duingebied,Achterweg, Heemskerkerduin Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
A 3292 Heemskerk
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1940 1940 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Emmen, J. ; Noord-Holland ingenieur
Contactcom voor de besch v cult, waarden tegen oorlogsgevaren ; Noord-Holland opdrachtgever
Naar boven