Inleiding

Voormalig STATIONSGEBOUW, hoofdonderdeel van het complex Spoorwegstation Aalsmeer, in 1912 gebouwd naar het ontwerp van J.G. Wattjes in Um 1800 architectuur.

Omschrijving

Het voormalige stationsgebouw bestaat uit een op rechthoekige plattegrond opgetrokken hoofdvolume met twee lagere zijvleugels. Het drie traveeën tellende hoofdvolume bevat een kelder, twee bouwlagen en een zolderverdieping onder hoog opgaand schilddak met zeeg en pirons. Aan de westzijde bevindt zich op de begane grond een toegangsportaal, aan de oostzijde een uitbouw over de volle breedte van één bouwlaag met balkon. Aan de noord- en zuidzijde staat een hoge schoorsteen gevat in decoratieve ijzeren trek- stangen en als het ware opgenomen in een dakkapel met hoog rond fronton met beslag en geprofileerde lijst. Aan de oostzijde bevindt zich ook een dakkapel met hoog halfrond fronton met beslag en geprofileerde lijst. De noordelijke zijvleugel bevat een kelder, één bouwlaag en een zolderverdieping op rechthoekige plattegrond onder afgeknotte steekkap met zeeg en pirons. De zuidelijke zijvleugel bevat een kelder, één bouwlaag en een zolderverdieping op trapsgewijs gevormde plattegrond onder samengestelde, afgeknotte steekkap met zeeg en pirons en dakkapel aan de zuidzijde met hoog halfrond fronton met beslag en geprofileerde lijst.

Alle kappen zijn bedekt met eternietleien. Het gehele gebouw is opgetrokken uit oranjerode baksteen op plint, die zich naar beneden toe verbreedt, met horizontale banden van zandsteen. Natuursteen (zandsteen of graniet) is verder toegepast op de hoeken van de gevels, rond openingen, op de opengewerkte bakstenen balustrade van het balkon aan de oostzijde, op de bakstenen pijlers waartussen oorspronkelijk ijzeren hekken waren gevat, in de schoorstenen, als drempels en vensterbanken en rond de ventilatieopeningen in de plint. De overstekende geprofileerde gootlijsten rusten op gesneden consoles waartussen metselmozaïek. De zinken hemelwaterafvoeren zijn rechthoekig van vorm en zijn ter hoogte van de plint gevat in hout. De gevelopeningen zijn samengesteld. De bovendorpels van de vensters hebben een gebeeldhouwde sierrand. Boven de natuurstenen band van de openingen op de begane grond bevinden zich rondbogen met metselmozaïek. De vensters in de westgevel van het hoofdvolume bestaan uit twee rechthoekige onderramen met twee bovenramen met roedenverdeling in houten kozijnen, horizontaal geflankeerd door natuurstenen banden, vertikaal gescheiden door een penant van baksteen en natuursteen met ronde hoeken. De gevelopeningen links en rechts in de oostgevel van het hoofdvolume bestaan uit een deur, geflankeerd door een venster in eenzelfde omlijsting.

De voorgevel (W) van het hoofdvolume bevat op de begane grond in het midden een vijfhoekige toegangsportaal met gesneden houten stijlen en met een deur op de hoeken en vensters boven de borstwering onder bolvormig zinken dak waarvan de geprofileerde gootlijst rust op consoles. Deuren en vensters worden van bovenlicht met roedenverdeling gescheiden door een smalle opening met gekleurde glas-in-loodramen. Links en rechts bevindt zich zowel op de begane grond als op de verdieping een samengestelde vensteropening. In het midden loopt de gevel uit in een risalerende topgevel met gebogen natuurstenen afsluiting. Aan weerszijden van de samengestelde vensteropening op de verdieping, waarboven metselmozaïek in reliëf, loopt de topgevel trapsgewijs toe, eindigend in natuurstenen gebeeldhouwde stukken. In de topgevel bevindt zich een rond venster met twee halfronde ramen met roedenverdeling. Onder de middenstijl is op de gevel een natuurstenen gesneden voet aangebracht. De voorgevel (W) van de noordelijke zijvleugel bevat een driedelig samengesteld venster. De voorgevel (W) van de zuidelijke zijvleugel heeft een houten roldeur waarachter een niet origineel geveldeel met twee vensters, in een nis waarvan de randen zijn omgeven door natuurstenen blokken. Drie vensters bevinden zich daarboven in het gevelvlak waartussen penanten met ronde hoeken. In het terugliggende gevelvlak aan de rechterzijde bevindt zich een toegangsdeur.

De linker zijgevel (N) van de noordelijke zijvleugel bevat een vierdelig samengesteld venster. Aan de rechterzijde bevindt zich een pijler waarin oorspronkelijk een ijzeren hek bevestigd was. De rechter zijgevel (Z) van de zuidelijke zijvleugel bevat rechts een deur, links een enkel venster met bovenlicht. Op de zuidwesthoek staan twee pijlers waartussen een ijzeren hek op voet. In het terugliggende linker gevelvlak bevindt zich een enkel venster, in het rechter een blind venster.

De achtergevel (O) van het hoofdvolume bevat op de begane grond in het midden openslaande deuren waarboven drie enkele vensters waartussen gebeeldhouwde penanten op doorlopende vensterbank. In het midden van de balustrade bevindt zich een tegeltableau dat 'AALSMEER' vermeldt in groene tegels op geel fond, omgeven door kleurige bloemen. Op de verdieping bevinden zich in het midden drie enkele vensters, waarvan de middelste een ventilatieopening is, waartussen penanten op doorlopende vensterbank. In de zuidoosthoek van hoofdvolume en zuidelijke zijvleugel bevindt zich een rechthoekige uitbouw waarin in de oostgevel een deur, geflankeerd door vensters op borstwering en in de zuidgevel een enkel venster. Onder de geprofileerde gootlijst op consoles bevindt zich een reeks bovenlichten met roedenverdeling.

De oostgevel van de zuidelijke zijvleugel was oorspronkelijk identiek aan de westgevel. Twee vensters bevinden zich in het geveldeel waarmee de opening is dichtgezet. In het terugliggende geveldeel bevinden zich twee enkele vensters met bovenlicht.

In de oostgevel van de noordelijke zijvleugel bevindt zich een samengestelde gevelopening. In het midden zijn hier openslaande deuren met dubbel bovenlicht geplaatst.

In het interieur is de afwerking van het toegangsportaal aan de westzijde en het hierachter liggende geveldeel nog in originele staat. Dit betreft onder meer de profilering van de gesneden lijsten, venster- en deurkozijnen, vensters en houten plafond van delen in decoratieve ribbenverdeling.

Waardering

Het voormalige stationsgebouw is van algemeen belang vanwege architectuur- en cultuurhistorisch waarde als hoofdonderdeel van het complex Spoorwegstation Aalsmeer en als goed bewaard gebleven voorbeeld van een station uit 1912 in Um 1800 bouwstijl.