Marquettelaan 34, Heemskerk

Omschrijving

HOOFDGEBOUW ( Marquette). Het in oorsprong 16de-eeuwse kasteel is tussen 1741 en 1770 in sobere classicistische stijl verbouwd, alleen het torentje herinnert nog aan het oude kasteel. Het 18de-eeuwse huis stond oorspronkelijk op U-vormige grondslag, maar de noordelijke vleugel is rond 1800 afgebroken waardoor de huidige haakvormige plattegrond ontstond. De langerekte front- en zijgevel, die aan de zuid- en westzijde zijn beklampt om het middeleeuwse muurwerk te verhullen, zijn één beuk diep en bestaan uit een souterrain en twee bouwlagen onder een met leien gedekt schilddak, deze vleugels omsluiten een rechthoekig bouwblok bestaande uit twee smalle bouwlichamen van twee bouwlagen onder twee met pannen gedekte zadeldaken; alleen het dakvlak aan de binnenplaats is van leien voorzien. De gevels worden beeindigd door kroonlijsten en ingedeeld door meerruitsvensters, die aan het eind 19de eeuw/begin 20ste eeuw zijn vernieuwd met laat-18de-eeuwse roedenindeling; deels voorzien van luiken. De regelmatig ingedeelde frontgevel (zuid) van negen traveen heeft een excentrisch geplaatste, licht risalerende toegangspartij met poort. De segmentvormig getoogde poortdoorgang is gevat in een natuurstenen omlijsting van blokwerk en pilasters die een kroonlijst dragen waarop aan weerszijden een denneappel is geplaatst; aan de binnenplaatszijde wordt de poort geaccentueerd door geblokte lisenen, die zich op de verdieping voortzetten. Links hiervan twee vensterassen met meerruitsvensters. Schuin daarboven de 15de-eeuwse ronde toren onder een met leien gedekte ingesnoerde spits met bolvormige bekroning. In de toren een 15de-eeuwse eikenhouten toegangsdeur. Oorspronkelijk liep een lange 18de-eeuwse muur tussen de oostgevel en het rondeel, het grootste deel is rond 1800 afgebroken thans resteert nog een klein deel. De poort geeft toegang tot de aan twee zijden bebouwde binnenplaats met de eigenlijke voorgevel. De representatieve voorgevel bestaat uit een natuurstenen middenpartij geflankeerd door twee vensterassen die aan weerszijden beeindigd worden door een naar buiten uitstulpende (kwart rond) geblokte pilaster; uiterst links een zesde vensteras. De natuurstenen toegangspartij is in blokwerk uitgevoerd en bekroond door een driezijdig fronton met het wapenschild van familie Rendorp met een lint waarop annoo 1741 in Romeinse cijfers (jaartal verwijst waaarschijnlijk naar de aanvang van de bouwplannen); op de begane grond dubbele toegangsdeur onder een rondboog bovenlicht geplaatst tussen twee pilasters, die een smal venster omvatten, op de verdieping eveneens tussen pilasters geplaatst meerruitsvenster geflankeerd door een smalle rondboog nis met schelpmotief. achtergevel (west) van zes traveeen zeer symmetrisch ingedeeld met meerruitsvensters en een iets uitgemetseld middenrisaliet van twee traveeen. De noordelijke zijgevel toont als enige gevel een onregelmatige aanblik (door de afbraak van de zijvleugel) met twee topgevels en verspringend muurwek; de fundamenten van de 18de-eeuwse zijvleugel zijn nog zichtbaar. In het INTERIEUR is ondermeer van belang de gaaf bewaarde 18de-eeuwse ruimte-indeling en de aankleding die in verschillende fasen in de 18de en 19de eeuw tot stand is gekomen: - rechthoekige hal met stucdecoraties uit ca.1745 in Lodewijk XIV stijl met asymmetrische elementen, wanden geleed door pilasters, bovendeurstukken in stuc met voorstellingen van de vier jaargetijden en initialen; - links daarvan de voormalige zomereetkamer met 18de-eeuwse buffetnis opgenomen in de wandbetimmering en stucplafond; - het kleine kabinet met Chinese behangsels uit het einde van de 18de eeuw en schilderstukken boven de schouw en deur; - zeer bijzonder en uniek zijn de knipselbehangsels in de huidige Bloemzaal met bloem- en bladmotieven uit de tweede helft van de 19de eeuw, eenvoudige betimmeringen, schoorsteenpartij met grote marmeren schoorsteenmantel en spiegel; - de Balzaal met oorspronkelijk 18de-eeuwse cassetteplafond, de aankleding in zware Lodewijk XIV stijl is afkomstig van het huis Assumburg en rond 1911 hier geplaatst: betimmeringen, deuren en pilasters met verguld snijwerk, schoorsteenpartij met zwartmarmeren schouw en spiegel; - de huidige Geverskamer met betimmeringen en op linnen geschilderde behangsels met romantische taferelen/landschappen; -de huidige Rendorpkamer met betimmeringen, schoorsteenpartij in Lodewijk XIV-stijl met marmeren schouw, spiegel en schilderstuk.

