Inleiding

WATERTOREN, in 1926-1927 in opdracht van het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland gebouwd in Art Déco stijl als onderdeel van de drinkwatervoorziening van de gemeenten Aalsmeer, Haarlemmermeer, Uithoorn en Bennebroek. Hoofdingenieur bij de bouw was ir. B.F. van Nievelt, als ontwerper trad ir. H. Sangster op. De watertoren werd gemaakt door de Hollandsche Maatschappij tot het uitvoeren van werken in gewapend beton te 's-Gravenhage. De watertoren is beeldbepalend gesitueerd aan de oever van de Westeinder Plassen. Hoewel dit niet het in financieel opzicht voordeligste bouwterrein betrof, koos de opdrachtgever toch voor deze plek omdat hierbij aan het landschappelijk schoon ten volle recht zou worden gedaan.

Omschrijving

De 50 m hoge, vierkante watertoren bestaat uit een constructie van vier zware, in het zicht gelaten, gewapend betonnen kolommen op de hoeken en vier lichtere kolommen halverwege de gevelvlakken, welke op regelmatige niveaus met elkaar verbonden zijn door koppelbalken. Aan weerszijden van de hoekkolommen zijn smalle lichtopeningen aanwezig. In het binnenste van de torenschacht bevinden zich rondom het trappenhuis ook vier kolommen van gewapend beton. De voet van de toren is geheel ommanteld met beton, maar naar boven toe wordt de constructie steeds lichter en zijn de ruimten tussen de constructie opgevuld met paarsrode baksteen. De betonconstructie is opgenomen binnen de architectonische vormgeving van de toren. Naar boven toe krijgen de gevels, ter hoogte van de hoogreservoirs, reliëf door middel van drie op elkaar geplaatste, zich naar boven toe twee keer verbredende betonnen vlakken. Ook de dubbele houten toegangsdeur met kleine vensters aan de oostzijde en de zich aan de voet van de toren bevindende raampartijen aan de overige drie zijden, zijn omgeven door een expressionistische betonnen decoratie, in de vorm van een geknikte parabool. De watertoren wordt bekroond door een mutsvormige kap, bestaande uit acht geknikte dakvlakken welke bedekt zijn met koper, en heeft een naaldvormige bekroning. Aan het exterieur is geen duidelijk onderscheid herkenbaar tussen torenschacht en reservoirgedeelte. De toren bevat twee boven elkaar geplaatste cilindervormige hoogreservoirs met vlakke bodem, geconstrueerd van gewapend beton. Van het onderste reservoir bedraagt de diameter 10,20 m en de inhoud is 480 m3. Van het bovenste reservoir bedraagt de diameter 10,50 m en de inhoud is 520 m3. Een spiltrap tussen reservoirs en reservoirommanteling verbindt de lekvloer met de zolderverdieping. Het laagreservoir onder de toren heeft een inhoud van 160 m3.

Waardering

De gaaf bewaard gebleven watertoren is van algemeen belang vanwege architectuur- en cultuurhistorisch waarde en vanwege de kwaliteit van het ontwerp en de typologische waarde, alsmede vanwege de betekenis als element uit de geschiedenis van de drinkwatervoorziening in Nederland. Tevens van grote situationele waarde wegens het beeldbepalende silhouet.