De Goede Verwachting, Witmarsum
Inleiding
De voormalige DIRECTEURSWONING hoort bij de voormalige coöperatieve zuivelfabriek "De Goede Verwachting" uit 1897-1915/ 1920, nu bedrijf voor landbouwwerktuigen. De dienstwoning is tegelijk met het hoofdgebouw gerealiseerd en vertoont elementen van de Art Nouveau. De woning is tegen de zuidwestelijke gevel van de fabriek opgetrokken, in de verlenging van het fabrieksgebouw en is naar het zuiden gericht. Aan de voor- en westzijde van het pand ligt een vrij smalle strook groen, die omsloten wordt door een laag muurtje met ezelsrug uit de jaren dertig. In oorsprong werd het hele complex begrensd door een IJZEREN HEKWERK, dat zowel de woning als het hoofdgebouw aan de zuid- en westzijde omsloot. Een restant van dit ijzeren hek -dat uitgevoerd was in de stijl van de Art Nouveau- staat bij het fabrieksgebouw, op de noordelijke oever van de Witmarsumervaart.
Omschrijving
De directeurswoning is één bouwlaag hoog, heeft een nagenoeg vierkante plattegrond en wordt gedekt door een samengesteld dak. Dit bestaat uit een zadeldak en een schilddak van rood geglazuurde tuile de Nord pannen. De daklijst steunt op houten klossen. Het pand is uit bruine baksteen opgetrokken; voor de decoratieve gemetselde motieven -zoals het fries en de bogen boven de vensters- zijn rode en gele bakstenen gebruikt. Drie witte banden decoreren op vensterhoogte de gevels. In de westgevel zitten drie vensters; in de noordgevel een venster, een deur met zijlicht en drie nieuwe vensters, de oostgevel grenst aan het fabrieksgebouw, in de zuidgevel zit een driedelig venster, de toegangsdeur en in de topgevel een erker waarop een balkon met houten leuning en balkondeuren. De indeling van de vensters en deuren is veranderd. De dakkapellen op de noordelijke en westelijke dakschilden zijn vernieuwd. In het deels gemoderniseerd interieur is een aantal Art-Noveau-elementen aanwezig.
Waardering
De voormalige directeurswoning, horend bij het fabriekscomplex "De Goede Verwachting" te Witmarsum, is van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang:
- als essentieel onderdeel van een groter geheel dat cultuurhistorisch en sociaal-economisch van nationaal belang wordt geacht;
- vanwege de -in redelijke mate aanwezige- architectonische gaafheid van het exterieur;
- in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van het fabriekscomplex;
- in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de dorpse omgeving;
- in relatie tot de functionele en typologische zeldzaamheid van het complex.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Het complex van de Coöperatieve ZUIVELFABRIEK "De Goede Verwachting" te Witmarsum is in 1896 en 1915-1920 gebouwd. Oprichter was de heer J. van de Wal. Het complex bestaat uit twee hoofdonderdelen: het FABRIEKSGEBOUW MET SCHOORSTEEN en de DIRECTEURSWONING. Het complex ligt aan de Witmarsumervaart die het dorp van noord naar zuid doorkruist en is naar het zuidoosten geörienteerd. Het ligt ter hoogte van de kromming die de vaart maakt in het centrum van het dorp in westelijke richting. Zowel de oude fabriek als de directeurswoning dragen kenmerken van de Art Nouveau-stijl. Begin jaren twintig zijn aan het fabrieksgebouw strakkere bouwvormen toegevoegd; een groot aantal vensters in het fabrieksgedeelte stamt uit de jaren dertig. Van recentere datum zijn de twee bouw-onderdelen ten noorden van dit gedeelte. Aan de voor- en westzijde van het pand ligt een vrij smalle strook groen; in oorsprong werd deze begrensd door een IJZEREN HEK dat zowel de woning als het hoofdgebouw omsloot. Een restant van dit ijzeren hek -dat uitgevoerd is in Art Nouveau-stijl- ligt op de noordelijke oever van de Witmarsumervaart, aan de kant van de fabriek; het hek wordt deels door een heg uit het zicht genomen. De twee jongere bouwblokken ten noorden van het hoofdgebouw vallen buiten bescherming van rijkswege, wegens te weinig monumentale waarde. De fabriek is in 1967 gesloten en wordt nu gebruikt als vestiging van een landbouwwerktuigen-bedrijf.
Waardering
Het fabriekscomplex "De Goede Verwachting" te Witmarsum is van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang:
-als bijzondere uitdrukking van een culturele en sociaal-economische ontwikkeling;
-als bijzondere uitdrukking van een typologische en functionele ontwikkeling;
-vanwege de innovatieve waarde;
-vanwege de situering, verbonden met de economische ontwikkeling van het dorp en de streek;
-vanwege de historisch-ruimtelijke relatie met het water;
-vanwege de -in redelijke mate aanwezige- architectonische gaafheid van het geheel en de afzonderlijke onderdelen;
-in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de dorpse omgeving;
-vanwege de -in zeer grote mate aanwezige- typologische en functionele zeldzaamheid op provinciaal niveau.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Direkteurswoning | Woningen en woningbouwcomplexen | Dienstwoning(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Pingjumerstraat | 2 | – | 8748 BN | Witmarsum | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | B | 2684 | – | Witmarsum |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1896 | 1898 | – | vervaardiging |