Inleiding

STUDIOGEBOUW (STUDIO 1), onderdeel van het studio-complex van de AVRO, de Algemene Vereniging Radio Omroep, opgericht op 1 januari 1928. De studio is gebouwd in 1934-1936, met latere uitbreidingen waarvan het toevoegen van de koffiekamer en de uitbreiding met het poortgebouw in 1938-1940 de belangrijkste zijn, naar het ontwerp van B. Merkelbach en Ch.F. Karsten in zakelijk expressionistische bouwtrant en beeldbepalend gesitueerd op een terrein tussen de 's-Gravelandseweg aan de zuidwestzijde, het Melkpad aan de zuidoostzijde en de Hoge Naarderweg aan de noordoostzijde. Het studioterrein wordt aan de zijde van de 's-Gravelandseweg en de Melkpadzijde door een ERFAFSCHEIDING in de vorm van een lage bakstenen muur begrensd.

Omschrijving

Studiogebouw (Studio 1), oorspronkelijk met directeurswoning, is opgetrokken op een samengestelde waaiervormige plattegrond, noord-zuid georiënteerd met de ingangspartij aan de zuidwestzijde en de grote concertstudio aan de zuidoostzijde. De studio is samengesteld uit verschillende bouwvolumes in een lichte waaiervorm, opgetrokken in gele baksteen onder horizontale afdekking met smalle witte overstekende daklijst. De waaiervorm ontstond vanuit het principe dat voor een goede akoestiek evenwijdig aan elkaar lopende wanden zoveel mogelijk moesten worden vermeden. Twee monumentale beuken konden daarbij worden gespaard. Het bouwvolume met de ingangspartij, nevenruimten en kleinere studio's, waaraan links de directeurswoning aansloot, wordt door een lager, terugliggend tussenlid verbonden met de grote concertzaal waarin op de verdieping een koffiekamer met daarboven een omloop rond een vide is ondergebracht. De koffiekamer werd ondergebracht in een ver uitstekende overwegend glazen uitbreiding, waarbij de oorspronkelijk open galerij op de begane grond werd dichtgezet. De gevels worden geleed door middel van de in het zicht gelaten betonconstructie, terwijl de harmonie tussen de vele, vaak onderling verschillende, vensterpartijen in stalen kozijnen wordt bereikt door een witte kalf. Alle oorspronkelijke kozijnen bevatten samengestelde stalen vensters. De hoofdingang bevindt zich aan de zuidwestzijde, aan de 's-Gravelandseweg, onder een hoger opgetrokken vooruitspringend bouwdeel dat rust op zware kolommen die gedeeltelijk bekleed zijn met zilverkleurige platen. Op de blinde gevel zijn de letters A.V.R.O. en het beeld de Zaaier bevestigd. De glazen pui is bereikbaar via een brede natuurstenen trap. De zijmuren zijn eveneens bekleed met het natuursteen waarin de teksten in hoog-reliëf zijn aangebracht: links, '1936 AVRO/deze gedenksteen werd geplaatst door/W. Vogt,/grondlegger van de AVRO', en rechts, 'hem is de sterkste sterkte/die het verband aller begeerte-en/wilde krachten kent/en rigt hen naar één éénig eevenwicht'. De gevels van het volume waar het bouwdeel uitspringt sluiten aan met een vertikale vensterstrook die de trappenhuizen verlichten. Op de begane grond bevinden zich vensters. De oorspronkelijke directeurswoning haakt aan op de westhoek en bevat twee bouwlagen. Een balkon over de gehele breedte aan de zuidwestgevel en veel vensterpartijen domineren de gevels. Het terugliggende glazen tussenlid aan de zuidzijde bevat een oorspronkelijk open omloop op de verdieping. De grote, hoge concertzaal bevat aan de zuidzijde een gedeeltelijk in boogvorm uitgebouwde, glazen koffiekamer met borstwering boven en uitstekend over de dichtgezette omloop op de begane grond. De gevel aan de Hoge Naarderweg bevat links de zuidoostgevel van de grote concertzaal waarin een ingang onder trapeziumvormig uitspringend geveldeel op smalle kolommen. De plaats van het podium wordt gemarkeerd door een hoger bouwdeel, waarachter de lagere orgelruimte met blinde gevels. Het poortgebouw sluit hierop aan. De ruimte tussen de betonnen poten is in 1970 opgevuld met kantoorruimten. De twee bouwlagen daarboven bavatten horizontale vensterreeksen.

De gevels aan het binnenplein aan de noordzijde zijn in verschillende mate geperforeerd. De oostgevel bevat een vensterstrook in een smal bouwdeel dat het trappenhuis markeert en vensters in het bouwdeel met nevenruimten. De zuidzijde, ter weerszijden van de schoorsteen, bevat veel vensterpartijen.

De binnen- en de buitenwanden van de studio's zijn op afzonderlijke funderingen gerealiseerd, waardoor het principe van een doos in een doos ontstond. In het interieur zijn nog originele elementen aanwezig, zoals de vide, deuren en glazen scheidingswanden. Tevens bevat het gebouw een kerk- en concertorgel, bouwkundig in het gebouw geïntegreerd, waarvan de bouw begonnen is door de firma Standaart te Rotterdam, afgebouwd door de Engelse firma Compton.

De erfafscheiding bestaat uit een lage bakstenen muur.

Waardering

Studio 1 met bijbehorende interieuronderdelen en erfafscheiding is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde als historisch-functioneel onderdeel van het studio-complex 'AVRO', en als gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een studio, gebouwd in zakelijk expressionistische bouwtrant naar het ontwerp van B. Merkelbach en Ch. F. Karsten in de eerste helft van de twintigste eeuw. De studio is tevens van belang als onderdeel in de ontwikkeling van Hilversum als centrum van de omroep, beeldbepalend gesitueerd in de villawijk Ministerpark e.o.. Daarnaast is de studio van belang voor het inzicht in de ontwikkeling van de studiobouw.