HISTORISCHE BUITENPLAATS MARQUETTE Marquettelaan 34 te Heemskerk

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), BRUG (3), TUINVAZEN (4), TOEGANGSHEK (5), KOETSHUIS (6). In het Kennermerland ten noorden van de bebouwde kom van Heemskerk ligt de historische buitenplaats Marquette waarvan de vroegste vermelding als erf-leengoed 't Huis dat men Heemskerk heet' dateert uit 1299. In 1612 verkreeg het goed de naam Marquette, naar de titel van de toenmalige eigenaar, de Henegouwse edelman Daniel de Hertaing, heer van Marquette. Het riddermatige weerbare huis bestond uit een omgracht kasteel met voorburcht en een rond vestingwerk (rondeel). Een plattegrond uit het begin van de achttiende eeuw (ca.1720) toont vermoedelijk nog de zeventiende-eeuwse aanleg bestaande uit een rechthoekig door waterlopen en lanen omgeven perceel, waarbinnen het excentrisch gelegen en scheef georienteerde, omgrachte kasteeleiland met rondeel ligt. Het goed is toegankelijk middels een, thans nog aanwezige rechte toegangslaan. Over de aanleg werd in 1680 een lofdicht geschreven door J. Vollenhove waarin de lindelaan, dreven, boomgaarden, schone lustprieelen en vele vijvers bezongen worden. In aanvang van de achttiende eeuw kwam het goed in bezit van het Amsterdamse patriciërs geslacht Rendorp (vanaf 1717 tot 1855), die Marquette als zomerresidentie gebruikten. Onder leiding van Pieter Rendorp, die onder andere de functie van burgemeester van Amsterdam bekleedde, kreeg het huis in het midden van de achttiende eeuw een sober classicistische voorgevel en een vernieuwde aanleg in formele stijl; zowel van het hoofdgebouw als van de tuinaanleg zijn ontwerptekeningen van zijn hand bewaard gebleven. De vijvers, grachten en lanen van deze aanleg zijn thans nog aanwezig, alleen de westgracht is gedempt en de scherpe hoeken van de aanleg hebben een vloeiender verloop verkregen. Joachim Rendorp Pieterszoon voltooide de verbouwingen, waardoor het huis zijn symmetrisch aanzien verkreeg, zoals afgebeeld op een schildering van Zeuner in 1776. Deze laatste uitbreiding werd in het begin van de negentiende eeuw door sloop weer tenietgedaan: de gehele noordelijke en noordwestelijke vleugel werd afgebroken waardoor het 18de-eeuwse en oudere bouwvolume aanzienlijk werd ingekrompen. Ook het rondeel met oranjerie en duiventoren verdween rond 1800. Op de kaart van F.J. Nautz (1815) is het rondeel alleen nog met een krans bomen aangegeven, tevens is te zien dat de aanleg enigszins is verlandschappelijkt: de omgrachting aan de noordzijde is vergraven tot een vijverpartij met een eilandje, de parterres hebben plaats gemaakt voor gras en bomen. In 1855 verefde Marquette in het geslacht Gevers en in 1888 werd het huis weer bewoond door Hugo Gevers en zijn vrouw Pauline Adrienne van Lennep, die voor verfraaing en verbetering zorgden. Tot 1979 bleef het goed in particulier bezit (1945 oorlogsschade). Na de restauratie in 1980-1981 uitgevoerd door architect Prins uit Amsterdam kreeg het huis hotel- bestemming; deel gronden overgedragen aan de provincie.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven.

Waardering:

De HISTORISCHE BUITENPLAATS MARQUETTE is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang: - vanwege de ouderdom; - als voorbeeld van een in oorsprong middeleeuws vestingwerk dat door Amsterdamse regenten in de 18de eeuw tot een buiten/lustoord is getransformeerd; - als onderdeel van de strook buitenplaatsen in de Kennermerland; - vanwege de 18de-eeuwse formele aanleg (grachten- en lanenstructuur), die hoewel enigszins verlandschappelijkt, nog gaaf aanwezig is; - vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.