Nassaulaan 4, Alkmaar
Omschrijving
Op nagenoeg rechthoekig grondplan opgetrokken PASTORIE van twee bouwlagen onder een afgeplat schilddak met leidekking (Maasdak). Het buitenmuurwerk is evenals bij het kerkgebouw uitgevoerd in roodgele machinale baksteen waalformaat in kruisverband met snijvoeg. De in hetzelfde metselwerk uitgevoerde omgaande plint heeft een afgeschuinde bovenrand van rode profielsteen. Ter hoogte van de boven- en wisseldorpels van de schuifvensters op de parterre en de verdieping wordt het metselwerk van de voor- en zijgevels verlevendigd door twee metsellagen van bruingeglazuurde baksteen (waartussen één laag van roodgele baksteen). Alle vier gevels worden bovenaan afgesloten door een omgaand spitsboogfries, waarboven een band van siermetselwerk (paren roodgele en bruingeglazuurde baksteen in schaakbordpatroon) en een gootlijst. Op de hoeken van de gevels is onder het spitsboogfries een driekwartzuiltje van rode profielsteen aangebracht, voorzien van een vermoedelijk kalkstenen kapiteel en rustend op een dito kraagsteen. De schuifvensters hebben bovenlichten voorzien van glas-in-lood en hardstenen lekdorpels. Boven de vensters van de parterre zijn segmentbogen aangebracht, boven de minder hoge verdiepingsvensters hardstenen lateien (waarboven ingemetselde segmentbogen). De linker helft van de voorgevel (ZW) is uitgevoerd als driezijdige risaliet met zowel beneden als boven middenvoor een tweedelig schuifvenster en in de schuine zijden een smaller schuifvenster. Rechts van de risaliet zijn op de eerste verdieping drie schuifvensters aangebracht. Op de benedenverdieping bevinden zich rechts twee schuifvensters. De via een stoep van drie treden bereikbare voordeur in het midden van de begane grond, een paneeldeur met bovenin zes (twee lagen van drie) staande ruitjes, heeft een houten afdak op schoren, waarboven een tweedelig bovenlicht met een hardstenen deelzuiltje en een dito latei. Midden op het driezijdige voorschild van de risaliet staat een dakkapel met leigedekte zijkanten, en een door smallere zijramen geflankeerd draairaam waarboven een leigedekt zadeldakje. Rechts boven de voorgevel is een tweede dakkapel aangebracht met een enkel draairaam, leigedekte zijkanten en een dito zadeldak met windveren in driepasboogvorm. De linkerzijgevel (NW) heeft in het midden van de eerste verdieping een schuifvenster, en daarboven een gemetselde dakkapel met een leigedekt zadeldak en een door hardsteen afgedekte tuitgevel waarin een zesruits liggend venster. Ter plaatse van de dakkapel is de goot en het boogfries onderbroken. Links van de uitgebouwde sacristie zijn in de rechterzijgevel (ZO) twee gekoppelde schuifvensters aangebracht met tweeruits bovenlichten (zonder glas-in-lood). Hierboven zit een verdiepingsvenster als in de voorgevel.
In de voorgevel (ZW) van de sacristie-uitbouw zijn drie staande vensters aangebracht voorzien van smeedijzeren hekwerken en ronde bovenlichten. De risalerende linker helft van de achtergevel (NO) van de pastorie heeft rechts een kleine, anderhalve verdieping hoge uitbouw waarin de achterdeur, en rechts hiervan een parterre-uitbouw met een gewijzigde pui en een balkon. De laatste is toegankelijk via een dubbbele balkondeur met bovenlicht. Rechts van deze deur is een schuifvenster aangebracht. De via een hardstenen stoep van drie treden bereikbare achterdeur is uitgevoerd als paneeldeur met bovenin glaspanelen. Rechts van de deur zit een klein staand venster, en hoger twee dito (waarachter het toilet ter hoogte van het trapbordes). Boven de anderhalve verdieping hoge middenuitbouw is een liggend valraam aangebracht, en links hiervan bevinden zich nog twee schuifvensters. Ter hoogte van de deels uitgebouwde sacristie rechtsonder zijn twee kruisvensters aangebracht voorzien van glas-in-lood en smeedijzeren hekwerken. De risalerende linker gevelhelft heeft een tegen het hoofddak aansluitend afgeplat schilddak waarop een dakkapel voorzien van leigedekte zijden, een stolpraam met tweeruits bovenlicht en een plat dak. Op de achtergevel staat rechts een vergelijkbare tweede dakkapel met een draairaam tussen twee smallere zijramen.
