Heilige Jacobus de Meerdere, Zeeland
Inleiding
Aan de westelijke zijde van de R.K. kerk van de Heilige Jacobus de Meerdere ligt het overigens niet beschermde kerkhof van de parochie, waarop een neo-gotische KERKHOFKAPEL annex BAARHUIS, waarschijn van de hand van J.H.H. Groenendaal en daterend uit 1914. Omstreeks 1950 is aan de noordelijke zijde een aanbouwtje van een tijdelijk karakter gerealiseerd. Deze valt buiten de bescherming.
Beschrijving De kapel annex baarhuis heeft globaal een T-vormige plattegrond. DEe gevels zijn opgetrokken in baksteen, voorzien van eenmaal versneden steunberen met hardstenen afzaten. het gebouwtje wordt gedekt door zadeldaken met kunstlei in maasdekking. De naar het kerkhof gekeerde poot van de T (de oostelijke zijde) bestaat uit een aan de oostelijke zijde open kapel, met, op een hoge sokkel van baksteen, een gepolychromeerde kunststenen calvariegroep met kunststen beelden en een houten kruis met plaqutte "INRI". De kapel wordt overdekt door een bakstenen kruisribgewelf met kalkstenen ribben. De eigenlijke toegang is bereikbaar via een hardstenen trap. De kapel is afgesloten met een smeedijzeren hekje. In de bekronende wimberg van de oostelijke gevel, die wordt bekroond door hardstenen deklijsten en een dito kruis, een driepas-oculus. In de noordelijke en zuidelijke zijgevel van de kapel een eenvoudig lancetvenster met glas-in-lood panelen. De in plattegrond rechthoekige achteraanbouw heeft in de noordelijk en zuidelijke kopgevel een opgeklampte inrijpoort, waarboven een spitsboogvormige boogtrommel met siermetselwerk in verblendsten. De inrijpoorten worden geflankeerd door een lancetvenster met glas-in-lood panelen. Aan de noordelijke zijde zijn deze dichtgezet. Het metselwerk van de eindgevels is versierd met lisenen en een getrapt boogfries. In de oostelijk gevel van dit deel van het gebouw twee blindnissen, waarin elk een kunststenen beeld, voorstellende een engel. Tegen de achtergevel staat aan de zuidelijke zijde voorts een klein schop onder lessenaardak, met een rondbogige opgeklampte deur.
Binnen de bescherming valt ook de muur, die het kekhof aan de westelijke zijde afsluit. Deze symetrisch opgezette muur, met ezelsrug en bakstenen pijlers, is tegelijk met de kapel annes baarhuis gebouwd.
Waardering
De kerkhofkapel is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de katholieke grafcultuur. Het heeft architectuurhistorisch belang door de stijl en de detaillering. Het is tevens van belang als een representatief voorbeeld van het werk van de architect Van Groenendael. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere situering, verbonden met de ontwikkeling van een typerend Brabants kerkdorp. Het is gaaf bewaard gebleven en van belang vanwege de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding.
Aan de westelijke zijde van de Kerkstraat staat, in de kom van het dorp Zeeland, het complex van de parochie H. Jacobus, bestaande uit een PASTORIE (1) in neo-renaissancestijl, een KERKGEBOUW (2) in neo-gotische stijl, een KERKHOFKAPEL annex BAARHUIS (3) in neo-gotische stijl en een HEILIG HARTBEELD (4).
Het complex ligt wat terug van de weg; de pastorie wordt er van gescheiden door een tuin, terwijl de noordelijk van de pastorie gesitueerde kerk gebouwd is ten westen van de direct aan de straat staande voorloper van het huidige gebouw, waardoor een fors voorplein is ontstaan. Het kerkhof ligt achter de kerk en wordt aan de westelijke zijde deels begrensd door de kerkhofkapel. Het Heilig Hartbeeld staat tegen de tuin van de pastorie; de oorspronkelijke situering van het beeld was bij de kerktoren.
Waardering.
Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het kerkelijk centrum. Het heeft architectuurhistorisch belang door de stijl en de detaillering en de combinatie van kerk, pastorie en kerkhofkapel en is van kunsthistorisch belang door de interieuronderdelen. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere situering, verbonden met de ontwikkeling van een typerend Brabants kerkdorp. Het is gaaf bewaard gebleven en van belang vanwege de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Baarhuisje | Uitvaartcentra en begraafplaatsen | Begraafplaats en -onderdelen | oorspronkelijke functie | – |
Kapel(F1) | Religieuze gebouwen | Kapel (F) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kerkstraat | 51 | – | 5411 EA | Zeeland | Bij de kerk en pastorie | BY | Ja |
Kerkstraat | 53 | – | 5411 EA | Zeeland | Bij de kerk en pastorie | BY | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | H | 1206 | – | Zeeland |