Waardering

HOOFDGEBOUW ( Marquette) van algemeen belang: - vanwege de ouderdom; - vanwege de 18de-eeuwse vormgeving in sobere classicistische stijl; - vanwege de vrij gaaf bewaard gebleven ruimte-indeling en aankleding van het interieur; - vanwege de kenmerkende ligging binnen de historische tuin- en parkaanleg; - vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
519562
Complexnaam
Marquette
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

HISTORISCHE BUITENPLAATS MARQUETTE Marquettelaan 34 te Heemskerk

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), BRUG (3), TUINVAZEN (4), TOEGANGSHEK (5), KOETSHUIS (6). In het Kennermerland ten noorden van de bebouwde kom van Heemskerk ligt de historische buitenplaats Marquette waarvan de vroegste vermelding als erf-leengoed 't Huis dat men Heemskerk heet' dateert uit 1299. In 1612 verkreeg het goed de naam Marquette, naar de titel van de toenmalige eigenaar, de Henegouwse edelman Daniel de Hertaing, heer van Marquette. Het riddermatige weerbare huis bestond uit een omgracht kasteel met voorburcht en een rond vestingwerk (rondeel). Een plattegrond uit het begin van de achttiende eeuw (ca.1720) toont vermoedelijk nog de zeventiende-eeuwse aanleg bestaande uit een rechthoekig door waterlopen en lanen omgeven perceel, waarbinnen het excentrisch gelegen en scheef georienteerde, omgrachte kasteeleiland met rondeel ligt. Het goed is toegankelijk middels een, thans nog aanwezige rechte toegangslaan. Over de aanleg werd in 1680 een lofdicht geschreven door J. Vollenhove waarin de lindelaan, dreven, boomgaarden, schone lustprieelen en vele vijvers bezongen worden. In aanvang van de achttiende eeuw kwam het goed in bezit van het Amsterdamse patriciërs geslacht Rendorp (vanaf 1717 tot 1855), die Marquette als zomerresidentie gebruikten. Onder leiding van Pieter Rendorp, die onder andere de functie van burgemeester van Amsterdam bekleedde, kreeg het huis in het midden van de achttiende eeuw een sober classicistische voorgevel en een vernieuwde aanleg in formele stijl; zowel van het hoofdgebouw als van de tuinaanleg zijn ontwerptekeningen van zijn hand bewaard gebleven. De vijvers, grachten en lanen van deze aanleg zijn thans nog aanwezig, alleen de westgracht is gedempt en de scherpe hoeken van de aanleg hebben een vloeiender verloop verkregen. Joachim Rendorp Pieterszoon voltooide de verbouwingen, waardoor het huis zijn symmetrisch aanzien verkreeg, zoals afgebeeld op een schildering van Zeuner in 1776. Deze laatste uitbreiding werd in het begin van de negentiende eeuw door sloop weer tenietgedaan: de gehele noordelijke en noordwestelijke vleugel werd afgebroken waardoor het 18de-eeuwse en oudere bouwvolume aanzienlijk werd ingekrompen. Ook het rondeel met oranjerie en duiventoren verdween rond 1800. Op de kaart van F.J. Nautz (1815) is het rondeel alleen nog met een krans bomen aangegeven, tevens is te zien dat de aanleg enigszins is verlandschappelijkt: de omgrachting aan de noordzijde is vergraven tot een vijverpartij met een eilandje, de parterres hebben plaats gemaakt voor gras en bomen. In 1855 verefde Marquette in het geslacht Gevers en in 1888 werd het huis weer bewoond door Hugo Gevers en zijn vrouw Pauline Adrienne van Lennep, die voor verfraaing en verbetering zorgden. Tot 1979 bleef het goed in particulier bezit (1945 oorlogsschade). Na de restauratie in 1980-1981 uitgevoerd door architect Prins uit Amsterdam kreeg het huis hotel- bestemming; deel gronden overgedragen aan de provincie.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven.

Waardering:

De HISTORISCHE BUITENPLAATS MARQUETTE is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang: - vanwege de ouderdom; - als voorbeeld van een in oorsprong middeleeuws vestingwerk dat door Amsterdamse regenten in de 18de eeuw tot een buiten/lustoord is getransformeerd; - als onderdeel van de strook buitenplaatsen in de Kennermerland; - vanwege de 18de-eeuwse formele aanleg (grachten- en lanenstructuur), die hoewel enigszins verlandschappelijkt, nog gaaf aanwezig is; - vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Marquettelaan 34 1968 JT Heemskerk Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
D 515 Heemskerk
Naar boven