INTERIEUR. Het interieur is nog merendeels oorspronkelijk en bevat onder meer stucplafonds, tegelvloeren in de gang, de kelder en de vestibule, een art-nouveau tegellambrisering in de vestibule en het toilet, een bordestrap met rijkgesneden hoofdbaluster, en een zwartmarmeren schouw in de kamer linksvoor op de parterre en linksvoor op de eerste verdieping. De deels inpandige, deels uitgebouwde sacristie rechtsachter is voorzien van een vaste credens met paneeldeuren en een wastafel waarboven een polychroom tegeltableau voorstellend het Heilig Hart.
Waardering
De pastorie met bijbehorend interieur is van algemeen belang vanwege de architectonische vormgeving en als historisch-functioneel onderdeel van het rooms-katholiek kerkcomplex "St. Joseph".
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Rooms-katholiek kerkcomplex "St. Joseph" omvat een KERKGEBOUW met PASTORIE uit 1909 en bijbehorende ERFSCHEIDING langs de Nassaulaan en de Kennemersingel. De gebouwen zijn opgetrokken in neogotische trant naar ontwerp van het Rotterdamse architectenbureau Gebr. Margry en Snickers. Aannemer was N.J. van Groenendaal uit Breda. Met de stichting van een zelfstandige Josephparochie in 1922 werd de kerk een volwaardige parochiekerk. De gebrandschilderde ramen in de zijbeuken hebben de patroonheilige St. Jozef tot onderwerp en zijn in 1955 vervaardigd door de Bergense kunstenaar Jaap Min in het atelier van M.A. Pater. Aan de wanden van de zijbeuken hangen veertien grote geschilderde kruiswegstaties vervaardigd in 1927 door pater Raymundis van Bergen. Het tweeklaviers Ypma-orgel telt 21 registers en dateert gezien de eikenhouten kas en het zinken pijpwerk uit de jaren '20 of '30 van de 20ste eeuw. De huidige speeltafel is afkomstig uit de gesloopte Dominicuskerk. De pastorie werd vijf jaar na de bouw vergroot, waarbij onder meer de rechter helft van het pand een verdieping kreeg. Uit oude foto's blijkt dat de hekpijlers van de erfscheiding oorspronkelijk hoger waren en door ijzeren spijldelen met elkaar werden verbonden.
Het complex is zeer beeldbepalend gesitueerd aan de Singelgracht, op de hoek met de Nassaulaan.
N.B. Het bronzen Christus-Koningbeeld (1948) vóór de kerk en de moderne aanbouw (XXc) tegen de linkerzijgevel (NW) van de pastorie vallen buiten de bescherming.
Omschrijving
Het rooms-katholiek kerkcomplex "St. Joseph" bestaat uit drie afzonderlijk te beschermen onderdelen die gesitueerd zijn op een driehoekig terrein tussen de Kennemersingel en de daarop onder een scherpe hoek uitkomende Nassaulaan: een kruisbasiliek met de ingang op de hoek van de Kennemersingel en de Nassaulaan, een pastorie met de ingang aan de Nassaulaan, en een erfscheiding langs de Nassaulaan en de Kennemersingel. De pastorie wordt door een sacristie met het kerkgebouw verbonden. Zowel de kerk als de pastorie zijn opgetrokken in roodgele machinale baksteen afgewisseld met siermetselwerk van bruingeglazuurde baksteen en rode profielsteen en natuursteen voor gevelonderdelen zoals lekdorpels, lateien en deklijsten. Het terrein waarop de kerk en pastorie staan wordt van de openbare weg gescheiden door een lage muur van rode baksteen afgedekt met hardsteen.
Waardering
Het rooms-katholiek kerkcomplex "St. Joseph" bestaande uit een kruisbasiliek, pastorie en erfscheiding is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorisch waarde als gaaf bewaard voorbeeld van vroeg 20ste-eeuwse neogotische kerkelijke architectuur, representatief voor het oeuvre van de gebroeders Margry. Het complex heeft grote situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging en silhouetwerking aan de Singelgracht op een kruispunt van wegen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Pastorie(F) | Religieuze gebouwen | Kerkelijke dienstwoning | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nassaulaan | 4 | – | 1815 GK | Alkmaar | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | E | 6585 | – | Alkmaar |
– | E | 2660 | – | Alkmaar |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1909 | 1909 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Margry en Snickers, Gebr. ; Noord-Holland | architect / bouwkundige / constructeur | – |
Groenendaal, N.J. van ; Noord-Holland | aannemer / uitvoerder | – |