Empelsedijk 15, 's-Hertogenbosch
Inleiding.
BOERDERIJ, met GRUPSTAL. Het woongedeelte is in 1906 opgebouwd in een Eclectische stijl en intern verbonden met de grupstal. Deze is het enige restant van een, waarschijnlijk negentiende-eeuwse, voorganger. De bekapping van de stal is grotendeels vernieuwd. De boerderij werd gebouwd in opdracht van de heer Godschalx.
Het geheel is gelegen op een groot terrein met een buiten de van rijkswege geldende bescherming vallende tuinaanleg met ijzeren hekwerk aan de voorzijde en een erf aan de zijkant en de achterzijde. Op het erf bevinden zich nog verscheidene opstallen die alle dateren van omstreeks 1950. Ook deze vallen buiten de van rijkswege geldende bescherming. De oude bijgebouwen moesten na in 1944 opgelopen oorlogsschade grotendeels gesloopt worden.
Omschrijving.
Gedeeltelijk onderkelderde boerderij op rechthoekige grondslag van één bouwlaag met kapverdieping onder een afgewolfd mansardedak met Maasgedekte leien. De gevels zijn opgetrokken uit in kruisverband gemetselde machinale baksteen. De symmetrische opgebouwde voorgevel telt vijf traveeën en wordt geleed door een gecementeerde plint en speklagen. Vensters en deur zijn getoogd met een segmentboog en hebben op de begane grond een metseldecoratie in de boogtrommels. De vensters hebben T-ramen en zijn voorzien van hardstenen onderdorpels. De centraal gelegen ingang heeft een vleugelpaneeldeur met glaspanelen en gietijzeren sierroosters daarvoor. Naast de ingang bevindt zich een kleine gedenksteen voor de eerstesteenlegging.
In het dakschild aan de voorzijde bevindt zich een kleine dakkapel met puntdak. De vensters in de zijgevels en de achtergevel zijn nog grotendeels oorspronkelijk; alleen de vensters van de keuken zijn gewijzigd.
Intern wordt het pand doorsneden door een centrale gang die betegeld is met marmeren plavuizen en een lambrisering heeft met een imitatie-marmer beschildering. Aan weerszijden van de gang bevinden zich de woonvertrekken met kamers en suite, een achterkamer en een grote keuken met bijkeuken.
De kamers op de begane grond zijn voorzien van stucplafonds met zowel florale als geometrische ornamentiek. De oorspronkelijke detaillering is nog geheel aanwezig met onder meer houten paneeldeuren, schuifdeuren, natuurstenen schouwen, ventersbanken en -luiken. Via een trap met geornamenteerde ijzeren balusters zijn de slaapkamers op de kapverdieping bereikbaar. Deze bevatten verder geen bijzondere detaillering. Aan de achterzijde zijn de keuken en bijkeuken gelegen. De keukenvloer is belegd met gele en zwarte tegels. De oorspronkelijke stookplaats met houten omlijsting is nog bewaard. Via de keuken is de van troggewelfjes op ijzeren profielen voorziene kelder bereikbaar. Deze heeft een met rode plavuizen belegde vloer.
De grupstal is bereikbaar via de bijkeuken van het woongedeelte en staat hier haaks op.
Het is een éénlaags, rechthoekig bouwlichaam met gevels van in kruisverband gemetselde baksteen onder een met blauwe verbeterde Hollandse pannen gedekt zadeldak. De oostelijke kopgevel is deels gepleisterd. De stal heeft aan de voorzijde licht getoogde vensters met zesruits ramen en een opgeklampte houten deur met bovenlicht. In de kopgevel bevinden zich de inrijpoorten. Aan de achtergevel is het pleisterwerk verwijderd en het metselwerk opnieuw gevoegd en geïmpregneerd. Verder zijn hier gietijzeren boogramen en smeedijzeren steekankers aangebracht. De stal heeft in de lengte drie beuken: twee gruppen met stenen ruiven en een centrale handpomp scheidt de stal van het woonhuis en verbindt deze met de bijkeuken. De zoldering van de stal wordt gedragen door twee rijen houten standvinken op gemetselde voet. Intern zijn nog de oorspronkelijke paneeldeuren bewaard. De dakspanten, bekapping en pannen van het stalgedeelte zijn na de oorlog en in 1997 gewijzigd.
Waardering.
De boerderij met grupstal is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de sociaal-economische ontwikkeling van de landbouw in het rivierengebied en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de boerderij met bijgebouwen. Architectuurhistorisch is het pand van belang vanwege de ornamentiek en de toegepaste eclectische stijlmotieven en vanwege de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur. De boerderij is belangrijk vanwege de gaafheid van het in- en exterieur en is als zodanig zeldzaam.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Boerderij(M1) | Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Empelsedijk | 15 | – | 5235 AD | 's-Hertogenbosch | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | T | 216 | – | 's-Hertogenbosch |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1906 | 1906 | – | vervaardiging |